Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 99 oppslagsord

stoppesopp

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

handreiskap med rund topp som tener til underlag når ein skal stoppe (2, 2) hol
Artikkelside

toppmålt

adjektiv

Tyding og bruk

om holmål: full med haug, topp på
  • i overført tyding: svær, mykje
    • ein toppmålt idiot
Artikkelside

toppluve

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

strikkelue forma som ein topp (2, 3)
Artikkelside

topplue

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

strikkelue forma som ein topp (2, 3)
Artikkelside

ydde

ydda

verb

Opphav

norrønt ydda ‘stikke odden fram’; av odd

Tyding og bruk

  1. skyte fram, syne seg som ein liten odd eller topp;
    Døme
    • det tok til å ydde og gro;
    • det er så vidt havren har ydda;
    • det ydda fram små lauvsblad
  2. om solskin: syne seg på dei øvste fjelltoppane
    Døme
    • sola yddar bortpå tinden
Artikkelside

vise 2

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt vísir; truleg samanheng med visk (1

Tyding og bruk

  1. topp, dusk i enden til dømes på gras, korn
  2. stilk og blad på ei plante
Artikkelside

verteks

substantiv hankjønn

Opphav

latin vertex ‘kvervel, isse, topp’ av vertere ‘vende’

Tyding og bruk

i matematikk: topp-punkt
Artikkelside

ved 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt viðr ‘tre, skog’

Tyding og bruk

  1. hos tre, buskar og lyng: daud og hard cellevev i røter, stamme og greiner
    Døme
    • hardved;
    • furua er laus i veden;
    • mellom borken og veden – sjå bork (1, 1)
  2. kappa, kløyvde stykke av stamme(r), topp(ar), grein(er) og rot (røter) nytta til brensel
    Døme
    • hogge, sage ved;
    • ein famn ved;
    • fyre med ved
  3. i samansetningar: namn på ymse mindre tre eller buskar
    Døme
    • beinved;
    • krossved
Artikkelside

tå 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt tá

Tyding og bruk

  1. kvar av dei åtskilde, leddelte delane av foten hos menneske og dyr
    Døme
    • skade ei tå;
    • stå på tærne (el. på tå) for å rekke opp;
    • stiltre seg på tå (el. på tærne) for ikkje å uroe;
    • føte seg, gå tå om tå – svært sakte
    • i overført tyding:
      • gå, stå på tærne el.stå på tå (hev) for nokon
  2. fremste del av sko eller strømpe
    Døme
    • sko med spiss tå;
    • ha hol på tåa
  3. framstikkande del av noko;
    hake på hestesko;
    ytste odde på eit nes

Faste uttrykk

  • frå topp til tå
    frå øvst til nedst
  • lett på tå
    gå, føre seg lett
  • på tå hev
    for nokon: ta ekstra omsyn til;
    varte opp;
    krype for, smiske for;
    òg: skjerpa, vaken
    • spelarane var på tå hev frå kampstart
  • trø på tærne
    kome for nær innpå einemerka eller rettane (til nokon), råke på ømme punkt, støyte, fornærme, krenkje, plage
Artikkelside

typpe

typpa

verb

Opphav

norrønt typpa; av topp (2 og tupp (1

Tyding og bruk

  1. lage ein topp (av), setje opp i ein topp
  2. ta toppen av
    Døme
    • typpe graset
Artikkelside
Side 6 av 10