Avansert søk

Nynorskordboka 179 oppslagsord

tung

adjektiv

Opphav

norrønt þungr

Tyding og bruk

som har etter måten høg vekt;
motsett lett (1)
Døme
- vere tung som bly;
- ei tung bør;
- pakken er for tung å bere;
- stein er tyngre enn vatn;
- eg er den tyngste av oss;
- kor tung er du?
- tunge metall;
- eit tungt lyft;
- bere tungt;
- vere tungt lasta;
- båten ligg tungt i sjøen
- - baktung
  - framtung
stor, massiv, tjukk;
sterk
Døme
- tunge fjell heng over garden;
- tungt bevæpna;
- tungt artilleri
djup, sterk, kraftig
Døme
- tung rus
- brukt som adverb:
  sove tungt;
  puste tungt
tyngjande, trykkjande
Døme
- tung luft;
- tungt vêr;
- tunge skattar;
- tungt ansvar;
- ansvaret kviler tungt på han
dorsk, daud, sliten
Døme
- vere tung i kroppen;
- ho var så tung i hovudet
treg til å fungere;
sein, hard, vanskeleg
Døme
- rifla er tung på avtrekkjaren;
- båten er tung å ro;
- arbeidet går tungt;
- gå med tunge steg;
- tungt føre;
- banen er tung etter regnet;
- tung musikk;
- tungt fordøyeleg mat;
- vere tung i oppfatninga;
- vere tung å få til å gjere noko
som fører mykje strev med seg;
slitsam, mødesam, stri
Døme
- tungt arbeid;
- tunge tak;
- ein tung bakke;
- det er tungt å vedgå feil;
- tung lagnad;
- ei tung sorg;
- fem tunge krigsår
- brukt som adverb:
  slite tungt
som er prega av alvor (3);
dyster, sorgsam, sturen, trist
Døme
- han er tung å vere saman med;
- tung til sinns;
- tung i hugen;
- eit tungt lynne;
- gå med tunge tankar;
- ha tunge stunder;
- ikkje ta det så tungt!
- sjå tungt på nokon;
- ei tung tidend
- - hugtung
  - sorgtung

Faste uttrykk

falle tungt for brystet
vere vanskeleg å akseptere
ei slik løysing vil falle mange tungt for brystet
ha tungt for
vere sein til å lære eller arbeide
guten har tungt for det;
ha tungt for å lære
med tungt hjarte
motviljug
gjere noko med tungt hjarte
sitje tungt i det
ha det stridt (økonomisk)
tung for brystet
tungpusta
han kjende seg så tung for brystet
tung i sessen
utan tiltakslyst;
sein i vendinga;
treg
tung olje
olje som er etter måten tung og tungtflytande og har høgt kokepunkt;
tungolje
tung sjø
store, kraftige bølgjer
båten stampa i tung sjø
tung staving
staving med sterkt trykk
tung å be
treg å få til å gjere noko
han er så tung å be
tunge skyer
skyer som inneheld mykje fukt
tungt narkotikum
kraftig, narkotisk stoff
tungt språk
omstendeleg, innfløkt og lite munnleg språk
tungt stoff
- innhald, stoff som er vanskeleg å forstå
- sterkt narkotikum

lumren

adjektiv

Tyding og bruk

lummer
tung, makteslaus

daud, død 2

adjektiv

Opphav

norrønt dauðr

Tyding og bruk

ikkje lenger i live, avliden (1)
Døme
- ho er død no;
- død eller levande;
- bli erklært død;
- ein daud fisk;
- daude fluger i vinduskarmen;
- daude planter
- brukt som substantiv:
  følgje den døde til grava;
  stå opp frå dei døde
som framstår livlaus
Døme
- bleike og daude augo;
- snakke med ei daud røyst
som har lite ferdsel, liv eller verksemd;
aud
Døme
- staden verkar daud;
- her er det heilt daudt
som ikkje blir brukt meir;
utdøydd, gløymd (2
Døme
- latin er eit daudt språk;
- denne tradisjonen har vore daud lenge
som ikkje fungerer meir;
defekt (2, sund (2
Døme
- motoren er daud;
- telefonen min er heilt daud
som ikkje er relevant eller aktuell lenger
Døme
- bluesen er ikkje daud;
- saka er heilt daud
som kjennest slapp;
kraftlaus, tam;
tung, slapp
Døme
- daud i kroppen;
- ein daud fot
i ro;
still (2, urørleg (1)
Døme
- sjøen låg daud og still;
- det er daudt i vêret;
- ballen låg daud;
- eit daudt publikum
som er ugyldig;
som ikkje tel (med)
Døme
- eit daudt kast;
- eit daudt hopp

Faste uttrykk

daud og gravlagd
- avliden og lagd i jorda
  keisaren er død og gravlagd for fleire hundre år sidan
- i overført tyding: avslutta og gløymd (2
  stykket er ikkje daudt og gravlagt heilt enno
daud som ei sild
heilt livlaus;
steindaud
liggje daud som ei sild
daudt løp
uavgjort resultat (i konkurranse, kamp eller strid)
det var daudt løp mellom konkurrentane
daudt prosjekt
noko som er nyttelaust, fåfengd (2;
fånytte
å klippe blautt gras er eit daudt prosjekt

sigg

adjektiv

Opphav

truleg av sigen

Tyding og bruk

sløv og tung;

sigen

adjektiv

Opphav

Tyding og bruk

sliten, trøytt

Døme

bli tung og sigen

ror 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt róðr

Tyding og bruk

det å ro i båt for å fiske

Døme

ein tung ror;
ein times ror;
ei mils ror

- andror
- innror
- utror

Faste uttrykk

i roren
på fiske

vere stinn av trening

Tyding og bruk

vere tung i musklane av trening;

Sjå: stinn

stinn

adjektiv

Opphav

norrønt stinnr

Tyding og bruk

fullstappa
Døme
- måsane var heilt stinne av fisk;
- eg åt så eg vart heilt stinn;
- dei var stinne av sjølvtillit
tjukk (3);
tett (3)
Døme
- skodda stod stinn;
- lufta var stinn av matos

Faste uttrykk

vere stinn av pengar/gryn
ha overflod av pengar;
vere rik
du treng ikkje vere stinn av pengar for å ha det bra;
huseigaren var stinn av gryn
vere stinn av trening
vere tung i musklane av trening

lagnad

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt laginn, av leggja ‘avgjere’; av lagen

Tyding og bruk

det som er fastsett for ein (av ei høgare makt)
Døme
- ein lyt finne seg i lagnaden sin;
- ingen kan rømme frå lagnaden sin
noko eller nokon som er eller blir avgjerande for ein
Døme
- den mannen vart lagnaden hennar
livsløp, historie
Døme
- dei fekk ein tung lagnad
endeleg utfall
Døme
- lagnaden din er avgjord;
- få same lagnaden som forgjengaren sin
i bunden form eintal: høgare makt som ein tenkjer seg har avgjerande innverknad på eit menneskeliv
Døme
- tru på lagnaden

Faste uttrykk

utfordre lagnaden
gjere noko vågalt

tung å be

Tyding og bruk

treg å få til å gjere noko;

Sjå: tung

Døme

han er så tung å be

Resultat per side: