Nynorskordboka
svart 2
adjektiv
| eintal | fleirtal | ||
|---|---|---|---|
| hankjønn / hokjønn | inkjekjønn | bunden form | |
| svart | svart | svarte | svarte |
| gradbøying | ||
|---|---|---|
| komparativ | superlativ ubunden form | superlativ bunden form |
| svartare | svartast | svartaste |
Opphav
norrønt svartrTyding og bruk
- med farge som liknar sot eller kol
Døme
- svarte sko;
- ein svart hest;
- svarte haustnetter;
- midt på svarte natta
- om person eller folkegruppe: som har medfødd mørk hudfarge;jamfør brun (2, 2) og kvit (2)
Døme
- dei svarte befolkninga i USA;
- førebiletet hennar er den svarte kvinna Rosa Parks
- brukt som substantiv:
- dei svarte og kvite i Sør-Afrika
- mørk, aud
Døme
- midt i svarte skogen
- skiten, urein
Døme
- vere svart på fingrane;
- bli svart på kleda
Døme
- svart av folk
Døme
- sauene gnog svart kring seg
- som er utan fangst
Døme
- dra svarte garn
- dyster, mislykka, mørk
Døme
- alt var svart og håplaust;
- brått vart alt svart for meg;
- ein svart dag for norsk skeisesport;
- det er berre svarte armoda;
- framtidsutsiktene er svartare enn nokon gong;
- da det såg som svartast ut, reiste laget seg
- brukt som adverb:
- sjå svart på framtida
- brukt i eid
Døme
- for svarte svingande!
Faste uttrykk
- arbeide/jobbe svartarbeide for svarte pengar
- dei arbeidde svart heile sommaren;
- det er ulovleg å jobbe svart
- på svarte livetalt ein orkar
- henge i på svarte livet
- svart havhav utan fisk
- svart holområde i verdsrommet med så sterk gravitasjon at ingenting slepp ut, ikkje eingong lys
- svarte hol ser ein ikkje, men ein kan sjå verknaden på omgjevnadene
- svart humorgrotesk, pessimistisk humor
- svart kaffikaffi utan fløyte eller mjølk
- svart lygnsjofel lygn
- svart magitrolldom som siktar mot å skade eller drepe;
svartekunst - svarte pengarskattepliktige pengar som ein lèt vere å betale skatt for