Avansert søk

Ett treff

Nynorskordboka 16 oppslagsord

såre 2

såra

verb

Tyding og bruk

  1. lage sår (1, 1);
    skade med sår
    Døme
    • han berre såra elgen med skotet;
    • bli såra i foten
    • i perfektum partisipp:
      • eit slag med mange falne og såra
  2. Døme
    • eg meinte ikkje å såre deg
    • i presens partisipp:
      • kome med ei sårande utsegn

såre 1

adverb

Opphav

truleg dansk; av sår (2

Tyding og bruk

  1. i høg grad
    • alt var såre godt, vel;
    • eit såre vanskeleg emne;
    • ha såre liten verknad
  2. sårt
    • gråte så såre

sår 2

adjektiv

Opphav

norrønt sárr

Tyding og bruk

  1. som kjenner vondt, som verkjer;
    svidande, øm
    Døme
    • ha sår hud, hals;
    • såre hender;
    • raude og såre auge;
    • vere sår for brystet;
    • det er sårt når du tek på kulen;
    • vere sår i, på fotenvere øm, verkje
  2. som syner pine, hugverk
    Døme
    • høyre sår gråt;
    • såre hikst
    • hard, tung
      • ein sår saknad
    • som toler lite;
      nærtakande, utolig
      • ha lett for å bli sår
    • som adverb:
      • gråte, smile, sukke sårt
    • som adverb, om behov, lengt:
      • trenge sårt til noko;
      • vente sårt på noko(n)

lesjon

substantiv hankjønn

Opphav

av latin laesio, av laedere ‘såre, skade’

Tyding og bruk

kroppsskade i vev, til dømes etter fall eller slag
Døme
  • indre lesjonar

lemleste

lemlesta

verb

Opphav

jamfør dansk læste og norrønt lesta ‘skade’, av lem (2 og gammaldansk læste ‘skade’; sisteleddet av last (2

Tyding og bruk

Døme
  • bli lemlesta i ei ulykke

meie 2

meia

verb

Opphav

norrønt meiða; samanheng med mis-

Tyding og bruk

  1. såre, skade (seg);
    rive opp att eit sår
  2. setje merke eller spor

støyte

støyta

verb

Opphav

norrønt steyta; samanheng med stutt

Tyding og bruk

  1. Døme
    • støyte spydet i noko(n);
    • støyte stokken i golvet
    • knuse med støytar
      • støyte hol på isen med ei jernstong;
      • støyte sund noko i ein mortar
  2. Døme
    • støyte kule;
    • støyte båten frå land;
    • støyte alle frå seg;
    • støyte nokon utfor eit stup
  3. råke ei hindring;
    renne mot noko;
    Døme
    • båten støytte hardt mellom bårene
  4. blåse kort og kraftig
    Døme
    • støyte i eit horn;
    • støyte i nasen
  5. Døme
    • eg meinte ikkje å støyte deg;
    • bli, kjenne seg støytt over noko
    • i presens partisipp: som skaper motvilje
      • verke støytande
  6. i faste uttrykk

Faste uttrykk

  • støyte bort
    vise (nokon) bort
  • støyte mot
    råke eit problem
    • støyte mot ein mur av uvilje
  • støyte på
    tilfeldig treffe på
    • eg støytte på naboen på butikken i dag
  • støyte saman
    bli sterkt usamde
    • dei støytte saman over budsjettet
  • støyte til
    kome i tillegg
    • komplikasjonar støytte til under vegs
  • støyte ut
    vise bort;
    stengje ute

hikst

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

av hikste (2

Tyding og bruk

høyrleg og kraftig tak etter pusten
Døme
  • gråt og hikst;
  • ho fekk fram nokre såre hikstar

snerte 2

snerta

verb

Opphav

norrønt snerta ór ‘tømme i ein slurk’; av snerte (1

Tyding og bruk

  1. setje i rørsle for ein augeblink
  2. slå lett, men svidande;
    smekke til
    Døme
    • snerte hesten med svepa
  3. Døme
    • snerte borti noko

Faste uttrykk

  • snerte innom
    stikke innom som snarast
  • snerte seg
    fare som snarast
    • ho snerte seg til butikken

uliv

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt úlífi

Tyding og bruk

  1. Døme
    • drykk og uliv
  2. Døme
    • såre, slå, blø seg til ulivsså ein døyr