Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 28 oppslagsord

gå ned

Tyding og bruk

minke;

Sjå: gå

Artikkelside

overflyging

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å fly over eller passere eit område med fly
det å ikkje kunne gå ned på ein flyplass
Døme
- overflyging på grunn av tåke

Artikkelside

Oksidenten

eigennamn

Opphav

frå latin , av occidere, om sola: ‘gå ned’

Tyding og bruk

landa der sola går ned;

dei vestlege landa;

jamfør orient (2)

Artikkelside

falle

falla

verb

Opphav

norrønt falla

Tyding og bruk

kome eller vere i rørsle nedetter
Døme
- lauvet fell;
- tårene fall;
- la ankeret falle;
- håret fell av
dette over ende;
velte (3, 2)
Døme
- falle over ende;
- falle på kne;
- falle og slå seg;
- falle i knas
bli oppheva;
bli oppgjeven
Døme
- ordninga fell bort;
- la gamle prinsipp falle bort
bli erobra, overvunnen, styrta eller vraka;
li nederlag
Døme
- byen fall;
- regjeringa fall;
- framlegget fall mot fire stemmer
døy (1)
Døme
- falle i krigen
gå ned;
minke (1)
Døme
- temperaturen fell;
- prisane har falle det siste året;
- fallande kurve
treffe;
kome
Døme
- vinden fell sørleg;
- saka fell inn under § 5;
- 17. mai fell på ein måndag;
- ansvaret fell på meg;
- falle i klørne på nokon;
- falle i unåde;
- falle i tankar;
- falle i auga;
- natta fell på;
- det fall ro over han;
- det fall mange lovord om jubilanten;
- dommen fell neste veke
forme seg;
passe (5, 1)
Døme
- skaftet fell godt i handa;
- kjolen fell fint;
- falle i smak
verke, vere eller bli
Døme
- arbeidet fell lett for henne;
- det fell naturleg å ta opp saka no;
- tida fall lang

Faste uttrykk

fallande måne
måne i ne
falle av
bli liggjande etter;
dabbe av, til dømes i eit løp
falle for
bli svært interessert i;
forelske seg i
falle frå
- døy
- forlate, svikte;
  slutte
falle gjennom
ikkje kunne hevde seg;
mislykkast
falle i fisk
mislykkast
falle i god jord
bli godt motteken, verke godt
falle i synd
gjere noko umoralsk;
synde
falle mellom to stolar
passe til verken det eine eller det andre
falle nokon i ryggen
gå til åtak på nokon bakfrå;
svike
falle nokon inn
kome nokon i tankane
falle på steingrunn
vere utan verknad;
ikkje finne grobotn
bodskapen fall på steingrunn
falle til jorda
bli utan verknad;
mislykkast
falle ut
forsvinne
eit ord har falle ut av teksten;
tanna fall ut
som det fell seg
etter som det høver eller treffer seg
stå og falle med
vere heilt avhengig av

Artikkelside

maskin

substantiv hankjønn eller hokjønn

Uttale

masjiˊn

Opphav

gjennom latin machina; frå gresk makhana, mekhane ‘verktøy’

Tyding og bruk

apparat som gjer om tilført energi til mekanisk arbeid eller til andre former for energi
Døme
- brevet var skrive på maskin;
- eg syr helst på maskin og ikkje for hand
- - datamaskin
  - kaffimaskin
  - vaskemaskin
motor, særleg i framkomstmiddel
Døme
- det er ein feil på maskinen
maskinrom i fartøy
Døme
- gå ned i maskinen
framkomstmiddel, særleg fly eller helikopter
Døme
- flyselskapet må setje inn ein ny maskin på strekninga
effektivt apparat (3);
maskineri (2)
- - krigsmaskin
  - valmaskin
noko stort og effektivt, men upersonleg
- - trafikkmaskin

Faste uttrykk

for eigen maskin
ved eiga hjelp;
ved å bruke eigne krefter
skipet kom seg i hamn for eigen maskin etter grunnstøytinga;
han kom seg ut av senga for eigen maskin
for full maskin
med heile kapasiteten eller alle kreftene sine
produksjonen går for full maskin
for halv maskin
med berre halvparten av kapasiteten eller kreftene sine
han arbeider berre for halv maskin
som ein maskin
effektivt, mekanisk og svært uthaldande
ho jobbar vanlegvis som ein maskin

Artikkelside

undergrunn

substantiv hankjønn

Opphav

delvis etter engelsk

Tyding og bruk

sjikt under jordsmonnet
Døme
- grave ned til undergrunnen
stasjonsområde under jorda med tunnel for undergrunnsbane
Døme
- gå ned i undergrunnen
undergrunnsbane
Døme
- ta undergrunnen
underverd (1, 2);
forbrytarverd
miljø for ukonvensjonell politisk, kunstnarisk eller anna verksemd med tendens mot det etablerte samfunnet
grunnlag
Døme
- undergrunnen for trua

Artikkelside

hocke

substantiv hankjønn

Uttale

håkˊke

Opphav

frå tysk

Tyding og bruk

i skisport: stilling med bøygde kne og overkroppen bøygd framover

Døme

gå ned i hocke;
sitje i hocke i nedoverbakken

Artikkelside

iferd

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt íferð ‘det å fare eller gå (ned) i’; jamfør færøysk íferð ‘op på sko’

Tyding og bruk

opning på klede, støvlar eller sko

Døme

skoa er for tronge i iferda

Artikkelside

mus

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt mús, av mýss

Tyding og bruk

gråbrun smågnagar i musefamilien som er mindre enn vånd og rotte;
jamfør husmus, markmus
Døme
- katten fanga mus
folkeleg nemning for ytre kjønnsorgan hos kvinner
styreeining for markøren på ein dataskjerm

Faste uttrykk

fjellet fødde ei mus
(etter Esop) det vart smått resultat i høve til innsatsen
gå ned med mann og mus
(om skip) søkke med alt om bord
kattens leik med musa
oppgjer eller kamp der den eine parten er særs overlegen i styrke
fotballkampen vart kattens leik med musa, og laget vann stort
leike katt og mus
ikkje la seg fange
tjuvane leikte katt og mus med politiet
når katten er borte, dansar musene på bordet
når leiaren ikkje held oppsyn, gjer dei underordna det dei vil
stille som ei mus
svært stille
han sat stille som ei mus;
ungane er stille som mus

Artikkelside

nedgang

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å gå ned
- - solnedgang
det å bli lågare;
minking, fall (7)
Døme
- nedgang i folketalet
- - prisnedgang
tilbakegang (2), forfall (2, 1)
Døme
- åndslivet var i stadig nedgang
stad der ein går ned til noko
Døme
- nedgangen til gruva

Artikkelside

Side 1 av 3

Resultat per side: