Avansert søk

Nynorskordboka 5 oppslagsord

felle 3

fella

verb

Opphav

norrønt fella

Tyding og bruk

få til å falle;
leggje ned
Døme
- felle tømmer;
- spelaren vart felt i skåringsposisjon
drepe
Døme
- felle ein elg
få til å gje seg;
styrte (2)
Døme
- felle regjeringa
i jus: prove eller gjere skuldig
Døme
- fingeravtrykka felte han
kunngjere
Døme
- felle ein dom
la falle (1);
sleppe (3
Døme
- felle tårer
minske (masketalet i) strikketøy, til dømes med å strikke to og to masker saman
Døme
- felle fire masker på kvar pinne;
- byrje å felle til halsopninga
føye (1), tilpasse
Døme
- felle saman to trestykke;
- felle inn eit beslag

Faste uttrykk

felle av
avslutte eit strikketøy
felle ut
skilje ut
i drikkevatnet kan det fellast ut sølvklorid

felle 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt fella; av fall

Tyding og bruk

fangstreiskap med innretning som fell ned og stengjer dyret inne eller held det fast
Døme
- fange rev i felle
- - musefelle
  - oterfelle
innretning som kan vere til hindring for eller gjere skade på menneske
Døme
- for å sikre seg mot innbrot legg han feller omkring i huset;
- byen vart terrorisert med livsfarlege feller
- - brannfelle
  - dødsfelle
  - trafikkfelle
i overført tyding: noko som det er knytt risiko eller fare til
Døme
- mange økonomiske feller ligg på lur

Faste uttrykk

gå i fella
bli narra
ein kan lett gå i fella og tru på denne svadaen
leggje felle for
prøve å lure
det vart lagt ei felle for å fange tjuven
lokke i fella
lure
ho vart lokka i fella hans

lokke i fella

Tyding og bruk

lure;

Sjå: felle

Døme

ho vart lokka i fella hans

gå i fella

Tyding og bruk

bli narra;

Sjå: felle

Døme

ein kan lett gå i fella og tru på denne svadaen

fast

adjektiv

Opphav

norrønt fastr

Tyding og bruk

som ikkje kan flyttast
Døme
- fast innbu
- brukt som adverb
  sitje fast i fella;
  binde noko fast;
  gå seg fast i fjellet;
  halde seg fast i karmen
som held forma;
hard, kompakt
Døme
- fast grunn;
- grauten vart for fast
stø (3, sikker (2), resolutt, påliteleg
Døme
- fast grep;
- med fast hand;
- fast overtyding
- brukt som adverb
  tru fullt og fast på noko;
  vere fast bestemt på noko
ubrigdeleg, varig;
regelbunden
Døme
- ha faste vanar;
- ete til faste tider;
- faste utgifter;
- gå i fast rute;
- ha fast følgje;
- fast kunde;
- fast takst;
- eit fast haldepunkt;
- ha fast plass på laget
- brukt som adverb
  vere fast tilsett;
  dette står fast

Faste uttrykk

fast eigedom
jord, hus og liknande;
til skilnad frå lausøyre
overta ein fast eigedom
fast føde
mat ein må tyggje
ete grønsaker, kjøt eller anna fast føde
fast i fisken
- spenstig, stø
  bilen er stramt sett opp og fast i fisken
- som ikkje gjev etter for press
  han må vere tydeleg på kva han vil, vere fast i fisken
fast ordstilling
plassering av ledd i ei setning etter reglar i språket
moderne norsk har relativt fast ordstilling til skilnad frå kasusspråk
fast uttrykk
ord som ofte opptrer saman;
frase (2, idiom
‘å hoppe etter Wirkola’ er vorte eit fast uttrykk
halde fast ved
stå på (påstanden, trua og liknande)
i fast form
ikkje flytande eller i gassform
sjokolade i fast form
laust og fast
likt og ulikt
slå fast
konstatere