Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 14 oppslagsord

pinleg

adjektiv

Opphav

av pine (1

Tyding og bruk

  1. som ein kjenner seg brydd ved;
    flau, plagsam, lei
    Døme
    • ein pinleg situasjon
    • brukt som adverb:
      • ein pinleg dårleg innsats
  2. brukt som forsterkande adverb: særs, svært
    Døme
    • vere pinleg nøyen med arbeidet
Artikkelside

skandale

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk; opphavleg frå gresk ‘felle, snare’

Tyding og bruk

handling, hending eller åtferd som vekkjer harme eller pinleg oppsikt
Døme
  • lage skandale;
  • dei gjorde skandale;
  • dei var innblanda i ein skandale
Artikkelside

lei 3

adjektiv

Opphav

norrønt leiðr

Tyding og bruk

  1. som gjev ubehag;
    Døme
    • ei lei sak;
    • det er leitt å umake henne;
    • det er leitt å snakke om slike ting
  2. som det er bry (1 eller plage (1 med;
    Døme
    • ei lei sjuke;
    • vere lei mot nokon;
    • han er lei til å lyge
  3. som kjenner keisemd eller uhug;
    Døme
    • lut lei;
    • lutande lei;
    • vere lei av noko
  4. som er trist (1) til sinns;
    Døme
    • vere lei seg
  5. om tilhøve: synd, sørgjeleg
    Døme
    • det var leitt han ikkje kom
  6. Døme
    • vere lei på ein for noko

Faste uttrykk

  • seie seg lei for
    seie at ein er lei seg for eller angrar på noko
  • sjå seg lei på
    få nok av
  • vere lei for
    gjere ein vondt
    • eg er lei for det
Artikkelside

penibel

adjektiv

Opphav

frå fransk, av peine ‘straff, smerte’

Tyding og bruk

vanskeleg, pinleg
Døme
  • ein penibel situasjon
Artikkelside

kalamitet

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk calamité; frå latin calamitas

Tyding og bruk

uheldig situasjon;
(pinleg) uhell eller ulykke
Døme
  • råke ut i kalamitetar
Artikkelside

historie

substantiv hokjønn

Opphav

av gresk historia ‘etterrøking, gransking’

Tyding og bruk

  1. utviklingsgang i tid utan nærmare avgrensing
    Døme
    • historia til jorda;
    • historia til fiskane
  2. (vitskap om) kulturutviklinga for menneska, manneætta eller ein avgrensa del av denne utviklinga;
    Døme
    • studere historie;
    • professor i historie;
    • Kina er eit land med ei gammal og ærerik historie;
    • Noregs eldste historie;
    • den første kvinnelege statsministeren i historia
  3. livsløp, lagnad
    Døme
    • ein får sjå historia hennar på teaterscena
  4. verk, lærebok i historie (2)
  5. skulefag, studium med historie (2) som emne;
    Døme
    • ha historie i andre timen
  6. mindre forteljing;
    Døme
    • fortelje ei god historie;
    • grove historier;
    • dikte opp ei fæl historie
  7. (pinleg, lei, ubehageleg) situasjon, hending, oppleving, skandale
    Døme
    • stelle i stand ei farleg historie;
    • det vart ei dyr historie

Faste uttrykk

  • gå over i historia
    • bli hugsa (for noko)
    • ta slutt, vere til ende
  • historias dom
    måten noko blir vurdert av ettertida
  • historias skraphaug
    stad for feilslått ideologi eller politikk frå tidlegare tider
    • apartheid hamna på historias skraphaug
  • skape historie
    utrette noko som set merke i utviklinga;
    skrive historie
  • skrive historie
    utrette noko som set merke i utviklinga;
    skape historie
  • vere historie
    ikkje finnast meir;
    vere forbi, forelda eller gammaldags
    • dette er no allereie historie
Artikkelside

flau

adjektiv

Opphav

frå lågtysk ‘matt, veik’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • flau vin;
    • flau smak
  2. som skjemmest eller syner at nokon skjemmest;
    Døme
    • bli flau over noko;
    • ein flau unggut;
    • eit flautt smil
  3. som gjer ein skamfull;
    Døme
    • ei flau sak;
    • dette var flautt
  5. Døme
    • flau vits

Faste uttrykk

  • flau vind
    vind med styrke 0,3–1,5 m/s
Artikkelside

klein

adjektiv

Opphav

av lågtysk kleine, klêne ‘tynn, fin’

Tyding og bruk

  2. dårleg (2), skrøpeleg, i dårleg stand, klen (3)
    Døme
    • ein klein farkost;
    • kleint arbeid
    • brukt som adverb
      • kleint gjort
  3. lite flink
    Døme
    • ein klein kar;
    • vere klein til å lese
  4. som gjer ein brydd;
    pinleg, flau
    Døme
    • ein klein situasjon
Artikkelside

gremjast, gremmast

verb

Tyding og bruk

  1. ergre seg
    Døme
    • vi kan gremjast over at verda er urettvis
  2. kjenne seg flau eller meine at noko er pinleg
    Døme
    • han gramdest over det han ikkje fekk gjort
Artikkelside

vemjeleg, vemmeleg

adjektiv

Tyding og bruk

Døme
  • vemjeleg lukt, smak;
  • osten var full av vemjeleg makk;
  • ein vemjeleg fyr;
  • ein vemjeleg situasjon – pinleg;
  • ikkje ver vemjeleg – innpåsliten, spydig
Artikkelside
Side 1 av 2