gammal, gamal
adjektiv
Opphav
norrønt gamall, jamfør eldre; eldstTyding og bruk
Døme
- ein gammal mann;
- den gamle kvinna;
- den gamle hesten;
- gamle folk;
- bli gammal og grå;
- bli gammal før tida
- brukt som substantiv
- dei gamle i samfunnet;
- både gamle og unge var samla
Døme
- ei gammal stove;
- gamle klede;
- ein gammal ljå;
- ei verdifull gammal sølje;
- ta vare på dei gamle trehusa;
- noko gammalt skrap;
- gammal mat
- brukt som adverb
- det luktar gammalt av fisken
Døme
- gamle segner;
- gamle viser;
- gamle sanningar;
- den same gamle leksa;
- på den gamle måten
- brukt som substantiv:
- gammalt og nytt side om side;
- fortelje gammalt
- med opphav i fortida;som har eksistert lenge (slik det no er)
Døme
- gamle vener;
- gammal usemje;
- gammal venskap;
- gammal gjeld;
- garden er gammal i ætta
- som har vore lenge i ei viss rolle, eit visst yrke eller liknande;
Døme
- ein gammal tråvar;
- du er den gode gamle;
- vere gammal i tralten;
- han vart ikkje gammal der i garden
- som var før;tidlegare
Døme
- den gamle vegen gjekk der;
- i det gamle Hellas;
- den gamle og den nye formannen;
- dei gamle romarane;
- den gamle teljemåten;
- det gamle året
- brukt som adverb
- gammalt var det slik
- av ein viss alder
Døme
- ho er ti år gammal;
- kor gammal er du?
- eg er like gammal som du;
- ho er ikkje gammal nok til å byrje på skulen
Faste uttrykk
- den gamle verdafellesnemning for dei verdsdelane som oldtidas europearar kjende til: Europa, Asia og Afrika;
til skilnad frå den nye verda - etter gammaltsom før i tida
- slik seier dei etter gammalt
- frå gammal tidfrå langt attende i tid
- kjende julesongar frå gammal tid
- frå gammalt avfrå langt attende i tid (og framleis)
- her har dei drive med ysting av geitemjølk frå gammalt av
- gammal vane er vond å vendedet er vanskeleg å leggje av seg ein innarbeidd vane
- i gamle dagarfør i tida
- i gammal tidfør i tida
- med/ved det gamlesom før;
uendra - på sine gamle dagari alderdomen