Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
124 treff

Bokmålsordboka 56 oppslagsord

byks

substantiv intetkjønn

Opphav

av bykse

Betydning og bruk

brått og kraftig hopp;
kast, sprang
Eksempel
  • hesten gjorde et byks til siden;
  • prisene gjorde et byks oppover
Artikkelside

bomkast

substantiv intetkjønn

Opphav

av bom (2

Betydning og bruk

  1. mislykket kast (1)
    Eksempel
    • diskoskasteren startet med et bomkast
  2. kast (3) uten fangst
    Eksempel
    • de gjorde noen bomkast før de fikk storfangsten
Artikkelside

begi

verb

Uttale

bejiˊ

Opphav

fra lavtysk

Faste uttrykk

  • begi seg
    • dra av sted;
      reise
      • begi seg i vei;
      • begi seg ut på en reise;
      • begi seg inn i det ukjente
    • i overført betydning: våge seg på;
      gi seg i kast med
      • aksjehandel vil jeg nødig begi meg ut på;
      • hun ville ikke begi seg inn på spekulasjoner
Artikkelside

backhand

substantiv hankjønn

Uttale

bækˊkhænd

Opphav

fra engelsk

Betydning og bruk

i idrett: slag (1, 1), skudd eller kast (med racket eller kølle) utført med håndbaken i samme retning som en sikter;
motsatt forehand
Eksempel
  • spilleren var kjent for sin knallharde og presise backhand
Artikkelside

avkast

substantiv intetkjønn

Betydning og bruk

  1. i håndball: kast (1) som setter spillet i gang
  2. i kortspill: det å kaste kort
Artikkelside

apokope

substantiv hankjønn

Uttale

apokoˋpe; apoˊkope

Opphav

fra gresk ‘borthogging’

Betydning og bruk

i språkvitenskap: bortfall av vokal (1 eller stavelse i utlyd
Eksempel
  • når en sier ‘å kast’ i stedet for ‘å kaste’, er det apokope
Artikkelside

Nynorskordboka 68 oppslagsord

spjutkast, spydkast

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

  1. einskilt kast med eit spyd
    Døme
    • eit langt spjutkast
  2. friidrettsøving som går ut på å kaste langt med spyd (2)
    Døme
    • drive med spjutkast
Artikkelside

sleng 1

substantiv hankjønn

Opphav

av slenge (1

Tyding og bruk

  1. slengjande rørsle, kast, sving
    Døme
    • gjere ein sleng med foten;
    • få sleng på bilen i ein sving;
    • bukse med sleng – bukse som er vid nedantil
  2. særmerkt stil
    Døme
    • ha ein sleng på noko
  3. liten hop, slump;
    Døme
    • attpåsleng;
    • ettersleng;
    • mellomsleng

Faste uttrykk

  • i same slengen
    på éin gong, med det same ein er i gang
Artikkelside

sleggekast, sleggjekast

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

kast med ei slegge (1, 2)
Artikkelside

skope 2

skopa

verb

Opphav

norrønt skopa

Tyding og bruk

fare av garde med hopp, kast og sprett;
vimse av stad
Døme
  • denne kua skopar alltid føre dei andre

Faste uttrykk

  • skope seg
    gå ikring med modige og utbydande, provoserande fakter
Artikkelside

rosete, ròsete

adjektiv

Opphav

av rose (2

Tyding og bruk

om vind: ujamn, med sterke kast
Artikkelside

rose 2, ròse 2

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt rosi ‘stormbye’; av ruse (3

Tyding og bruk

hardt vindkast, flage, stormbye
Døme
  • vindròse;
  • vinden bles i kast og ròser
Artikkelside

ro 5

verb

Opphav

norrønt róa

Tyding og bruk

  1. drive fram eit fartøy med årer;
    skysse eller frakte i robåt
    Døme
    • ro båten i land;
    • ro noko(n) over fjorden
  2. drive fiske (med robåt eller annan fiskebåt)
    Døme
    • ro fiske;
    • sonen ror i Stamsund – er på fiske i Stamsund
  3. gjere rørsler som liknar på det å ro (5, 1)
    Døme
    • endene rodde ute på sundet;
    • ørna rodde gjennom lufta
  4. prøve å bortforklare noko
    Døme
    • politikarane ror for harde livet

Faste uttrykk

  • ro seg for langt ut
    i overført tyding: gje seg i kast med noko som ein ikkje maktar;
    gå over streken
  • ro seg i land
    i overført tyding: fire på ytterleggåande standpunkt for å kome vel ifrå det;;
    dra seg varsamt tilbake
Artikkelside

ful

adjektiv

Opphav

norrønt fúll ‘stinkande, urein’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • fule folk;
    • fule auge(kast);
    • glane, le fult
  2. Døme
    • ein ful knute;
    • eit fult føre
  3. Døme
    • det er fult (for noko) – det er truleg (at noko hender el. er tilfellet)
  4. Døme
    • vere ful på nokon for noko
  5. Døme
    • vere ful med el. ved nokon
  6. Døme
    • katta, bikkja er ful el. lauper ful el. flyg ful
Artikkelside

friidrett

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

samnemning for idrettsgreiner som femner om hopp, kast og løp
Døme
  • VM i friidrett
Artikkelside

daud, død 2

adjektiv

Opphav

norrønt dauðr

Tyding og bruk

  1. ikkje lenger i live, avliden (1)
    Døme
    • ho er død no;
    • død eller levande;
    • bli erklært død;
    • ein daud fisk;
    • daude fluger i vinduskarmen;
    • daude planter
    • brukt som substantiv:
      • følgje den døde til grava;
      • stå opp frå dei døde
  2. som framstår livlaus
    Døme
    • bleike og daude augo;
    • snakke med ei daud røyst
  3. som har lite ferdsel, liv eller verksemd;
    Døme
    • staden verkar daud;
    • her er det heilt daudt
  4. som ikkje blir brukt meir;
    Døme
    • latin er eit daudt språk;
    • denne tradisjonen har vore daud lenge
  5. som ikkje fungerer meir;
    Døme
    • motoren er daud;
    • telefonen min er heilt daud
  6. som ikkje er relevant eller aktuell lenger
    Døme
    • bluesen er ikkje daud;
    • saka er heilt daud
  7. som kjennest slapp;
    Døme
    • daud i kroppen;
    • ein daud fot
  8. i ro;
    Døme
    • sjøen låg daud og still;
    • det er daudt i vêret;
    • ballen låg daud;
    • eit daudt publikum
  9. som er ugyldig;
    som ikkje tel (med)
    Døme
    • eit daudt kast;
    • eit daudt hopp

Faste uttrykk

  • daud og gravlagd
    • avliden og lagd i jorda
      • keisaren er død og gravlagd for fleire hundre år sidan
    • i overført tyding: avslutta og gløymd (2
      • stykket er ikkje daudt og gravlagt heilt enno
  • daud som ei sild
    livlaus slik ei sild er når ein trekkjer ho opp av vatnet;
    steindaud
    • liggje daud som ei sild
  • daudt løp
    uavgjort resultat (i konkurranse, kamp eller strid)
    • det var daudt løp mellom konkurrentane
  • daudt prosjekt
    noko som er nyttelaust, fåfengd (2;
    fånytte
    • å klippe blautt gras er eit daudt prosjekt
Artikkelside
Side 6 av 7