Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
Ett treff

Nynorskordboka 201 oppslagsord

sole 2

sola

verb

Tyding og bruk

setje sole (1 på
Døme
  • sole (opp att) skoa sine
Artikkelside

sole 3

sola

verb

Opphav

av sol (1

Tyding og bruk

  1. refleksivt: varme, brenne seg i sola
    • sitje og sole seg;
    • bade og sole seg
  2. i overført tyding:
    • sole seg i sin eigen glans – tydeleg vise at ein er nøgd med seg sjølv
Artikkelside

sol 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt sól, samanheng med latin sol; gresk helios

Tyding og bruk

  1. sjølvlysande himmellekam som er midtpunktet i eit planetsystem;
    Døme
    • mylderet av soler i Vinterbrauta
  2. særleg: sol (1, 1) som jorda er ein av planetane til og krinsar kring
    Døme
    • sola står opp i aust og går ned i vest;
    • snu seg med sola – i same leia som sola går over himmelen;
    • vi såg ikkje sola i heile ferien – vi hadde skya vêr i ferien
    • sagt når ein nyss omtalt dukkar opp
      • når ein snakkar om sola, så skin ho;
      • blid som ei sol – strålande blid
    • lysande punkt
      • få seg ein smell så ein ser både sol og måne
  3. Døme
    • liggje rett ut i sola;
    • få sola i auga;
    • kverve som dogg for sol – bli sporlaust borte
  4. strålande vakker jente, kvinne;
    særs blid jente, kvinne

Faste uttrykk

  • det finst ingenting nytt under sola
    på jorda gjennom tidene (Fork 1,9)
  • ein plass i sola
    særs gode ytre vilkår;
    framståande plass
  • ikkje la sola gå ned over vreiden sin
    (etter Ef 4,26) vere snar å gløyme og tilgje el. å gjere opp
  • skifte sol og vind
    ta rettferdige omsyn til begge sider
Artikkelside

det ptolemeiske verdsbiletet

Tyding og bruk

astronomisk verdsbilete der ein reknar med at jorda er sentrum og sola og planetane sirklar rundt henne i samansette sirkelbaner;
Artikkelside

ptolemeisk

adjektiv

Tyding og bruk

som byggjer på teoriane til Klaudios Ptolemaios (død ca. 170 e.Kr.)

Faste uttrykk

  • det ptolemeiske verdsbiletet
    astronomisk verdsbilete der ein reknar med at jorda er sentrum og sola og planetane sirklar rundt henne i samansette sirkelbaner
Artikkelside

espresso

substantiv hankjønn

Opphav

frå italiensk ‘utpressa’

Tyding og bruk

sterk kaffi som ein bryggjer ved å presse kokande vatn gjennom finmalne kaffibønner under trykk
Døme
  • ein espresso, takk!
  • nyte ein espresso i sola;
  • eg føretrekkjer espresso
Artikkelside

dagside

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. side (av ein planet) som sola skin på
Artikkelside

dagslys, dagsljos

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

lys som sola gjev
Døme
  • i fullt dagslys
Artikkelside

rettsøles

adverb

Tyding og bruk

med sola;
motsett vrangsøles
Artikkelside

brunsteikje, brunsteike

brunsteikja, brunsteika

verb

Tyding og bruk

  1. steikje (1) noko så det blir brunt
    Døme
    • knust kavring skal brunsteikjast i smør
  2. Døme
    • sola brunsteikjer tømmerveggen
  3. brukt som adjektiv:
    • brunsteikte kroppar
Artikkelside
Side 1 av 21