Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
70 treff

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 70 oppslagsord

tole 2

tola

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt þola; jamfør tol (1

Tyding og bruk

  1. halde ut, greie;
    finne seg i
    • ein lyt tole litt vondt;
    • tole urett;
    • plagget toler (ikkje) kokevask
  2. refleksivt:
    • det tolest ikkje meir mas no
Artikkelside

tol 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt þol

Tyding og bruk

uthald i å tole;
Døme
  • ta noko med tol

Faste uttrykk

  • ha/gje tol
    vere tolmodig
    • dei har tol med kvarandre;
    • du kan vel gje tol til eg er ferdig
  • slå seg til tols med
    nøye eller roe seg med
Artikkelside

tol 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt tól; jamfør engelsk tool

Tyding og bruk

Artikkelside

tol 3

substantiv inkjekjønn

Opphav

same opphav som tol (2

Tyding og bruk

Artikkelside

tòle, tole 1

substantiv hokjønn

Opphav

kanskje av norrønt tala f ‘perle’, oblike kasus tǫlu

Tyding og bruk

kvart av dei stutte, ringforma beina i ryggrada;
Artikkelside

tyn

substantiv inkjekjønn

Opphav

av tyne (2

Tyding og bruk

  1. sterk kritikk
    Døme
    • storbankane har fått mykje tyn dei siste åra
  2. mobbing, erting
    Døme
    • han måtte tole tyn frå ein lagkamerat
Artikkelside

vinternatt

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. natt om vinteren
    Døme
    • lange vinternetter
  2. i bunden form eintal: 14. oktober, da vinterhalvåret ifølgje primstaven tek til;

Faste uttrykk

  • ha vore ute ein vinternatt før
    tole påkjenningar;
    ha livsrøynsle
Artikkelside

vinterdag

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. dag om vinteren
    Døme
    • ein kald vinterdag
  2. i bunden form eintal: 14. oktober, dagen da vinterhalvåret ifølgje primstaven tek til;

Faste uttrykk

  • ha vore ute ein vinterdag før
    tole påkjenningar;
    ha livsrøynsle
Artikkelside

trykk 1

substantiv hankjønn

Opphav

av trykkje

Tyding og bruk

  1. hard medfart;
    støyt
    Døme
    • få ein trykk midt i fjeset;
    • kunne tole ein trykk
  2. prosess med å trykkje (5)
    Døme
    • avisa er i trykken

Faste uttrykk

  • ein trykk seksten
    eit kraftig slag
    • han fekk ein trykk seksten midt i magen
Artikkelside

tjukk

adjektiv

Opphav

norrønt þjokkr, þjukkr, þykkr

Tyding og bruk

  1. om ting, lekam og liknande: med stor omkrins, stort tverrmål, omfangsrik;
    om person: feit, før (1, diger, dryg; motsett grann (2, 1) og tynn (1)
    Døme
    • ein tjukk mann, stolpe;
    • ein tjukk planke;
    • ei tjukk bok;
    • eit tjukt lag måling
    • i overført tyding: gravid
      • gå tjukk
  2. om hår, planter, tre og liknande: som veks eller står tett saman;
    Døme
    • tjukt gras, hår;
    • midt i tjukke skogen
    • i uttrykk:
      • halde saman i tjukt og tynt – hjelpe og stø kvarandre utan atterhald
    • om skodde, røyk, luft og liknande: ugjennomsiktig, tett;
      tung
      • tjukk røyk;
      • skodda ligg tjukk som ein graut
    • om busetnad, by, del av bygd: som har hus eller gardar tett inntil kvarandre
      • midt i tjukke byen;
      • midt i tjukke busetnaden
      • tjukt av, med (folk, bilar osv.) – fullt opp av, tett med
    • om væske, masse: som flyt tungt;
      seig
      • tjukk olje;
      • blod er tjukkare enn vatn – slektskap har meir å seie enn venskap
  3. om røyst: utydeleg, uklar
    Døme
    • vere tjukk i mælet
  4. etter engelsk;
    om påstand, historie, orsaking eller liknande: som ein må vere naiv eller dum for å tru på
    Døme
    • nei, den er for tjukk!
  5. nedsetjande;
    som substantiv, i bunden form eintal:
    Døme
    • tjukken – tjukk gut el. mann;
    • tjukka – tjukk jente el. kvinne

Faste uttrykk

  • gå gjennom tjukt og tynt for
    forsvare (nokon), tole harde prøvingar for (ein)
  • ha tjukk hud
    vere tjukkhuda
  • smørje tjukt på
    overdrive
  • tjukk i hovudet
    lite oppvakt, dum
  • tjukk luft
    innestengd luft;
    jamfør tjukk (6)
Artikkelside
Side 1 av 7