Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
302 treff

Bokmålsordboka 84 oppslagsord

meske

verb

Opphav

av lavtysk meschen

Betydning og bruk

røre knust malt ut i varmt vann under ølbrygging for å omdanne stivelsen i maltet til sukker som så kan gjære

Faste uttrykk

  • meske seg
    godgjøre seg;
    fråtse
    • meske seg med kaker og søtsaker
Artikkelside

morsmelktillegg, morsmjølktillegg

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

et slags pulver til å røre ut i vann, som gir et morsmelklignende produkt som brukes i stedet for eller i tillegg til naturlig morsmelk
Artikkelside

storm

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt stormr

Betydning og bruk

  1. vind med hastighet på 21–33 m per sekund
    Eksempel
    • det blåste full storm;
    • vinterstormer, høststormer
  2. voldsom (høylytt) reaksjon
    Eksempel
    • en storm av bifall;
    • det reiste seg en storm av protester
  3. plutselig, voldsomt angrep
    Eksempel
    • fiendens stillinger ble tatt med storm;
    • ta publikum med storm – vinne raskt og fullstendig

Faste uttrykk

  • løpe storm mot
    rette heftig angrep mot
  • ri stormen av
    • komme gjennom en storm ved å ligge på været
    • overvinne vanskeligheter
      • ministeren red stormen av
  • storm i et vannglass
    stor oppstandelse, røre uten grunn
Artikkelside

kludre

verb

Opphav

av lavtysk kluteren

Betydning og bruk

  1. skrive stygt;
    Eksempel
    • kludre i en bok
  2. røre ved;
    Eksempel
    • hva er det du kludrer med?
    • vi må ikke kludre med språket vårt
  3. gjøre dårlig arbeid;
    rote med, ødelegge
    Eksempel
    • kludre til situasjonen

Faste uttrykk

  • kludre det til
    ødelegge for noe eller noen
    • de kludret det til for seg
Artikkelside

kløkke

verb

Opphav

norrønt kløkkva

Betydning og bruk

røre til tårer
Eksempel
  • bli kløkt av sangen
Artikkelside

likke

verb

Betydning og bruk

røre på, bevege;
flytte (seg) smått;
Eksempel
  • likke på hodet i takt med musikken;
  • likke en stein
Artikkelside

kumle 2

verb

Betydning og bruk

  2. røre sammen, bringe i uorden
Artikkelside

lee

verb

Opphav

av ledd opprinnelig ‘bevege et ledd eller lem’

Betydning og bruk

røre på, bevege (særlig lem eller ledd)
Eksempel
  • kan du lee på ørene?
  • hun leet på seg

Faste uttrykk

Artikkelside

lee seg

Betydning og bruk

røre seg;
Se: lee
Eksempel
  • hun leer seg ikke
Artikkelside

krele

verb

Opphav

jamfør islandsk kræla ‘røre på seg’

Betydning og bruk

Eksempel
  • det krelte av folk på torget
Artikkelside

Nynorskordboka 218 oppslagsord

luke 1

substantiv hokjønn

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. lem, lita dør til å stengje ei opning med
  2. opning, glugge i ein vegg, eit skipsdekk og liknande
    Døme
    • sitje i luka på postkontoret;
    • skalke lukene
  3. Døme
    • parkere i ei luke;
    • løparen fekk ei luke til resten av feltet

Faste uttrykk

  • luft i luka
    liv og røre
Artikkelside

luft i luka

Tyding og bruk

liv og røre;
Sjå: luke
Artikkelside

overflate

substantiv hokjønn

Opphav

etter tysk Oberfläche

Tyding og bruk

  1. flate som avgrensar ein lekam eller masse utetter;
    Døme
    • overflata på ei kule;
    • liggje og flyte i overflata
  2. det utvendige, iaugefallande ved noko
    Døme
    • berre røre ved overflata av eit problem;
    • på overflata var alt roleg
Artikkelside

mengje, menge

mengja, menga

verb

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. blande, røre (i hop)
    Døme
    • mengje mjølet med vatn;
    • mengje i hop;
    • mengje saman

Faste uttrykk

  • mengje seg
    ha hopehav med, vere saman med
    • han ville ikkje mengje seg med dei andre gjestene
Artikkelside

prikke

prikka

verb

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. setje prikkar;
    lage, merkje av med hjelp av prikkar
    Døme
    • prikke ei linje
  2. Døme
    • prikke hol på ein ballong
  3. kjenne som stikk;
    jamfør prikkande
    Døme
    • det prikkar i beina mine
  4. røre ved, pirke i
    Døme
    • ungen skrik når ein prikkar på han;
    • prikke i maten
  5. pirke på;
    kritisere
    Døme
    • ho toler ikkje at nokon prikkar på sonen
  6. i ballspel: sparke, sende (i mål)
    Døme
    • han prikkar ballen i mål

Faste uttrykk

  • prikke inn
    • markere på kupong eller liknande
      • prikke inn elleve rette
    • få til å passe;
      tilpasse
      • han hadde prikka inn forma til NM
    • i ballspel: sparke, sende inn i mål
      • ho prikka inn tre skot
Artikkelside

bort

adverb

Opphav

norrønt brott(u), burt(u) av í (á) braut (brott) ‘i veg’; jamfør braut

Tyding og bruk

  1. frå ein stad (der nokon eller noko er) til ein annan stad som ligg lenger unna;
    av stad, av garde; til skilnad frå ned (1) og opp (1)
    Døme
    • gå dit bort!
    • fare langt bort;
    • kome bort frå;
    • bort om fjorden;
    • gå bort til nokon;
    • sjå bort i vegen;
    • bort på brua;
    • eg skal bort i kveld
  2. i ei anna lei
    Døme
    • snu seg bort;
    • vende seg bort
  3. frå ein person si eige til ein annan person
    Døme
    • auksjonere bort;
    • byte bort;
    • gje bort;
    • leige bort
  4. ut or syne;
    ikkje å sjå meir;
    Døme
    • kome bort;
    • somle bort;
    • gløyme bort;
    • hefte bort tida;
    • visne bort

Faste uttrykk

  • bort i alle vegger
    i hytt og vêr;
    meiningslaust, gale
  • bort i hør og heim
    i hytt og vêr;
    meiningslaust, gale
  • falle bort
    ikkje gjelde meir;
    bli borte;
    døy
  • gjere seg bort
    prestere dårleg;
    skjemme seg ut
  • gå bort
    • verte borte;
      forsvinne
      • flekken gjekk bort
    • døy
      • han gjekk bort etter kort tids sjukdom
    • vitje andre
  • gå seg bort
    gå seg vill
  • koke bort
    gå i oppløysing;
    ikkje bli noko av
    • saka kokte bort;
    • koke bort i ingenting
  • kome bort i
    • røre, snerte nokon eller noko
      • bilen fekk skrens og kom bort i steinar på venstre side
    • bli innblanda i (noko)
      • kome bort i uheldige miljø
  • love bort
    gjere lovnad om å gje noko
  • rive bort
    få til å døy
  • sjå bort/vekk frå
    ikkje ta omsyn til
    • vi kan ikkje sjå bort frå det økonomiske aspektet;
    • sett vekk frå hovudstaden, kva er den viktigaste byen i landet?
  • slå bort
    òg: ikkje vilje tale om (noko)
Artikkelside

intakt

adjektiv

Opphav

av latin intactus, av in- og tangere ‘røre’

Tyding og bruk

i fullgod stand;
Døme
  • organisasjonsapparatet var enno intakt;
  • delar av huset er intakt etter brannen
Artikkelside

movere

movera

verb

Opphav

latin

Tyding og bruk

(få til å) røre på seg;
rusle
Døme
  • movere seg
Artikkelside

motorikk

substantiv hankjønn

Opphav

jamfør motor

Tyding og bruk

kroppen si evne til å røre seg;
medviten styring av musklane i kroppen;
rørslemåte
Døme
  • barnet har god motorikk
Artikkelside

nippe

nippa

verb

Opphav

frå lågtysk, opphavleg ‘røre så vidt’

Tyding og bruk

  1. ta så vidt borti;
    nappe
    Døme
    • fisken nippa
  2. ta små slurkar;
    berre så vidt smake
    Døme
    • ho nippa til whiskyen
  3. sove lett ei lita stund;
Artikkelside
Side 2 av 22