Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 104 oppslagsord

etter di

subjunksjon

Tyding og bruk

innleier ei leddsetning som uttrykkjer årsak;
på grunn av at;
Døme
  • etter di du er så snill, skal du få lov;
  • dei måtte avlyse etter di det regna
Artikkelside

av di

subjunksjon

Opphav

norrønt af því at

Tyding og bruk

innleier ei leddsetning som uttrykkjer årsak;
på grunn av at;
fordi
Døme
  • han var heime av di det regna
Artikkelside

indie 1

substantiv ubøyeleg

Uttale

inˊdi

Tyding og bruk

  1. film, musikk, kunst og liknande som ikkje er knytt til store kommersielle selskap
  2. musikksjanger prega av gitarar og enkle og fengjande riff;
    jamfør indierock
    Døme
    • interessa for norsk indie er stor;
    • musikken er inspirert av både jazz og indie
Artikkelside

indie 2

adjektiv

Uttale

inˊdi

Tyding og bruk

som er frittståande og ikkje knytt til store kommersielle selskap
Døme
  • ein skikkeleg kul indie bokhandel
Artikkelside

katatagme

substantiv inkjekjønn

Uttale

katatagˋme

Opphav

nylaging av gresk kata ‘ned’ og tagma ‘ordning, oppstilling’

Tyding og bruk

i språkvitskap: sambinding mellom to eller fleire (setnings)ledd der ingen av ledda aleine kan ha same funksjonen som heile sambandet;
Døme
  • 'dei reiste' er eit katatagme av di meininga går tapt dersom vi fjernar eitt av dei to orda
Artikkelside

veksel

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk ‘endring’; i tyding 1 etter italiensk (lettera di) cambio ‘veksel(brev)’

Tyding og bruk

  1. dokument der underskrivaren (trassenten) oppmodar ein annan (trassaten) om å betale ein viss sum innan ei viss tid til den rette vekselhavaren (remittenten);
    dokument der underskrivaren sjølv tek på seg å betale ein viss sum innan ei viss tid til ein annan
    Døme
    • ferde ut, trekkje ein veksel på ein bank;
    • akseptere, endossere, diskontere, prolongere, honorere, løyse inn ein veksel
  2. tverrgåande, stutt bjelke i bygningskonstruksjon

Faste uttrykk

  • trekkje store vekslar på
    krevje mykje av
Artikkelside

jåblom

substantiv hankjønn

Opphav

truleg av ljå , av di han blømer når slåtten nærmar seg

Tyding og bruk

lita plante med hjarteforma blad i rosett ved bakken og éin kvit blomster i toppen;
Parnassia palustris
Artikkelside

jubelår

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom latin annus jubilaeus ‘jubelår’ og gresk iobelaios; frå hebraisk jobel ‘basun’, (av di det jødiske jubelåret vart innleidd med basunblåsing)

Tyding og bruk

  1. jødisk festår som blir halde kvart 50. år
  2. festår i den romersk-katolske kyrkja (som blir halde kvart 25. år) da kyrkja tilbyr avlat til dei som oppfyller visse vilkår
  3. år med sterk framgang, stort utbyte eller liknande
    Døme
    • 2007 vart eit jubelår for sal av økologiske matvarer
  4. tid for sjeldan hending
    Døme
    • slikt hender berre kvart jubelår
Artikkelside

vettløyse, vitløyse

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt vitleysa; sjå -løyse

Tyding og bruk

  1. det å vere vitlaus;
    Døme
    • bli harm på all vitløysa ein må tole;
    • lide for annan manns vettløyse
  2. vitlaus person
    Døme
    • di vettløyse!
Artikkelside

hovmodig

adjektiv

Uttale

håˋvmodi; håvmoˊdi

Tyding og bruk

som er prega av hovmod;
Døme
  • vere stolt og hovmodig
Artikkelside
Side 3 av 11