Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 9 oppslagsord

soldat

substantiv hankjønn

Opphav

frå italiensk av soldare ‘løne’ av; latin solidus ‘gullmynt’ eigenleg ‘solid’

Tyding og bruk

  1. militærperson, særleg meinig
    Døme
    • norske soldatar i SN-teneste
  2. meinig i militært skipa grupper utanom Forsvaret
    Døme
    • frelsessoldat
Artikkelside

kakebu

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

militær vaktarrest, der kosten opphavleg var vatn og brød
Døme
  • soldaten fekk fem dagar i kakebua
Artikkelside

identitetsmerke

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. brikke med opplysningar om identitet (3)
    Døme
    • soldaten hadde eit identitetsmerke i ei kjede rundt halsen;
    • kjæledyr bør ha eit identitetsmerke
  2. særdrag som viser kven ein er
    Døme
    • dialekten er eit identitetsmerke for bygda
Artikkelside

helse 3

helsa

verb

Opphav

norrønt heilsa; samanheng med heil (1 og hell

Tyding og bruk

  1. ynskje god dag eller farvel med ord eller rørsle
    Døme
    • helse med handa;
    • helse i handa;
    • dei helste kvarandre med ein klem;
    • helse ‘god kveld’;
    • han tok av lua og helste da han kom inn;
    • helse gjestene velkomne
  2. bere fram helsing
    Døme
    • eg skulle helse deg frå Ali;
    • hels heim!
    • du må helse alle kjende;
    • kan du helse henne og takke for lånet?
  3. i militæret: gjere honnør (2)
    Døme
    • soldaten helste med handa til lua
  4. Døme
    • du må kome innom og helse på oss ein dag;
    • i morgon skal eg helse på bestemor på sjukehuset
  5. ta imot
    Døme
    • mange helste framlegget hans med glede

Faste uttrykk

  • helse på nokon
    seie hei til nokon;
    presentere seg for nokon
    • eg helste på den nye kjærasten hennar i dag
Artikkelside

heimreise, heimreis

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

reise (1 til heimen, heimstaden eller heimlandet
Døme
  • ta fatt på heimreisa til jul;
  • soldaten hadde to gratis heimreiser i året
Artikkelside

hjelm

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt hjalmr; samanheng med hylje

Tyding og bruk

  1. hovudplagg av hardt materiale som vernar mot hogg, slag, støyt og liknande
    Døme
    • i mange yrke er det påbode å bruke hjelm;
    • soldaten hadde hjelm på seg
  3. kornstakk med tak;
    òg om berre taket
  4. Døme
    • det er ein stygg hjelm over han;
    • han har ein hjelm attpå faren – liknar på
Artikkelside

disiplinærbrot, disiplinærbrott

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

Døme
  • soldaten vart dimittert etter mange disiplinærbrot
Artikkelside

velferdspermisjon

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

Døme
  • velferdspermisjon ved fødsel;
  • soldaten fekk velferdspermisjon da faren døydde
Artikkelside

treffe

treffa

verb

Opphav

tysk treffen; same opphav som drepe

Tyding og bruk

  1. kome i samband med;
    Døme
    • treffe kvarandre i utlandet;
    • ho trefte dei ikkje heime;
    • ho er vanskeleg å treffe i kontortida;
    • han trefte på mykje rart under oppryddinga
  2. nå, finne målet;
    Døme
    • treffe midt i blinken;
    • snøballen trefte glasruta;
    • soldaten var treft
  3. hende tilfeldig eller uventa;
    bere til;
    Døme
    • det trefte seg slik at dei fekk reise i lag
Artikkelside