Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
109 treff

Nynorskordboka 109 oppslagsord

ulovleg

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som bryt med lova;
    ikkje tillaten, forboden, lovstridig
    Døme
    • gjere noko ulovleg;
    • ei ulovleg handling;
    • på ulovleg vis
  2. som bryt med sosiale normer
    Døme
    • ulovleg kjærleik
  3. brukt som adverb: temmeleg;
    Døme
    • sove ulovleg lenge
Artikkelside

svart 2

adjektiv

Opphav

norrønt svartr

Tyding og bruk

  1. med farge som liknar sot eller kol
    Døme
    • svarte sko;
    • ein svart hest;
    • svarte haustnetter;
    • midt på svarte natta
  2. om person eller folkegruppe: som har medfødd mørk hudfarge;
    Døme
    • den svarte befolkninga i USA;
    • førebiletet hennar er den svarte kvinna Rosa Parks
    • brukt som substantiv:
      • dei svarte og kvite i Sør-Afrika
  3. mørk, aud
    Døme
    • midt i svarte skogen
  4. skiten, urein
    Døme
    • vere svart på fingrane;
    • bli svart på kleda
  5. Døme
    • svart av folk
  6. Døme
    • sauene gnog svart kring seg
  7. som er utan fangst
    Døme
    • dra svarte garn
  8. dyster, mislykka, mørk
    Døme
    • alt var svart og håplaust;
    • brått vart alt svart for meg;
    • ein svart dag for norsk skeisesport;
    • det er berre svarte armoda;
    • framtidsutsiktene er svartare enn nokon gong;
    • da det såg som svartast ut, reiste laget seg
    • brukt som adverb:
      • sjå svart på framtida
  9. brukt om pengar: som er unndregen skatt;
    som går føre seg uoffisielt og ulovleg;
    motsett kvit (4)
    Døme
    • svarte pengar;
    • landet har ein stor svart økonomi;
    • ein av fire har kjøpt svarte tenester
    • brukt som adverb:
      • arbeide svart
  10. brukt i eid
    Døme
    • for svarte svingande!

Faste uttrykk

  • arbeide/jobbe svart
    arbeide for svarte pengar
    • dei arbeidde svart heile sommaren;
    • det er ulovleg å jobbe svart
  • på svarte livet
    alt ein orkar
    • henge i på svarte livet
  • svart hav
    hav utan fisk
  • svart hol
    område i verdsrommet med så sterk gravitasjon at ingenting slepp ut, ikkje eingong lys
    • svarte hol ser ein ikkje, men ein kan sjå verknaden på omgjevnadene
  • svart humor
    grotesk, pessimistisk humor
  • svart kaffi
    kaffi utan fløyte eller mjølk
  • svart lygn
    sjofel lygn
  • svart magi
    trolldom som siktar mot å skade eller drepe;
    svartekunst
  • svarte pengar
    skattepliktige pengar som ein lèt vere å betale skatt for
Artikkelside

illegitim

adjektiv

Opphav

frå mellomalderlatin

Tyding og bruk

  1. som ikkje er i samsvar med lova;
    ulovleg, lovstridig;
    motsett legitim
    Døme
    • ein illegitim framgangsmåte;
    • eit illegitimt regime
  2. som ikkje er i samsvar med det som blir rekna som rettferdig eller moralsk forsvarleg
    Døme
    • illegitime verdiar;
    • illegitime haldningar
Artikkelside

tollvesen

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

offentleg etat med ansvar innkrevjing av toll og avgifter og med ansvar for å hindre ulovleg inn- og utførsel av varer;
Artikkelside

tjuvlytte

tjuvlytta

verb

Tyding og bruk

lytte ulovleg eller i løynd
Døme
  • mange tjuvlytta på radiosendingar frå London under krigen;
  • dei tjuvlytta ved døra
Artikkelside

tolletat

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

offentleg etat med ansvar innkrevjing av toll og avgifter og med ansvar for å hindre ulovleg inn- og utførsel av varer;
Artikkelside

tjuvslakting

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å slakte dyr ulovleg og stele kjøtet
Artikkelside

tjuvslakte

tjuvslakta

verb

Tyding og bruk

slakte dyr ulovleg og stele kjøtet
Artikkelside

tjuvskyttar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

person som driv ulovleg jakt;
Artikkelside

tjuvskyte

tjuvskyta

verb

Tyding og bruk

skyte ulovleg;
drive krypskyting
Døme
  • tjuvskyte vilt
  • brukt som adjektiv:
    • ein tjuvskoten elg
Artikkelside