Avansert søk

Nynorskordboka 21 oppslagsord

tykke 2, tykkje

tykka, tykkja

verb

Opphav

norrønt þykkja; samanheng med tenke

Tyding og bruk

ha som kjensle, inntrykk eller meining;
synast, meine, tenke, føle (2
Døme
- eg tykker du er så bleik;
- maten er god, tykker eg. Kva tykkjer du?
- dei tykker ikkje det er rettferdig;
- kva tykker du om boka?
- eg tykte eg såg deg i går – eg meiner eg såg deg;
- tykke vel, ille om noko(n) – like, mislike;
- tykke leitt om – vere lei seg for, angre;
- tykke synd i el. på nokon;
- tykke gaman i noko
i uttrykk
Døme
- eg tykker om deg;
- eg tykker ikkje om øl
bli tykken, kjenne seg krenkt, bli arg
Døme
- tykke på ein for noko

Faste uttrykk

tykke om
vere glad i, like

ille 1

adverb

Opphav

norrønt illa

Tyding og bruk

vondt, fælt;
motbydeleg
Døme
- det lukta ille;
- det såg ille ut;
- vere ille tilreidd
uheldig, dårleg, elendig
Døme
- vere ille til mote;
- fare ille;
- det stod ille til i landet;
- det var trass alt ikkje så ille stelt med dei
vondt, fiendtleg
Døme
- tykkje ille om noko;
- handle ille mot nokon
brukt forsterkande: i høg grad, særs
Døme
- katten vart ille skremd
brukt som adjektiv: stygg, fæl, dårleg;
hard (5)
Døme
- barn som har fått ille medfart i livet

Faste uttrykk

ille ute
i store vanskar, i fare
bøndene var ille ute når innhaustinga slo feil
ille ved
brydd;
nedstemd
kjenne seg ille ved;
han vart fortvila og ille ved
ta noko ille opp
forstå noko i vond meining;
bli støytt av noko
ho var redd det ville bli teke ille opp at ho ikkje kom

omtykt

adjektiv

Opphav

jamfør tykkje

Tyding og bruk

som er slik eller slik likt
Døme
- vere ille omtykt
godt likt;
avhalden
Døme
- ein omtykt leiar

moro 1

substantiv hokjønn

Opphav

av mot ( og ro (

Tyding og bruk

noko ein har glede, gaman eller hugnad av;

tidtrøyte, underhalding;

spetakkel, leven

Døme

dans og moro;
for moro skuld;
gjere noko på moro;
finne på moro;
det vart brått slutt på moroa

Faste uttrykk

ha moro av
- tykkje at noko eller nokon er komisk
- ha lyst til eller interesse av
  eg skulle ha moro av å prøve
vere/bli med på moroa
vere eller bli med på alt som går føre seg;
ta det som følgjer med

ha moro av

Tyding og bruk

Sjå: moro

tykkje at noko eller nokon er komisk
ha lyst til eller interesse av
Døme
- eg skulle ha moro av å prøve

mon, monn

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt munr; samanheng med minne ( og mone

Tyding og bruk

hjelp, verknad, gagn, nytte, føremon
Døme
- sjå seg mon i noko;
- gjere ein innsats som det er mon i;
- det gjer mon
glede, hugnad, lyst
mål, grad, utstrekning
Døme
- ein mon større;
- i stor mon;
- i liten mon;
- i nokon mon;
- i same mon
- - saummon
endring, tilvekst, auke;
skilnad
Døme
- sjå mon på graset kvar dag
- - prutingsmon

Faste uttrykk

alle moner dreg
kvart tilskot hjelper
gjere noko på/for mon
gjere noko med vilje eller på trass
ha/synast/tykkje mon i
like eller setje pris på
ta sin mon igjen
ta rikeleg att det forsømde

åfått

adjektiv

Opphav

norrønt áfátt adjektiv n; sisteleddet eigenleg n av få (

Tyding og bruk

som vantar, skortar;
som ikkje er som det burde
Døme
- det er alltid noko åfått – noko som vantar, noko å klage på;
- her er enda noko åfått;
- det er alltid noko åfått med dei
- ofte som substantiv: feil (1, mangel
  finne, sjå åfått;
  sjå etter åfått er ikkje mi sak
lei (3, harmeleg
Døme
- tykkje åfått – vere lei for;
- dette vart åfått for deg

tykke om

Tyding og bruk

vere glad i, like;

Sjå: tykkje

vyrde 2, vørde 2

vyrda, vørda

verb

Opphav

norrønt virða, vyrða; av verd (

Tyding og bruk

akte, setje høgt;
tykkje mon i
Døme
- vyrde framand kultur like høgt som sin eigen
- i perfektum partisipp:
  vyrde gjester!
  Vyrde Prinsesse
anse, bry seg om, ha noko med
Døme
- eg vil ikkje vyrde slik slarv;
- ho vyrde ikkje å svare meg

Faste uttrykk

vyrde seg
ha omsut for seg sjølv

greinleg

adjektiv

Tyding og bruk

ordentleg, vel skipa
Døme
- greinleg stell
tydeleg
Døme
- tykkje så greinleg at …
nøye (2
Døme
- gje greinleg melding

Side 1 av 3

Resultat per side: