Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
16 treff

Bokmålsordboka 3 oppslagsord

skifte 2

verb

Opphav

norrønt skipta, betydning 2 etter engelsk shift

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • skifte skjorte;
    • skifte bosted;
    • skifte ham;
    • skifte farge
    • kle seg om
      • jeg må hjem og skifte først
  2. flytte (jernbanevogner)
    • til sjøs:
      • skifte roret – legge roret over til motsatt side
  3. Eksempel
    • skifte hogg;
    • skifte øyekast
  4. Eksempel
    • skifte et bo, en arv
  5. Eksempel
    • været skiftet alt i ett
    • som adjektiv i presens partisipp:
      • skiftende bris;
      • et skiftende landskap

Faste uttrykk

  • skifte på
    bytte på (å gjøre noe)
  • skifte ut
    bytte ut, fornye
Artikkelside

skift

substantiv intetkjønn

Opphav

av skifte (2

Betydning og bruk

  1. Eksempel
    • en film med raske skift
  2. arbeidstid for et arbeidslag
    Eksempel
    • første skift er fra klokka 6 til 14;
    • arbeide skift – drive med skiftarbeid;
    • gjøre noe på skift – byttes om å gjøre noe
  3. ombytte
    Eksempel
    • to skift med undertøy
  4. vei mellom to hvilestasjoner
    Eksempel
    • de gikk fire skift før det ble mørkt
  5. horisontalt lag med murstein i mur
Artikkelside

skifte 1

substantiv intetkjønn

Opphav

norrønt skipti; av skifte (2

Betydning og bruk

  1. ombytting, forandring, veksling
    Eksempel
    • månedsskifte, årsskifte;
    • skifte i toppledelsen;
    • regjeringsskifte
  2. oppgjør, deling av bo (2, 1) eller annet sameie
    Eksempel
    • holde skifte i et bo;
    • jordskifte
  3. stykke av skog som en mann eller et arbeidslag skal hogge;
    jordstykke på en gård der en i en viss omløpstid dyrker forskjellige vekster fra år til år
  5. om eldre forhold: skysstasjon;

Faste uttrykk

  • takke for skiftet
    takke for samværet under måltidet
Artikkelside

Nynorskordboka 13 oppslagsord

skifte 2

skifta

verb

Opphav

norrønt skipta, i tyding 2 etter engelsk; samanheng med skipe (2

Tyding og bruk

  1. byte ut;
    få, kome, setje i staden for noko anna (av same slaget)
    Døme
    • skifte bustad;
    • skifte farge;
    • skifte ham;
    • skifte skjorte
    • kle seg om
      • eg må heim og skifte først
  2. flytte (jernbanevogner, særleg frå eit spor til eit anna)
    Døme
    • toget gjer eit opphald medan ein skiftar
    • til sjøs:
      • skifte roret – leggje roret over til den motsette sida
  3. gje kvarandre gjensidig
    Døme
    • skifte hogg, vondord;
    • skifte augekast
  4. (for)dele
    Døme
    • skifte ein arv, eit bu;
    • skifte maten – porsjonere ut maten
  5. brigde (seg), endre (seg), veksle, ymse
    Døme
    • vêret skifta alt i eitt
    • i presens partisipp:
      • skiftande bris;
      • eit skiftande landskap

Faste uttrykk

  • skifte på
    byte på (å gjere noko)
  • skifte ut
    byte ut, fornye
Artikkelside

skift

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt skipt; av skifte (2

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ein film med raske skift
  2. tid som eit arbeidslag arbeider
    Døme
    • første skiftet er frå kl. 6 til 14;
    • arbeide skift – drive med skiftarbeid
  3. Døme
    • to skift med underklede
  4. veg mellom to kvilestader;
  5. lag av murstein, lagd på flasken, medrekna mørtel
Artikkelside

skifte 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt skipti; av skifte (2

Tyding og bruk

  1. det å skifte, byte ut, løyse av;
    Døme
    • formannsskifte;
    • klimaskifte;
    • månadsskifte;
    • regjeringsskifte;
    • årsskifte;
    • skifte i leiinga
  2. oppgjer, deling av bu (2, 1) eller anna sameige
    Døme
    • jordskifte;
    • takk for skiftet – takk for samværet under måltidet
  4. skogteig som ein person, eit arbeidslag skal hogge;
    jordteig som blir brukt i eitt utan oppdeling, til dømes i eit fast grødeskifte
  7. i eldre tid: skyss-stasjon;

Faste uttrykk

  • leggje under skifte
    skifte eit bu
Artikkelside

bruksmåte

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. måte å bruke noko på
    Døme
    • bruksmåten for denne reiskapen
  2. Døme
    • bruksmåten i jordbruket har skifta gjennom tidene
Artikkelside

brunsvidd, brunsviden

adjektiv

Tyding og bruk

som er så svidd av sterk varme at fargen er skifta til brun
Døme
  • plenen var brunsvidd
Artikkelside

palimpsest

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk

Tyding og bruk

handskrift (2 der den opphavlege skrifta er fjerna og skifta ut med ny skrift
Artikkelside

elbil

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

elektrisk driven bil
Døme
  • mange har skifta til elbil;
  • ladestasjonar for elbilar
Artikkelside

leie 2, lægje 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt lægi; samanheng med liggje og lege (1

Tyding og bruk

  1. stad der noko eller nokon ligg eller har liggjeplass;
    Døme
    • elva skifta leie
  2. måte som noko ligg på;
    Døme
    • kneleddet kom ut av det naturlege leiet sitt
  3. det å liggje;
  4. livmor hos pattedyr;
Artikkelside

kulisse

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

frå fransk , opphavleg ‘fals, renne’

Tyding og bruk

  1. rørleg dekorasjon eller bakgrunn på ei teaterscene, i eit filmstudio eller liknande
    Døme
    • elevane laga kulisser til den nye oppsetjinga si
  2. rom mellom eller bak kulisse (1) som ikkje er synleg for publikum
    Døme
    • skodespelaren skifta i kulissene
  3. i overført tyding: ytre ramme, omgjevnad
    Døme
    • revolusjonen er kulisse for romanen;
    • musikalsk kulisse

Faste uttrykk

  • i/bak kulissene
    i bakgrunnen;
    i det skjulte
    • han arbeidde helst i kulissene;
    • dei dreiv eit politisk spel bak kulissene
Artikkelside

galopp

substantiv hankjønn

Uttale

galåpˊ

Opphav

frå fransk; jamfør galoppere

Tyding og bruk

  1. snøgg, sprangliknande springemåte hos visse dyr, særleg hest
    Døme
    • hesten skifta frå tråv til galopp;
    • to hestar i full galopp over sletta
  2. snøgg rørsle (til fots)
    Døme
    • jentungen kom i full galopp
  3. i overført tyding: snøgg utvikling;
    ustoppeleg ferd
    Døme
    • ein økonomisk galopp;
    • følgje med i galoppen
  4. snøgg dans i ²⁄₄ takt;
    jamfør galopp (5)
  5. livleg musikkstykke i ²⁄₄ takt;
    jamfør galopp (4)
Artikkelside
Side 1 av 2