Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
32 treff

Bokmålsordboka 9 oppslagsord

Nynorskordboka 23 oppslagsord

vanlegvis

adverb

Tyding og bruk

som oftast;
til vanleg
Døme
  • arbeidet sluttar vanlegvis kl. 1600;
  • vanlegvis godt budd
Artikkelside

underretning

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å underrette;
Døme
  • få underretning om noko;
  • til underretning: kontoret er stengt kl. 11–12
Artikkelside

tretid

substantiv hokjønn

Opphav

av tre (2

Tyding og bruk

i uttrykk
Døme
  • i tretida – om lag kl. 3 (el. kl. 15)
Artikkelside

time 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt tími ‘tid, gong’

Tyding og bruk

  1. tidseining lik ¹⁄₂₄ av eit døgn
    Døme
    • det er 60 minutt i ein time;
    • åtte timars arbeidsdag;
    • fartsgrensa er 50 km i timen;
    • tene, ha, få 95 kr (i) timen
  2. undervisningsperiode, oftast på 40 eller 45 minutt
    Døme
    • få fri siste timen
  3. Døme
    • i ellevte timen – (etter Matt 20,6–16) el. nyare:
  4. avtale om tidfest stund til å utføre teneste
    Døme
    • få, tinge time hos frisøren;
    • eg har time hos legen kl. to

Faste uttrykk

  • ein times tid
    om lag ein klokketime
    • arbeide, vere borte ein times tid
  • i tolvte timen
    i siste liten, svært seint
  • på timen
    straks
  • timen er komen
    tida (då noko avgjerande hender) er inne
Artikkelside

starte 1

starta

verb

Opphav

frå engelsk eigenleg ‘fare av stad’; samanheng med sterte og styrte

Tyding og bruk

  1. byrje, setje av stad (på signal) i ei idrettstevling
    Døme
    • førstemann startar no;
    • ho startar ikkje i dag – ho er ikkje med i tevlinga
    • byrje å gå, verke
      • motoren ville ikkje starte
    • byrje (på) ein tur, eit tiltak, ei verksemd eller liknande
      • vi startar kl. 8 i morgon;
      • starte opp;
      • starte (på) studia til hausten
  2. få deltakarar av stad i ei idrettstevling
    Døme
    • det tok lang tid å få starta alle løparane;
    • starte feltet, løpet
    • få eller setje i gang
      • starte bilen;
      • starte ei avis, forretning;
      • starte opp (med) noko
Artikkelside

skift

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt skipt; av skifte (2

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ein film med raske skift
  2. tid som eit arbeidslag arbeider
    Døme
    • første skiftet er frå kl. 6 til 14;
    • arbeide skift – drive med skiftarbeid
  3. Døme
    • to skift med underklede
  4. veg mellom to kvilestader;
  5. lag av murstein, lagd på flasken, medrekna mørtel
Artikkelside

seksa

substantiv hankjønn

Opphav

frå svensk eigenleg ‘måltid kl. seks om ettermiddagen’

Tyding og bruk

kveldsmåltid i eit ikkje-privat festleg samvære
Artikkelside

punktum

substantiv inkjekjønn

Opphav

latin av pungere ‘stikke’

Tyding og bruk

  1. skiljeteikn (punkt, prikk) som markerer slutten på ei setning eller eit setningssamband (periode)
  2. forkortingsteikn
    Døme
    • bot. er forkorting for «botanikk»
  3. skiljeteikn ved tidsuttrykk
    Døme
    • han fekk tida 1.57.05 – éin time, femtisju minutt og fem sekund;
    • kl. 11.05 – fem minutt over elleve
  4. teikn som markerer rekkjetal
    Døme
    • 3. opplag – tredje opplag
    • etter regentnummer skrive med arabartal
      • Olav 5. (men med romartal Olav V)
  5. i jus: unummerert periode;
    avsnitt mellom to punktumteikn i ei tekst

Faste uttrykk

  • setje punktum for
    slutte av
Artikkelside

framkome, framkomme

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å kome seg fram;
    høve eller måte til å ta seg fram
    Døme
    • nyvegen lettar framkoma;
    • føtene er einaste framkoma der
  2. det å kome fram til eit endemål
    Døme
    • avreise kl. 9, framkome kl. 15
  3. det å bli til;
    Døme
    • framkoma av nye skikkar
Artikkelside

femmar

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. talteiknet 5
  2. noko(n) som har nummeret eller verdien fem (til dømes trikk, buss, konkurransedeltakar, del av blink, spelkort, skulekarakter)
    Døme
    • ta femmaren til sentrum;
    • femmaren på laget;
    • få ein femmar i pilkast;
    • sparfemmar
  3. kinoframsyning kl. 17
    Døme
    • gå på femmaren
  4. Døme
    • veksle ein tiar i to femmarar
  5. gruppe på fem, til dømes i lagspel
Artikkelside
Side 2 av 3