Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
19 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 19 oppslagsord

dra på akslene

Tyding og bruk

likesælt eller forakteleg vise at noko er leitt eller ikkje som det skal, men lite og inkje å gjere ved;
Sjå: aksel
Artikkelside

bele 3

bela

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt bila ‘svikte, gje etter, mangle’

Tyding og bruk

  1. ikkje duge;
    slå feil;
    svikte
  2. Døme
    • det belar inkje her
Artikkelside

hardhuda

adjektiv

Tyding og bruk

  1. som har tjukk og fast hud
  2. i overført tyding: som lite eller inkje tek seg nær av åtak og skuldingar
Artikkelside

korkje

konjunksjon

Opphav

eigenleg n av korgje

Tyding og bruk

ingen, inkje av to; jamfør anten;
  1. for å uttrykkje at ei nekting gjeld begge (alle) ledda
    Døme
    • korkje fugl eller fisk
  2. for å syne at ei nekting framanfor gjeld begge (alle) ledda som følgjer
    Døme
    • dei var ikkje heime, korkje mora eller faren
Artikkelside

ørken

substantiv hankjønn

Opphav

dansk, bokmål ørken; av aud

Tyding og bruk

  1. større område, særleg slette- eller høgland, som på grunn av lite eller inkje nedbør har særs avgrensa vegetasjon og dyreliv og er uskikka til bustad for menneske;
    Døme
    • golde, ugjestmilde ørkenar
  2. i overført tyding: tom, innhaldslaus del av tilværet
    Døme
    • ein ørken av vankunne;
    • kjenslelivet hans var ein ørken
Artikkelside

suppe 1

substantiv hokjønn

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. flytande matrett kokt til dømes på frukt, grønsaker eller kjøt;
    • fiskesuppe;
    • havresuppe;
    • sagosuppe;
    • tomatsuppe;
    • koke suppe;
    • hår i suppa – sjå hår (1)
    • vegen var ei einaste suppe i teleløysinga;
    • ei nydeleg suppe – smørje;
    • heile suppa – alt saman, heile greia

Faste uttrykk

  • koke suppe på
    òg: gjere noko ut av inkje, tvære ut (noko)
Artikkelside

stampe 2

stampa

verb

Opphav

same opphav som stappe (2

Tyding og bruk

  1. arbeide (noko) tett saman med tramping, støyting eller banking
    Døme
    • stampe graut;
    • stampe i hop, saman sanden i ei form
  2. Døme
    • stampe vadmål
  3. Døme
    • stå og stampe i golvet;
    • gå og stampe i djup snø;
    • stampe imot alle endringar – arbeide imot
  4. om fartøy: hogge (3) med framstamnen i sjøane utan å kome seg nemnande fram
    Døme
    • båten stampa i sjøane

Faste uttrykk

  • stampe opp av jorda
    trylle (noko) fram (av inkje)
Artikkelside

sløkke 2, sløkkje

sløkka, sløkkja

verb

Opphav

norrønt sløkkva, slekkja

Tyding og bruk

  1. få til å slokne (1)
    Døme
    • sløkke lampa, lyset;
    • sløkke (ut) bålet, elden;
    • det var mørkt og sløkt i huset;
    • med tomme og sløkte auge – daude, glanslause
  2. gjere om inkje, ta bort
    Døme
    • sløkke alle håp, all von
Artikkelside

attre 2

attra

verb

Opphav

norrønt aptra; av att

Tyding og bruk

  1. flytte, dra attende;
    få til å gå baklengs;
    Døme
    • attre deg litt!
  2. refleksivt:
  3. ta attende;
    gjere om inkje, gjere ugild
    Døme
    • attre ein handel
  4. sende atterbod;
    halde att, stogge

Faste uttrykk

  • attre seg
    gå frå noko ein har sagt, lova e l
Artikkelside
Side 2 av 2