Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
11 treff

Nynorskordboka 11 oppslagsord

minne 2

minna

verb

Opphav

norrønt minna; av minne (1

Tyding og bruk

få ein til å hugse eller tenkje på;
vekkje minnet om
Døme
  • minn meg på at eg skal betale rekninga;
  • den fargen minner meg om haust

Faste uttrykk

  • minne seg
    dukke fram;
    melde seg att
    • sjukdomen minte seg seinare
Artikkelside

minne 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt minni

Tyding og bruk

  1. evne til å minnast;
    Døme
    • ha godt minne;
    • sitere noko frå minnet;
    • hendinga beit seg fast i minnet
  2. noko ein minnest
    Døme
    • ha gode minne;
    • friske opp att gamle minne;
    • den kvelden vart eit minne for livet;
    • lyse fred over minnet til nokon
  3. noko som minner ein om ein person, ei hending eller liknande
    Døme
    • dette biletet skal du få til minne om meg;
    • ruinane er eit minne om krigen;
    • ei tale til minne om den avlidne

Faste uttrykk

  • dra seg til minnes
    hugse på, minnast
  • gå av minne
    bli gløymd
  • ha i friskt minne
    hugse noko godt
  • i manns minne
    så langt tilbake som folk kan hugse
  • leggje seg på minne
    setje seg føre å hugse noko
Artikkelside

kapittel

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt kapituli, kapitulum, av latin capitulum, diminutiv av caput ‘hovud’; jamfør kapitel

Tyding og bruk

  1. del eller avsnitt i bok, rapport eller liknande, ofte med overskrift
    Døme
    • kome til siste kapittel i boka;
    • boka er delt inn i kapittel;
    • ho las dei fem første kapitla
  2. i overført tyding: del av ei utvikling, forhold, livsløp eller liknande
    Døme
    • eit avslutta kapittel i livet
  3. munkane eller prestane i eit kloster eller ei kyrkje;
    styre for ein kyrkjeleg orden

Faste uttrykk

  • eit avslutta/tilbakelagt kapittel
    noko ein har gjort seg ferdig med
    • minna var eit avslutta kapittel;
    • å betale tv-lisens er eit tilbakelagt kapittel
  • eit kapittel for seg
    noko heilt spesielt
    • feiringa var eit kapittel for seg
  • eit mørkt kapittel
    ei vond hending eller sak
    • eit mørkt kapittel i kolonihistoria;
    • sesongen vart eit mørkt kapittel for laget
  • eit syrgjeleg kapittel
    ei tragisk historie frå byrjing til slutt
    • avisa kalla reforma eit syrgjeleg kapittel
Artikkelside

panteon

substantiv inkjekjønn

Opphav

frå gresk , av pan ‘all’ og theos ‘gud’

Tyding og bruk

  1. i antikken: tempel tileigna alle gudar
  2. gudeverd i ein religion eller kultur
    Døme
    • det egyptiske panteonet hadde over 1500 gudar
  3. i overført tyding: person, gruppe eller ting ein tenkjer seg har fortent evig heider
    Døme
    • måltidet gjekk inn i mitt panteon av fantastiske opplevingar
  4. kyrkje der berømte personar er gravlagde eller minna
Artikkelside

eit avslutta/tilbakelagt kapittel

Tyding og bruk

noko ein har gjort seg ferdig med;
Sjå: kapittel
Døme
  • minna var eit avslutta kapittel;
  • å betale tv-lisens er eit tilbakelagt kapittel
Artikkelside

kjæle

kjæla

verb

Opphav

jamfør kjælen

Tyding og bruk

stryke eller klappe ømt;
Døme
  • kysse og kjæle;
  • han kjæler med hunden;
  • ho kjælte for dei gode minna
Artikkelside

heimsøkje, heimsøke

heimsøkja, heimsøka

verb

Opphav

norrønt heimsǿkja ‘vitje’

Tyding og bruk

  1. straffe eller prøve med ulykke, motgang eller liknande
    Døme
    • Gud vil heimsøkje dei for syndene deira
  2. om ulykke, plage, motgang: råke (3, plage (2
    Døme
    • bli heimsøkt av ei ulykke;
    • landet var heimsøkt av eit jordskjelv;
    • dei vonde minna heimsøkte han med jamne mellomrom
  3. om spøkjelse, ånd eller liknande: oppsøkje ein person eller ein stad, særleg for å plage eller hemne seg
    Døme
    • bli heimsøkt av ei vond ånd;
    • ho blir stadig heimsøkt av sin avlidne bror
    • brukt som adjektiv
      • heimsøkte hus
Artikkelside

destillere

destillera

verb

Uttale

destileˊre

Opphav

av latin de- og stillare ‘drype’

Tyding og bruk

  1. varme opp (ei væske) til damp og deretter med avkjøling fortette dampen til væske for å skilje stoff med ulike kokepunkt frå kvarandre og såleis reinse dei
    Døme
    • destillere vatn
  2. i overført tyding: trekkje fram
    Døme
    • destillere minna frå krigen
Artikkelside

flotne

flotna

verb

Opphav

norrønt flotna og flyte (1

Tyding og bruk

  1. flyte opp;
    bli synleg over vatnet
    Døme
    • garnet flotna
  2. i overført tyding: stige opp i hug eller minne
    Døme
    • minna flotna
Artikkelside

forfølgje, forfylgje, forfølge

forfølgja, forfylgja, forfølga

verb

Opphav

frå lågtysk; av for- (2 og følgje (3

Tyding og bruk

  1. følgje etter for å fange eller drepe
    Døme
    • forfølgje byttet
  2. følgje og plage
    Døme
    • forfølgje opposisjonelle;
    • vere forfølgd av uhell;
    • minna forfølgjer han
  3. stadig arbeide med for å føre vidare;
    halde fram med, følgje opp
    Døme
    • forfølgje eit mål;
    • forfølgje suksessen
  4. gå rettens veg med
    Døme
    • forfølgje ei sak
Artikkelside
Side 1 av 2