Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 24 oppslagsord

sort

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk; frå latin sors ‘lagnad, lodd’

Tyding og bruk

i botanikk: varietet av dyrka plante, kultivar
Døme
  • mange sortar kake;
  • er du av den sorten?
  • eit grisearbeid av verste sort(en);
  • første sort eple
Artikkelside

prinsessebønne

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

sort av hagebønne der det er dei mogne frøa som blir brukte
Artikkelside

merke 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt merki; av mark (5

Tyding og bruk

  1. Døme
    • setje eit merke med blyant;
    • lime eit merke på kofferten;
    • gå med merket til foreininga på jakka
  2. Døme
    • utslett er eit merke på visse barnesjukdomar
  3. Døme
    • at gauken gjel, er eit godt merke
  4. Døme
    • feitt set stygge merke på kleda;
    • bere merke etter ei ulykke
  5. Døme
    • vin av godt, gammalt merke

Faste uttrykk

  • bite seg merke i
    feste seg nøye ved (noko)
    • han beit seg merke i ei setning i sakspapira
  • leggje merke til
    bli merksam på;
    anse, akte, observere
    • du legg merke til så mange ting;
    • ein detalj som er verd å leggje merke til
  • setje merke etter seg
    ha varige følgjer;
    ha stor innverknad
Artikkelside

kaliber

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom tysk, fransk calibre og arabisk qalib ‘støypeform’; frå gresk kalapoús

Tyding og bruk

  1. mål for innvendig dimensjon av løpet på eit skytevåpen
  2. i overført tyding: slag (2, sort, type (1, 1)
    Døme
    • han var ikkje av hans kaliber;
    • det er sjeldan ein kunstnar av det kaliberet kjem hit
Artikkelside

sist 1

adjektiv

Opphav

norrønt síðastr; jamfør sist (2

Tyding og bruk

  1. som kjem til slutt
    Døme
    • gå siste året på skulen;
    • siste frist;
    • sende ei siste helsing
    • brukt som substantiv
      • ho hadde vore sjuk i det siste
  2. som utgjer resten av noko
    Døme
    • bruke siste mjølet
  3. dårlegast, lågast
    Døme
    • siste sort
  4. som går nærmast føre;
    Døme
    • sist veke el. siste veka;
    • takk for siste brevet ditt

Faste uttrykk

  • den siste til å
    den som har minst grunn til å
    • eg skal vere den site til å klage
  • leggje siste hand på noko
    avslutte noko
    • leggje siste hand på verket
  • liggje på det siste
    vere nær ved å døy
  • syngje på siste verset
    gå mot slutten
Artikkelside

matpotet

substantiv hankjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

potet(sort) som høver til koking;
til skilnad frå setjepotet
Artikkelside

klementin

substantiv hankjønn

Opphav

etter namnet til den algeriske lekbroren frère Clément, som avla fram sorten i 1902

Tyding og bruk

foredla sort mandarin (1, 2) utan steinar
Artikkelside

førsteklasses, fyrsteklasses

adjektiv

Tyding og bruk

av beste sort;
Døme
  • førsteklasses pærer;
  • kvaliteten på råvarene var førsteklasses;
  • ein førsteklasses skodespelar
Artikkelside

hausteple

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

eple av ein tidleg mogen sort som ikkje toler vinterlagring
Artikkelside

gravenstein

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk; etter namnet på slottet Gråsten i Sønderjylland, der eplesorten stammar frå

Tyding og bruk

ein sort vintereple
Døme
  • vanleg raud gravenstein;
  • gul gravenstein
Artikkelside
Side 1 av 3