Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 2639 oppslagsord

særleg

adjektiv

Opphav

norrønt sérligr

Tyding og bruk

  1. som er utanom det vanlege;
    Døme
    • ha ein særleg skyldnad til å gjere noko;
    • i særlege høve
  2. brukt som adverb:
    Døme
    • skaden var ikkje særleg stor;
    • særleg var han snarsint;
    • det blæs mykje på Vestlandet, særleg kring Stad
Artikkelside

ømt/sårt punkt

Tyding og bruk

noko som er særleg sårbart hos ein person;
noko som lett vekkjer irritasjon eller liknande;
Sjå: punkt, sår, øm
Artikkelside

prøvesvar

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. svar på ei prøve (1, 2)
    Døme
    • sensoren fekk tilsendt prøvesvara
  2. resultat av ein test som er teken, særleg ei medisinsk prøve
    Døme
    • eg ventar framleis på prøvesvara frå legen
Artikkelside

punkt

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt punktr; same opphav som punktum

Tyding og bruk

  1. lite, rundt merke;
    Døme
    • eit punkt etter ein note;
    • stjernene stod som lysande punkt på himmelen
  2. stad utan utstrekning
    Døme
    • to linjer kryssar kvarandre i eit punkt
  3. avgrensa område;
    Døme
    • det vestlegaste punktet i Noreg
  4. steg i rørsle, prosess, utvikling eller liknande;
    Døme
    • kome til eit visst punkt
  5. side av sak;
    Døme
    • eg har eit framlegg i tre punkt;
    • på det punktet tek du feil;
    • vi får drøfte saka punkt for punkt
  6. typografisk måleining
    Døme
    • åtte punkts skrift;
    • eit punkt er 0,37549 mm eller 1/12 cicero

Faste uttrykk

  • det springande punktet
    kjernen i ei sak;
    det avgjerande
  • kritisk punkt
    • stad i unnarennet i hoppbakke der overgangen byrjar
      • det kritiske punktet i bakken er på 90 meter
    • svært viktig eller avgjernde del av noko
      • prisen er eit kritisk punkt i forhandlingane
  • til punkt og prikke
    heilt nøyaktig;
    til minste detalj
    • dei har følgt lova til punkt og prikke
  • ømt/sårt punkt
    noko som er særleg sårbart hos ein person;
    noko som lett vekkjer irritasjon eller liknande
Artikkelside

psykoanalyse

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. system av teoriar som legg særleg vekt på at undermedvitne konfliktar og opplevingar i barndomen har innverknad på psykisk helse
  2. metode til å lækje psykiske lidingar ved å finne fram til fortrengde konfliktar
    Døme
    • han gjekk i psykoanalyse
Artikkelside

provo

substantiv hankjønn

Opphav

av nederlandsk provoceren ‘provosere’

Tyding og bruk

kortform av provokatør, særleg nytta om opprørsk ungdom i slutten av 1960-åra
Artikkelside

pung

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt pungr

Tyding og bruk

  1. liten pose av skinn, tøy eller liknande til å bere med seg småsaker i, særleg pengar;
  2. hudpose rundt testiklane;
  3. hudpose på buken hos pungdyr til å bere ungane i

Faste uttrykk

  • grave djupt i pungen
    betale mykje for noko;
    gje ein stor sum
  • gripe djupt i pungen
    betale godt;
    gje ein stor sum
  • straffe nokon på pungen
    straffe nokon med å krevje urimeleg høg betaling eller motyting
  • svi på pungen
    koste mykje
    • ferieturen svei på pungen for familien
Artikkelside

psykedelisk

adjektiv

Opphav

jamfør gresk delos ‘klår, synleg’

Tyding og bruk

  1. som verkar medvitsutvidande, særleg brukt om verknaden av narkotisk stoff
    Døme
    • psykedeliske rusmiddel;
    • LSD er eit psykedelisk stoff
  2. som er inspirert av eller etterliknar dei fordreidde sannseinntrykka som eit psykedelisk (1) stoff gjev
    Døme
    • psykedelisk rock;
    • psykedelisk kunst;
    • tapetet hadde eit psykedelisk mønster;
    • ho var kledd i psykedeliske fargar
Artikkelside

prøveførelesing, prøveforelesing

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

førelesing halden som prøve for ei akademisk tilsetjing eller ein grad, særleg doktorgraden
Artikkelside

ikkje nokon pryd for auget

Tyding og bruk

ikkje særleg vakker;
Sjå: pryd
Artikkelside
Side 1 av 264