Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 42 oppslagsord

møl

substantiv inkjekjønn

Opphav

av mylje ‘knuse, smuldre’

Tyding og bruk

verdilaust produkt;
Døme
  • boka er berre møl;
  • ho lirte av seg masse møl
Artikkelside

møk, møkk

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt mykr

Tyding og bruk

  1. avføring frå dyr;
    fast dyregjødsel;
    Døme
    • køyre møk;
    • dei spreidde møk på jorda
  2. Døme
    • det er møk på golvet
  3. Døme
    • billige plastleiker er berre noko møk

Faste uttrykk

  • som hakka møk
    i store mengder
    • billettane gjekk som hakka møk;
    • boka selde som hakka møk
Artikkelside

elendigheit

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å vere elendig (1);
    Døme
    • vere vitne til elendigheita
  2. fysisk eller psykisk dårleg tilstand;
Artikkelside

gammal, gamal

adjektiv

Opphav

norrønt gamall, jamfør eldre; eldst

Tyding og bruk

  1. som har levd lenge;
    merkt av elde
    Døme
    • ein gammal mann;
    • den gamle kvinna;
    • den gamle hesten;
    • gamle folk;
    • bli gammal og grå;
    • bli gammal før tida
    • brukt som substantiv
      • dei gamle i samfunnet;
      • både gamle og unge var samla
  2. om ting: som har vore til eller vore i bruk lenge;
    dårleg som følgje av elde;
    Døme
    • ei gammal stove;
    • gamle klede;
    • ein gammal ljå;
    • ei verdifull gammal sølje;
    • ta vare på dei gamle trehusa;
    • noko gammalt skrap;
    • gammal mat
    • brukt som adverb
      • det luktar gammalt av fisken
  3. Døme
    • gamle segner;
    • gamle viser;
    • gamle sanningar;
    • den same gamle leksa;
    • på den gamle måten
    • brukt som substantiv:
      • gammalt og nytt side om side;
      • fortelje gammalt
  4. med opphav i fortida;
    som har eksistert lenge (slik det no er)
    Døme
    • gamle vener;
    • gammal usemje;
    • gammal venskap;
    • gammal gjeld;
    • garden er gammal i ætta
  5. som har vore lenge i ei viss rolle, eit visst yrke eller liknande;
    Døme
    • ein gammal tråvar;
    • du er den gode gamle;
    • vere gammal i tralten;
    • han vart ikkje gammal der i garden
  6. som var før;
    tidlegare
    Døme
    • den gamle vegen gjekk der;
    • i det gamle Hellas;
    • den gamle og den nye formannen;
    • dei gamle romarane;
    • den gamle teljemåten;
    • det gamle året
    • brukt som adverb
      • gammalt var det slik
  7. av ein viss alder
    Døme
    • ho er ti år gammal;
    • kor gammal er du?
    • eg er like gammal som du;
    • ho er ikkje gammal nok til å byrje på skulen

Faste uttrykk

  • den gamle verda
    fellesnemning for dei verdsdelane som oldtidas europearar kjende til: Europa, Asia og Afrika;
    til skilnad frå den nye verda
  • etter gammalt
    som før i tida
    • slik seier dei etter gammalt
  • frå gammal tid
    frå langt attende i tid
    • kjende julesongar frå gammal tid
  • frå gammalt av
    frå langt attende i tid (og framleis)
    • her har dei drive med ysting av geitemjølk frå gammalt av
  • gammal vane er vond å vende
    det er vanskeleg å leggje av seg ein innarbeidd vane
  • i gamle dagar
    før i tida
  • i gammal tid
    før i tida
  • med det gamle
    som før;
    uendra
  • på sine gamle dagar
    i alderdomen
Artikkelside

pjank

substantiv hankjønn eller inkjekjønn

Opphav

jamfør eldre dansk pank og islandsk pjönkur ‘bylt’; samanheng med pakk og pakke (1

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ho pakka i hop pjanket sitt
  2. Døme
    • berre noko pjank
Artikkelside

kram 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt kram; frå lågtysk ‘telttak over handelsbu’

Tyding og bruk

  1. billige småvarer;
    lette handelsvarer
  2. (verdilause) småting
Artikkelside

juks

substantiv inkjekjønn

Opphav

gjennom tysk; frå latin jocus ‘spøk, skjemt’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • fare med juks
  2. dårleg arbeid, skrap (2)
    Døme
    • selje noko juks
Artikkelside

pjusk 2

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

Artikkelside

herk

substantiv inkjekjønn

Opphav

jamfør norrønt harki ‘skrot’, herki ‘stakkar’; samanheng med hark (2

Tyding og bruk

  1. dårlege saker, skrap;
    dårleg gjort arbeid
    Døme
    • dette vart berre noko herk
  2. noko plagsamt
    Døme
    • isjias er noko herk å få
  3. ramp, pøbel
Artikkelside

hark 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

samanheng med harke (4

Tyding og bruk

  1. Døme
    • det er berre noko hark
  2. det at noko går tungt eller trått;
    mødesam gang
  3. veikleik, vesaldom, låk tilstand
Artikkelside
Side 2 av 5