Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
15 treff

Bokmålsordboka 4 oppslagsord

lovord

substantiv intetkjønn

Opphav

av lov (3

Betydning og bruk

rosende omtale;
Eksempel
  • han fikk mange lovord for arbeidet;
  • hun var full av lovord
Artikkelside

regne 1

verb

Opphav

norrønt regna

Betydning og bruk

  1. falle som regn
    Eksempel
    • det regnet og blåste
  2. i overført betydning:
    Eksempel
    • det regnet med lovord;
    • når det regner på presten, drypper det på klokkeren – når en (høytstående) person oppnår fordel eller ære, faller det også noe på dem som står nær (eller under)
Artikkelside

anbefale

verb

Opphav

gjennom dansk, fra tysk; av an- (1 og befale med betydning ‘overdra’

Betydning og bruk

råde til, støtte;
gi lovord
Eksempel
  • jeg vil ikke anbefale det;
  • anbefale et forslag;
  • legen anbefalte operasjon;
  • kan du anbefale en flink frisør?
  • anbefale noe på det varmeste;
  • anbefale en bok;
  • de anbefalte meg å velge et annet yrke
Artikkelside

anbefaling

substantiv hankjønn eller hunkjønn

Betydning og bruk

  1. det å anbefale
    Eksempel
    • på hans anbefaling søkte jeg jobben
  2. Eksempel
    • vi kan gi henne de beste anbefalinger;
    • vil du gi meg en anbefaling?
Artikkelside

Nynorskordboka 11 oppslagsord

lovord

substantiv inkjekjønn

Opphav

av lov (3

Tyding og bruk

rosande ord eller omtale;
Døme
  • han fekk mange lovord for arbeidet;
  • ho var full av lovord
Artikkelside

falle

falla

verb

Opphav

norrønt falla

Tyding og bruk

  1. kome eller vere i rørsle nedetter
    Døme
    • lauvet fell;
    • tårene fall;
    • la ankeret falle;
    • håret fell av
  2. dette over ende;
    Døme
    • falle over ende;
    • falle på kne;
    • falle og slå seg;
    • falle i knas
  3. bli oppheva;
    bli oppgjeven
    Døme
    • ordninga fell bort;
    • la gamle prinsipp falle bort
  4. bli erobra, overvunnen, styrta eller vraka;
    li nederlag
    Døme
    • byen fall;
    • regjeringa fall;
    • framlegget fall mot fire stemmer
  5. Døme
    • falle i krigen
  6. gå ned;
    Døme
    • temperaturen fell;
    • prisane har falle det siste året;
    • fallande kurve
  7. treffe;
    kome
    Døme
    • vinden fell sørleg;
    • saka fell inn under § 5;
    • 17. mai fell på ein måndag;
    • ansvaret fell på meg;
    • falle i klørne på nokon;
    • falle i unåde;
    • falle i tankar;
    • falle i auga;
    • natta fell på;
    • det fall ro over han;
    • det fall mange lovord om jubilanten;
    • dommen fell neste veke
  8. forme seg;
    Døme
    • skaftet fell godt i handa;
    • kjolen fell fint;
    • falle i smak
  9. verke, vere eller bli
    Døme
    • arbeidet fell lett for henne;
    • det fell naturleg å ta opp saka no;
    • tida fall lang

Faste uttrykk

  • fallande måne
    måne i ne
  • falle av
    bli liggjande etter;
    dabbe av, til dømes i eit løp
  • falle for
    bli svært interessert i;
    forelske seg i
  • falle frå
    • døy
    • forlate, svikte;
      slutte
  • falle gjennom
    ikkje kunne hevde seg;
    mislykkast
  • falle i fisk
    mislykkast
  • falle i god jord
    bli godt motteken, verke godt
  • falle i synd
    gjere noko umoralsk;
    synde
  • falle mellom to stolar
    passe til verken det eine eller det andre
  • falle nokon i ryggen
    gå til åtak på nokon bakfrå;
    svike
  • falle nokon inn
    kome nokon i tankane
  • falle på steingrunn
    vere utan verknad;
    ikkje finne grobotn
    • bodskapen fall på steingrunn
  • falle til jorda
    bli utan verknad;
    mislykkast
  • falle ut
    forsvinne
    • eit ord har falle ut av teksten;
    • tanna fall ut
  • som det fell seg
    etter som det høver eller treffer seg
  • stå og falle med
    vere heilt avhengig av
Artikkelside

rose opp i skyene

Tyding og bruk

gje (altfor) sterke lovord;
Sjå: sky
Artikkelside

sky 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt ský n; kanskje samanheng med skjå (2

Tyding og bruk

  1. tett samling av vassdropar eller iskrystallar i atmosfæren
    Døme
    • godvêrssky;
    • toresky;
    • uvêrssky;
    • det samla seg mørke skyer i vest;
    • sveve oppe i skyene – òg: ikkje ha kontakt med røyndomen
  2. tett samling av røyk, støv og liknande
    Døme
    • røyksky;
    • støvsky;
    • ei sky av damp;
    • ei sky av mygg;
    • håret stod i ei sky rundt hovudet hennar

Faste uttrykk

  • ikkje ei sky på himmelen
    klarvêr; problemfri tilstand
  • oppe i skyene
    svært lykkeleg
  • rose opp i skyene
    gje (altfor) sterke lovord
Artikkelside

øydsle 2

øydsla

verb

Opphav

truleg av øydsle (1

Tyding og bruk

  1. bruke meir enn nødvendig;
    • øydsle bort alt ein eig
  2. òg: gje rikeleg;
    strø rundt seg
    • øydsle med lovord og skryt
Artikkelside

ærerik

adjektiv

Tyding og bruk

rik på ære (1, 1), som fortener lovord, som det går gjetord om
Døme
  • ein ærerik siger
Artikkelside

tributt

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin perfektum partisipp av tribuere ‘dele ut, betale skatt’; samanheng med tribun

Tyding og bruk

  1. Døme
    • yte nokon sin tributt
Artikkelside

ros 3

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

det å rose;
Døme
  • gje, få ros
Artikkelside

av 2

preposisjon

Opphav

norrønt af

Tyding og bruk

  1. står til nemning for utgangspunktet for ei rørsle eller for det som noko blir skilt frå
    Døme
    • dette av hesten;
    • hogge greinene av treet;
    • ikkje kome av flekken;
    • gå ut av huset;
    • kome opp av vatnet;
    • kome ned av fjellet;
    • slite helsa av seg;
    • kome ut av kontroll
  2. står til nemning for opphav
    Døme
    • vere av same ætta;
    • abortlova av 1978;
    • ny av året;
    • lære av noko;
    • ha glede av noko;
    • få låne noko av nokon;
    • ein roman av ein debutant
  3. står til nemning for årsak til eller motiv for ei gjerning eller ein tilstand
    Døme
    • sjuk av sorg;
    • klok av skade;
    • skjemmast av noko;
    • gjere noko av fri vilje;
    • det lyser av dag;
    • melde avbod på grunn av sjukdom;
    • vere avhengig av nokon;
    • av samanhengen ser vi at …;
    • ha eit inntrykk av at …
  4. står til nemning for emne, slag, middel, reiskap eller måte
    Døme
    • ein ring av gull;
    • leve av fiske;
    • ta i av alle krefter;
    • vere av same meining;
    • i ein fart av 80 km i timen;
    • kan du ta eit bilete av meg?
  5. står til nemning for ein heilskap eller ei mengd
    Døme
    • kvar og ein av oss;
    • for mykje av det gode;
    • pengar har eg nok av;
    • resten av dagen
  6. med omsyn til;
    når det gjeld
    Døme
    • norsk av ætt og sinn;
    • liten av vekst
  7. brukt i uttrykk for samband mellom eigar og eigedom og for tilknytingssamband
    Døme
    • eigaren av ein gard;
    • kven er du dotter av?
    • sitje ved enden av bordet;
    • summen av to tal;
    • føremonen av å ha gode evner
  8. står til det logiske subjektet i setninga
    Døme
    • boka er skriven av ein kjend forfattar;
    • han var likt av alle
  9. står til ein karakteristikk
    Døme
    • ein mann av få ord;
    • ein formidlar av rang
  10. brukt i visse uttrykk som omtolking av opphavleg norrønt at (eller dansk ad)
    Døme
    • le av noko;
    • gå inn av døra
  11. brukt i uttrykk for mengd
    Døme
    • 97 av 100 gonger;
    • vere full av lovord
  12. står til noko eller nokon som det blir gjort noko med
    Døme
    • restaurering av kulturminne;
    • ho gjorde narr av han
  13. står til refleksivt pronomen som tillegg til adjektiv eller adverb for å skildre ein person
    Døme
    • vere redd av seg;
    • han var uroleg og ute av seg
  14. står til noko eller nokon som blir samanlikna med noko anna
    Døme
    • ein thriller av ein fotballkamp;
    • ein brande av ein kar
  15. brukt som adverb: bort, i veg, til sides, unna;
    jamfør av stad
    Døme
    • smyge seg av;
    • vegen bøyer av sørover;
    • ta av til venstre;
    • vere av etter ved og vatn;
    • vike av frå den rette linja;
    • skremme nokon av;
    • leggje av pengar;
    • kvar skal du av?
  16. brukt som adverb: om lausriving, fråskiljing, deling, etterlikning
    Døme
    • ta av loket;
    • gå av på neste stasjon;
    • ta av seg skoa;
    • slite av eit tau;
    • skilje seg av med noko;
    • venje ein av med noko;
    • setje av pengar til noko;
    • skrive av noko
  17. brukt som adverb: viser at noko blir avbrote eller tek slutt
    Døme
    • slå av varmen;
    • skru av lyset
  18. brukt som adverb: viser at noko minkar eller får eit resultat
    Døme
    • bløme av;
    • stilne av;
    • fyre av eit skot;
    • det blir det ikkje noko av

Faste uttrykk

  • av og til
    stundom, innimellom, no og då
  • av seg sjølv
    ved eiga kraft
    • dette vil gå av seg sjølv
  • frå ___ av
    i uttrykk for tid: frå (eit gjeve tidspunkt) og på uviss tid framover
    • frå morgonen av;
    • frå no av
Artikkelside

anbefaling

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å anbefale
    Døme
    • eg gjorde det på hennar anbefaling
  2. Døme
    • eg kan gje ho dei beste anbefalingar
Artikkelside
Side 1 av 2