Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
4886 treff

Bokmålsordboka 4 oppslagsord

oppblåst

adjektiv

Opphav

av opp og blåse (2

Betydning og bruk

  1. full av luft som er blåst inn
    Eksempel
    • oppblåste ballonger
  2. tykk og oppsvulmet;
    Eksempel
    • vere oppblåst i ansiktet
  3. i overført betydning: som er overdrevent stor
    Eksempel
    • et oppblåst budsjett
  4. i overført betydning, om person: arrogant og selvhøytidelig;
    Eksempel
    • han var oppblåst og stor på det
Artikkelside

motorisk

adjektiv

Opphav

fra tysk; jamfør motor

Betydning og bruk

  1. som gjelder eller setter i gang bevegelse
    Eksempel
    • motoriske ferdigheter;
    • ha motoriske problemer;
    • motoriske nerveceller
  2. om person: som husker best det som er lært ved hjelp av bevegelse;
    til forskjell fra auditiv (2) og visuell
    Eksempel
    • vere motorisk anlagt
Artikkelside

neddynget, neddynga

adjektiv

Betydning og bruk

som er dynget (2 ned;
Eksempel
  • vere neddynget i gaver
Artikkelside

hugnad

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt hugna ‘vere en til lags, like’; jamfør hug

Betydning og bruk

glede, hygge, velvære
Eksempel
  • finne hugnad i noe;
  • musikalsk hugnad
Artikkelside

Nynorskordboka 4882 oppslagsord

vere 4

vera

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt vera (eldre vesa), er (eldre es), verit

Tyding og bruk

sjølvstendig verb i tyding 1–6
  1. Døme
    • der er ikkje meir;
    • han er ikkje meir – han er død;
    • hadde det ikkje vore for dette uhellet, ville vi ha greidd oss;
    • det er det som er – såleis heng det i hop;
    • det var ein gong ein konge;
    • i veka som var – førre veka;
    • vere til
    • etter Shakespeare
      • å vere eller ikkje vere
  2. halde til;
    opphalde seg;
    Døme
    • ein stad å vere;
    • vere i utlandet;
    • bli verande lenge på ein stad;
    • eg skal vere der heile dagen;
    • kvar er du i arbeidet? – kor langt er du komen?
    • sersjanten var stadig etter nr. 87 – forfølgde, plaga; eigl: kom etterpå;
    • sommaren er over oss – no har vi sommar;
    • vere saman (om noko);
    • eg er straks attende;
    • vere ute ein augeblink
  3. Døme
    • det kan vere (til) så lenge;
    • la nokon vere i fred;
    • det er noko i det – har noko for seg
    • konjunktiv
      • fred vere med deg!
  4. fare åt, stelle seg;
    henge saman
    Døme
    • korleis er det med deg?
    • ein god måte å vere på;
    • la så vere;
    • det er som eg seier;
    • vere frå seg av sinne;
    • vere for ei sak;
    • vere imot eit framlegg;
    • vere med på noko;
    • møtet er over, slutt;
    • kva skal slikt vere til? – godt for
  5. vilje seie;
    føre med seg
    Døme
    • vite kva arbeid er;
    • det er: – fork. d.e.:
  6. nokre andre uttrykk
    Døme
    • tråden var av ull;
    • straumen er av, på;
    • forhenget er frå;
    • tida er inne – er mogen;
    • vere ute for eit uhell
  7. brukt som usjølvstendig verb, kopulaverb
    Døme
    • vere arbeidar, barn, flygar, meister;
    • vere fleire om noko;
    • vere frisk, raud, heldig;
    • ver så snill;
    • det var god kaffi!
  8. brukt i utbrytingssetning
    Døme
    • det var Alf som sa det;
    • det er torsk som er best;
    • kva er det som står på?
    • det er i morgon han kjem
  9. brukt som hjelpeverb i perfektum aktiv ved rørsle- og overgangsverb; jamfør ha (2, 13)
    Døme
    • ho er komen, vakna;
    • han er vorten bonde
  10. brukt som hjelpeverb i passiv
    Døme
    • ho er nemnd, sett, lagd, utteken;
    • det var gjort, laga i går

Faste uttrykk

  • har vore
    etterstilt substantiv eller namn: tidlegare;
    som var; forkorta h.v.
    • tingmann, stortingspresident og statsråd har vore
  • vere om seg
    vere frampå
    • det gjeld å vere om seg for å få fatt i godbitane
  • vere ved
    vedkjenne seg (noko)
Artikkelside

vêre 5, vere 5

vêra, vera

verb

Opphav

norrønt viðra; av vêr (2

Tyding og bruk

  1. snuse, få teven av
    Døme
    • elgen vera mot vinden;
    • hunden vera viltet
  2. i overført tyding: ane (2
    Døme
    • vêre sensasjon
Artikkelside

vere 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt vera; av vere (4

Tyding og bruk

  1. det å vere på ein stad;
    Døme
    • det vart ei lang vere
  2. merke etter tilhald
    Døme
    • sjå vere etter bjørn
Artikkelside

vere 2

substantiv hankjønn

Opphav

samanheng med vorte

Tyding og bruk

  1. åme av brems (1
  2. knort i huda av vere (2, 1)
Artikkelside

vere 3

substantiv inkjekjønn

Opphav

av vere (4

Tyding og bruk

Faste uttrykk

  • eit vere eller ikkje vere
    avgjerande sak, liv eller død
Artikkelside

arena

substantiv hankjønn

Uttale

areˊna

Opphav

frå latin ‘sand’ (som kampplassen var dekt med)

Tyding og bruk

  1. kampplass i romersk amfiteater (1) eller stadion for tyrefekting
  2. stad der idrettskonkurransar, konsertar og liknande blir arrangerte
    Døme
    • ein arena for lokale band;
    • ein stadion som skal vere arena for NM i friidrett
  3. i overført tyding: stad der noko skjer
    Døme
    • dukke opp på den politiske arenaen
Artikkelside

reklamefri

adjektiv

Tyding og bruk

som er utan reklame
Døme
  • reklamefri emballasje;
  • skulen skal vere ei reklamefri sone
Artikkelside

renons 2

adjektiv

Opphav

jamfør renons (1

Tyding og bruk

i kortspel: utan kort i ein viss farge
Døme
  • vere renons i spar
Artikkelside

kome i andre rekkje

Tyding og bruk

ikkje vere like viktig som noko anna;
Sjå: rekkje
Artikkelside

relatere seg til

Tyding og bruk

Sjå: relatere
  1. kjenne seg att i;
    identifisere seg med
    Døme
    • unge lesarar kan relatere seg til det ho skriv om
  2. ha samanheng med;
    vere knytt til
    Døme
    • utgifter som relaterer seg til samarbeidsavtala
Artikkelside
Side 1 av 489