Avansert søk

24 treff

Bokmålsordboka 1 oppslagsord

lyskilde

substantiv hankjønn

lyskjelde

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

noe som sender ut lys
Eksempel
  • i et rom bør det være flere lyskilder

Nynorskordboka 23 oppslagsord

lyskjelde, ljoskjelde

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

noko som sender ut lys
Døme
  • i eit opphaldsrom bør det vere fleire lyskjelder

lys 1, ljos 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

av dansk lys; norrønt ljós

Tyding og bruk

  1. utstråling frå sola eller ei kunstig lyskjelde som gjer omgjevnadene synlege;
    tilstand da det er opplyst og klart;
    motsett mørker
    Døme
    • lys og skugge;
    • vere ute i lyset
  2. i fysikk: straum av elektromagnetisk stråling som eit menneskeauge kan registrere
    Døme
    • lyset går med ein fart på 300 000 km i sekundet
  3. Døme
    • vi såg lyset frå fyret;
    • sitje i lyset frå bålet
  4. Døme
    • levande lys
  5. Døme
    • slå lys;
    • gjere lys
  6. forma masse av stearin, voks, talg eller liknande, med veike som brenn og gjev lys (1, 1) når han blir tend
    Døme
    • støype lys;
    • setje lys i lysekrona
  7. elektrisk straum som gjev lys (1, 1) frå lyspære, lampe, lykt eller liknande
    Døme
    • leggje inn lys;
    • slå av lyset;
    • skru på lyset;
    • tenne lyset
  8. i overført tyding: måte å sjå ting på;
    synsvinkel
    Døme
    • sjå saka i eit nytt lys
  9. dyktig, evnerik person;
    jamfør skulelys

Faste uttrykk

  • brenne eit blått lys for
    nærme seg slutten for
    • det brenn eit blått lys for skyssbåten
  • brenne lyset i begge endane
    drive seg for hardt
  • føre bak lyset
    narre, lure, villeie
  • grønt lys
    • trafikklys som varslar klar bane
    • klarsignal, løyve
      • få grønt lys for å setje i verk planen
  • gå opp eit lys for
    brått skjøne samanhengen
  • kaste lys over
    gjere forståeleg;
    opplyse (3)
    • dokumenta kastar lys over ei ukjend side av historia
  • kome fram i lyset
    bli oppdaga eller avslørt
    • overgrepa kom fram i lyset
  • rak/rett som eit lys
    svært rak
    • han sat rak som eit lys på benken;
    • rett som eit lys står ho framfor forsamlinga
  • raudt lys
    • stoppsignal (1)
      • få bot for å køyre på raudt lys
    • det å seie eller få nei til noko;
      avslag (2)
      • regjering gav raudt lys for avgifta;
      • dei fekk raudt lys for prosjektet
  • setje/stille lyset sitt under ei skjeppe
    la vere å vise kor flink eller dyktig ein er
  • sitje som eit tent lys
    vere svært lydhøyr
  • sjå dagens lys
    • bli fødd
    • bli til røyndom;
      bli skapt
      • jazzfestivalen såg dagens lys i 1964
  • sjå lyset
    brått forstå eller bli overtydd

luftfyr

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

fyr (3 med sterk lyskjelde, og ofte radiosendar, til hjelp for lufttrafikken, særleg på flyplassar

lysbøye, ljosbøye

substantiv hankjønn eller hokjønn

Opphav

jamfør bøye (2

Tyding og bruk

flytande sjømerke med lyskjelde

lysstoffrøyr, ljosstoffrøyr

substantiv inkjekjønn eller hokjønn

Tyding og bruk

lyskjelde i form av eit gassfylt røyr;

blits

substantiv hankjønn

Opphav

av tysk Blitz ‘lyn’

Tyding og bruk

  1. lyskjelde på kamera som gjev kraftig, kortvarig lys
    Døme
    • fotografere med blits
  2. kraftig, kortvarig lys frå blits (1);
    blitslys
  3. brått, kraftig luftåtak, særleg om dei tyske åtaka på engelske byar 1940–41

formørkje, formørke

formørkja, formørka

verb

Opphav

av for- (2

Tyding og bruk

  1. gjere mørkare;
    Døme
    • skyene formørkte himmelen
  2. stengje utsikta til ei lyskjelde;
    skugge for
    Døme
    • månen formørkjer sola
  3. i overført tyding: gjere dyster og trist
    Døme
    • formørkje tilværet;
    • tida vart formørkt av krig;
    • du må ikkje la dette formørkje livet ditt

blende 3

blenda

verb

Opphav

frå tysk; samanheng med blind

Tyding og bruk

  1. valde at synsevna blir mellombels sterkt nedsett eller bortteken på grunn av sterkt skin
    Døme
    • sola blenda bilføraren;
    • bli blenda av ei sterk lampe
  2. i overført tyding: forville, fortrylle
    Døme
    • la seg blende av ytre glans
  3. skjerme av, stengje for (ei lyskjelde)
    Døme
    • blende for sola;
    • den møtande bilen blenda ikkje
  4. farge hårspissane på pelsverk

dimmebrytar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

brytar (3) til å dimme (3 lyskjelde med

dimming 2

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å dimme (3 ei lyskjelde