Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
217 treff

Bokmålsordboka 30 oppslagsord

Nynorskordboka 187 oppslagsord

mistyding

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å mistyde;
feil oppfatning;
Døme
  • ei rein mistyding;
  • det er ei mistyding å tru at reglane ikkje gjeld i slike tilfelle
Artikkelside

nihilisme

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk; av latin nihil ‘ikkje noko’

Tyding og bruk

  1. i filosofi: oppfatning som avviser alle verdiar og normer og framhevar det meiningslause i tilværet
  2. i tsartida i Russland: revolusjonær, anarkistisk rørsle
  3. totalt avvisande haldning til ei sak eller ein idé
    Døme
    • jordbrukspolitikken til partiet er rein nihilisme
Artikkelside

lutre

lutra

verb

Opphav

frå lågtysk , av lutter ‘rein, ublanda’

Tyding og bruk

Døme
  • bli lutra gjennom liding
Artikkelside

lapsus

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin ‘gliding, fall’

Tyding og bruk

feil som kjem av forgløyming eller distraksjon;
Døme
  • det var ein rein lapsus
Artikkelside

lapskaus

substantiv hankjønn

Opphav

av engelsk lobscouse

Tyding og bruk

  1. matrett av kjøtbitar, oppskorne poteter og grønsaker i ein saus
    Døme
    • lys lapskaus;
    • brun lapskaus
  2. i overført tyding: samansurium
    Døme
    • innstillinga er ein rein lapskaus av ulike synspunkt
Artikkelside

ha reint mjøl i posen

Tyding og bruk

vere uskuldig;
ha godt samvit;
Sjå: mjøl, pose, rein
Artikkelside

ideleg

adjektiv

Opphav

norrønt iðu(g)ligr

Tyding og bruk

  1. som hender jamt;
    som ofte tek seg opp att;
    Døme
    • ideleg uro og strid
  2. eine og aleine;
    Døme
    • berre ideleg lygn
Artikkelside

idealisme

substantiv hankjønn

Opphav

frå tysk; fransk og engelsk

Tyding og bruk

  1. strev etter å verkeleggjere ideal;
    uegoistisk innstilling
    Døme
    • gjere noko av rein idealisme
  2. kunstretning som går ut på å framstille det typiske eller fullkomne eller å gje eit idealisert bilete av røyndomen
  3. i filosofi: lære som ser på ideane som den sanne røyndomen
Artikkelside

mollakkord

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

akkord med liten ters (1, 1) og rein kvint (1)
Artikkelside

vatn

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt vatn; samanheng med våt

Tyding og bruk

  1. klar, gjennomsynleg væske som er ei sambinding av hydrogen og oksygen
  2. vatn (1) i meir eller mindre rein tilstand
    Døme
    • reint vatn;
    • mjukt, hardt vatn – vatn som det er oppløyst lite, mykje mineralsk stoff i;
    • eit glas vatn;
    • sitje (i fengsel) på vatn og brød;
    • vaske i fleire vatn;
    • gå over bekken etter vatn – sjå bekk (1);
    • skvette vatn på gåsa – sjå gås (1);
    • få vatn på mylna, kverna – sjå mylne (1);
    • gå for lut og kaldt vatn – sjå lut (1;
    • mykje vatn har runne i havet sidan den tid – det er lenge sidan
  3. samling av vatn (2) i naturen
    Døme
    • djupt, grunt vatn;
    • falle i vatnet;
    • trø vatnet;
    • setje båt på vatnet;
    • 20 °C i vatn;
    • symje under vatnet – under vassyta
  4. mindre innsjø
    Døme
    • landskapet er fullt av sjøar og vatn
  5. kroppsvæske som liknar vatn (1)

Faste uttrykk

  • bere vatn i såld
    drive med noko nyttelaust
  • gå i vatnet
    mislykkast, dumme seg ut (i samband med)
  • halde hovudet over vatnet
    (så vidt) greie seg
  • late vatnet
    pisse, urinere
  • leggje inn vatn
    føre leidning for rennande vatn inn i hus
  • på djupt vatn
    i overført tyding: utan ordentleg greie på det ein driv med eller taler om;
    på tynn is, ille ute
  • ta seg vatn over hovudet
    ta på seg noko ein ikkje greier
  • vatn i kneet
    tilstand med unormalt mykje leddvatn i kneleddet
Artikkelside
Side 4 av 19