Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
80 treff

Bokmålsordboka 40 oppslagsord

straks 1

substantiv hankjønn

Opphav

av straks (3

Betydning og bruk

ørliten stund

Faste uttrykk

  • om noen få/et par strakser
    om en liten stund;
    ganske snart
Artikkelside

straks 2

subjunksjon

Betydning og bruk

innleder en leddsetning som uttrykker at noe skjer umiddelbart etter;
med det samme, så snart
Eksempel
  • straks de kom, satte vi oss til bords
Artikkelside

straks 3

adverb

Opphav

fra lavtysk av strak

Betydning og bruk

  1. ikke så lang fra;
    like, tett
    Eksempel
    • huset lå straks bortenfor
  2. med en gang;
    uten opphold;
    umiddelbart
    Eksempel
    • straks etter gikk vi;
    • dette var straks bedre;
    • han sa ikke noe straks;
    • gå i gang straks
  3. om et øyeblikk
    Eksempel
    • klokka er straks ti
  4. brukt som adjektiv: med det samme;
    omgående
    Eksempel
    • straks levering
Artikkelside

tombola

substantiv hankjønn

Opphav

fra italiensk tombolare ‘tumle rundt, stupe kråke’

Betydning og bruk

  1. lotteri der en trekker lodd fra en bevegelig trommel og får gevinsten straks dersom en vinner
  2. i overført betydning: noe med tilfeldig, uvisst utfall;
    Eksempel
    • det er ren tombola
Artikkelside

om noen få/et par strakser

Betydning og bruk

om en liten stund;
ganske snart;
Se: straks
Artikkelside

straksplan

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

(provisorisk) plan som kan iverksettes straks;
Artikkelside

straksløsning

substantiv hankjønn eller hunkjønn

straksløysing

substantiv hunkjønn eller hankjønn

Betydning og bruk

(provisorisk) plan som kan iverksettes straks;
Artikkelside

uten videre

Betydning og bruk

uten å betenke seg;
straks;
Artikkelside

med det samme

Betydning og bruk

med én gang;
straks;
Se: det, samme
Artikkelside

per omgående

Betydning og bruk

straks;
Artikkelside

Nynorskordboka 40 oppslagsord

straks 1

substantiv hankjønn

Opphav

av straks (3

Tyding og bruk

ørlita stund

Faste uttrykk

  • om nokre få/eit par straksar
    om ei lita stund;
    nokså snart
Artikkelside

straks 2

subjunksjon

Tyding og bruk

innleier ei leddsetning som uttrykkjer at noko skjer rett etter;
med det same, så snart
Døme
  • straks dei kom, sette vi oss til bords
Artikkelside

straks 3

adverb

Opphav

frå lågtysk; av strak

Tyding og bruk

  1. ikkje så langt frå;
    like, tett
    Døme
    • huset låg straks bortanfor
  2. med ein gong, utan opphald
    Døme
    • straks etter gjekk vi;
    • det var straks betre;
    • ho sa ikkje noko straks;
    • gå i gang straks
  3. om ein augeblink
    Døme
    • klokka er straks ti
  4. brukt som adjektiv: med det same;
    omgåande
    Døme
    • straks levering
Artikkelside

fot 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt fótr

Tyding og bruk

  1. nedste del av ganglem;
    Døme
    • fryse på føtene;
    • forstue foten;
    • stå med foten i dørsprekken
  2. Døme
    • ha lange føter;
    • ikkje greie å stå på føtene;
    • slå føtene unna nokon;
    • stå på éin fot
  3. del av strømpe eller sokk som dekkjer foten (1
    Døme
    • strikk foten til han er lang nok
  4. fotefar som jakthund kan følgje ved hjelp av lukt
    Døme
    • få fot;
    • finne foten
  5. nedste del av noko;
    Døme
    • ved foten av fjellet
  6. rytmisk eining i verselinje;
    jamfør versefot

Faste uttrykk

  • for fote
    utan å skåne noko eller nokon
    • meie ned for fote
  • få ein fot innanfor
    få innpass (ein stad)
  • få fast fot
    få fotfeste, innpass
    • han fekk fast fot i Noreg
  • få føter å gå på
    gå unna;
    få avsetnad
    • kakene fekk føter å gå på
  • få kalde føter
    vilje dra seg unna
    • ho fekk kalde føter og ville bryte samarbeidet
  • ikkje vite kva fot ein skal stå på
    ikkje vite kva ein skal gjere
  • kaste seg for føtene på nokon
    vise teikn på undergjevnad
  • leggje noko/nokon for føtene sine
    vinne nokon for seg;
    vinne over
    • Ole Bull la verda for føtene sine;
    • artisten har lagt publikum for føtene sine
  • lett på foten
    stø og rask i gonga;
    snarføtt
  • leve på stor fot
    leve flott;
    ha eit stort forbruk
  • på fallande fot
    sist i svangerskapen
  • på fote
    i orden, i tilfredsstillande tilstand
    • få noko på fote;
    • hjelpe nokon på fote;
    • kome seg på fote att
  • på like fot
    på like vilkår;
    på same grunnlag
    • bli vurdert på like fot med ein annan
  • på ståande fot
    nett no, straks, i farten
  • setje foten i bakken
    ta ein pause og tenkje seg om
    • dei har ikkje noko anna val enn å setje foten i bakken
  • setje ned foten
    setje ein stoppar for;
    seie stopp
    • utvalet kjem til å setje ned foten og skrinleggje arbeidet
  • sitje ved føtene til nokon
    (etter Apg 22,3) vere saman med nokon som ein ser på som lærar eller rettleiar
  • skyte seg sjølv i foten
    gjere ein feil som skader ein sjølv
  • som fot i hose
    lett, greitt
  • stemme med føtene
    vise meininga si ved å forlate ein stad
    • dei har valt å stemme med føtene og dra sin veg
  • stå på eigne føter
    greie seg sjølv;
    stå på eigne bein
  • stå på god fot med
    ha godt forhold til
  • stå på like fot med
    vere lik;
    bli handsama på same måte som
  • ta foten fatt
    byrje å gå;
    ta beina fatt
  • ta føtene på nakken
    byrje å springe;
    ta beina på nakken
  • til fots
    gåande
Artikkelside

siktveksel

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

veksel (1) som skal betalast straks ved framvisinga;
Artikkelside

tombola

substantiv hankjønn

Opphav

frå italiensk tombolare ‘tumle rundt’

Tyding og bruk

  1. lotteri der ein dreg lodd frå ein trommel og får ein eventuell vinst straks
  2. i overført tyding: noko med tilfeldig, uvisst utfall;
    Døme
    • dette er rein tombola
Artikkelside

om nokre få/eit par straksar

Tyding og bruk

om ei lita stund;
nokså snart;
Sjå: straks
Artikkelside

straksplan

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

(mellombels) plan som kan setjast i verk straks;
Artikkelside

straksløysing

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

(mellombels) løysing som kan setjast ut i livet straks;
Artikkelside

så snart, so snart

subjunksjon

Tyding og bruk

innleier ei leddsetning som uttrykkjer at noko skjer like etter noko anna;
straks (2, like etter at
Døme
  • ho sovna så snart ho la hovudet på puta;
  • så snart det ikkje regna, løp dei ut
Artikkelside