Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
322 treff

Nynorskordboka 322 oppslagsord

framfor, framføre 1

preposisjon

Tyding og bruk

  1. Døme
    • matta framfor senga;
    • liggje like framfor nasen på ein;
    • gå framfor meg!
    • sjå framfor seg;
    • ‘g’ blir uttalt ‘j’ framfor ‘i’;
    • stå framfor ei forsamling;
    • stå framfor eit problem;
    • ha tida framfor seg
  2. heller enn, i staden for, framom
    Døme
    • velje pengar framfor ære;
    • denne planen har føremoner framfor den andre;
    • eg byrjar å gå framfor å stå og vente

Faste uttrykk

  • framfor alt
    meir enn noko anna;
    først og fremst
Artikkelside

mølje

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt mylja ‘knuse’; av mylje

Tyding og bruk

  1. rett av flatbrød bløytt i varm kjøt- eller fiskekraft med feitt i
  2. nordnorsk rett av kokt torsk, lever og rogn
  3. rotete mengd;
    Døme
    • lage mølje;
    • spelarane vart liggjande i ei mølje framfor mål
Artikkelside

sist av alt

Tyding og bruk

framfor alt ikkje;
helst ikkje;
Sjå: sist
Døme
  • det var no det eg sist av alt ville
Artikkelside

sivilisasjon

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; av sivilisere

Tyding og bruk

  1. høgt utvikla samfunns- og kulturform
    Døme
    • sivilisasjonen vår er framfor alt bygd på kunnskap
  2. i bunden form eintal: den siviliserte verda
    Døme
    • bu langt borte frå sivilisasjonen
  3. form eller måte kulturen til eit folk, ei gruppe eller ein periode ovrar seg;
    utviklingssteg, kulturform
    Døme
    • dei primitive sivilisasjonane
Artikkelside

sist 3

adverb

Opphav

norrønt sízt, opphavleg superlativ av síð ‘seint’, n eintal av sist (1; jamfør sidan (2

Tyding og bruk

  1. etter noko anna;
    seinast;
    Døme
    • kome sist av alle
  2. mot slutten
    Døme
    • sist i september
  3. lengst bak;
    attarst, til slutt
    Døme
    • stå sist i rekkja
  4. dårlegast
    Døme
    • bli sist i tevlinga
  5. som går nærmast føre
    Døme
    • de gjekk same vegen som sist

Faste uttrykk

  • sist av alt
    framfor alt ikkje;
    helst ikkje
    • det var no det eg sist av alt ville
  • sist, men ikkje minst
    til slutt av det som er nemnt, men viktigare enn plasseringa skulle tilseie
  • takk for sist
    • brukt som helsing: takk for samværet førre gongen vi møttest
    • brukt for å uttrykkje at nokon gjer gjengjeld eller hemner seg på nokon
  • til sjuande og sist
    heilt til slutt
Artikkelside

sira

substantiv ubøyeleg

Opphav

same opphav som sir (2

Tyding og bruk

om norrøne forhold: tittel framfor namn på geistlege;
Døme
  • sira Eirik
Artikkelside

sir 2

substantiv hankjønn

Uttale

søˊr

Opphav

frå engelsk; av latin senior, komparativ av senex ‘gammal’

Tyding og bruk

  1. engelsk tittel for medlemer av lågadelen brukt framfor førenamnet
  2. vørdsamt tiltaleord brukt til eldre, overordna eller ukjende og i forretningsbrev;
Artikkelside

utilslørt

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som ikkje er dekt til;
    openlys, tydeleg
    Døme
    • utilslørt aggresjon
  2. som ikkje ber slør framfor andletet
Artikkelside

spenne bein for/under

Tyding og bruk

Sjå: spenne
  1. plassere foten sin framfor foten til ein annan slik at hen snublar
  2. forsøkje å øydeleggje for ein annan
    Døme
    • dette spenner bein for reforma;
    • hendinga spente bein under dei vidare planane
Artikkelside

spenne 4

spenna

verb

Opphav

norrønt sperna, spenna

Tyding og bruk

støyte til med foten;
Døme
  • dei spente og slo;
  • ho spenner ein fotball;
  • spenne borti noko;
  • spenne imot med føtene

Faste uttrykk

  • spenne bein for/under
    • plassere foten sin framfor foten til ein annan slik at hen snublar
    • forsøkje å øydeleggje for ein annan
      • dette spenner bein for reforma;
      • hendinga spente bein under dei vidare planane
  • spenne frå
    løyse (særleg hest frå vogn)
    • ho hjelper til med å spenne frå og ordne med hestane
  • spenne krok for
    setje beinet slik at ein annan snublar i det
Artikkelside