Avansert søk

Nynorskordboka 21 oppslagsord

mine 3

mina

verb

Opphav

jamfør mine (

Tyding og bruk

minere

minera

verb

Opphav

av fransk miner; jamfør mine (

Tyding og bruk

sprengje stein eller fjell med sprengstoff
om insekt: grave holrom i ein plantedel

mine 1

substantiv hokjønn

Opphav

frå fransk, av bretonsk min ‘snute, munn, andletsuttrykk’

Tyding og bruk

Døme

med ei alvorleg mine;
ingen sure miner!

- eigarmine
- martyrmine

Faste uttrykk

gjere gode miner til slett spel
ikkje vise misnøye;
låst som ingenting
gjere mine til
syne teikn til
ingen gjorde mine til å snakke med dei

mine 2

substantiv hokjønn

Opphav

gjennom tysk og fransk; frå keltisk ‘malm’

Tyding og bruk

gruve (1, gruvegang, sjakt
sprengladning med tennmekanisme i ein behaldar som eksploderer ved støyt, trykk eller annan påverknad
Døme
- leggje ut miner;
- skipet gjekk på ei mine;
- drivande miner er farlege for skipsfarten
- - landmine
  - sjømine

forakteleg

adjektiv

Tyding og bruk

som er prega av forakt;
vanvørdande, svivyrdeleg
Døme
- foraktelege miner;
- eit forakteleg blikk
- brukt som adverb:
  stire forakteleg på nokon;
  fnyse forakteleg av forslaget
som fortener forakt
Døme
- ein forakteleg person;
- ei forakteleg handling

spel 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

Tyding og bruk

uroleg rørsle;
veksling
Døme
- sjå spelet av nordlyset på himmelen;
- eit spel av fargar
- - minespel
livleg verksemd
Døme
- det frie spelet på pengemarknaden
leik (1)
Døme
- eit spel med ord
organisert leik med reglar, ofte med ball eller anna utstyr
Døme
- laget viste godt spel;
- ballen er ute av spel
- - angrepsspel
  - ballspel
sett med kort, brikker eller liknande til å spele med
Døme
- ludo er eit spel som passar for alle
- - brettspel
  - dataspel
  - puslespel
musikk (1) fått fram på instrument (3)
Døme
- eit stemne med leik og spel
- - felespel
  - klaverspel
aktivitet der ein satsar pengar eller liknande i von om forteneste
Døme
- spel på automatar
- - hasardspel
  - lykkespel
leik (5) som fugl driv med i paringstida
Døme
- det er forbode å skyte tiur på spel
skodespel (2)
Døme
- spelet på scena var av beste merke
tilgjersle
Døme
- det er berre spel frå hennar side
einskild omgang, parti av eit spel (1
Døme
- vinne første spelet
musikkinstrument
- - munnspel
  - trekkspel
teaterstykke
- - lystspel
  - musikkspel
  - skodespel

Faste uttrykk

avtalt spel
avtale i løynd til eigen føremon
drive spel med nokon
drive ap med nokon;
halde nokon for narr
fritt spel
spelerom
få fritt spel;
gje nokon fritt spel
gjere gode miner til slett spel
ikkje vise misnøye;
låst som ingenting
ha ein finger med i spelet
vere med, verke inn
høgt spel
spel med stor innsats;
dristig spel
setje på spel
risikere å tape eller miste
setje livet på spel
setje ut av spel
- overrumple, distrahere
  den nye informasjonen sette han heilt ut av spel
- hindre i å fungere eller delta
  kneskaden har sett meg ut av spel i fleire veker
spel for galleriet
falsk eller hyklersk framferd brukt for å gjere andre til lags
høyringa var eit spel for galleriet;
tomme ord og spel for galleriet
stå på spel
vere i fare for å gå tapt
liv og helse står på spel

spørjande

adjektiv

Tyding og bruk

som uttrykkjer spørsmål eller undring

Døme

eit spørjande blikk;
spørjande miner

brukt som adverb:
- han såg spørjande på meg

sveipe

sveipa

verb

Opphav

norrønt sveipa; samanheng med svipe

Tyding og bruk

fare laust og raskt over noko
Døme
- sveipe over noko med auga;
- talaren sveipa innom fleire saker
leggje (eit lett og mjukt stoff) tett ikring noko og dekkje det;
vikle inn i
Døme
- sveipe eit spedbarn;
- ho sveipte jakka om seg;
- heia låg sveipt i skodde
rive til seg;
fate, gripe
svipe
reinse farvatn for miner (2

pantomimisk

adjektiv

Tyding og bruk

som skjer med hjelp av miner og rørsler;

jamfør pantomime

panservern

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

verneutstyr av eller med panser
våpen og andre hjelpemiddel til bruk mot pansra køyretøy
Døme
- grøfter og miner er passivt panservern;
- dei nyttar artilleri som panservern

Resultat per side: