Avansert søk

Nynorskordboka 68 oppslagsord

slapp

adjektiv

Opphav

truleg frå lågtysk slap ‘kraftlaus’

Tyding og bruk

som heng laust;
som ikkje er stram;
slakk (2, 4)
Døme
- segla hang slappe;
- slappe taumar;
- ei slapp haldning
- brukt som adverb:
  armane hang slapt ned
kraftlaus (1), matt (2, 2);
trøytt, veik
Døme
- kjenne seg slapp i kroppen;
- eit slapt handtrykk
doven (1), lat, likesæl
Døme
- ein slapp fyr;
- vere slapp på skulen
lite verknadsfull
Døme
- slapp kontroll av verksemdene
med liten etterspurnad;
treg
Døme
- slapp boligmarknad

slappe

slappa

verb

Tyding og bruk

gjere eit tau eller liknande mindre stramt;
slakke (3, 1)
Døme
- slappe ei line
gjere mindre spent eller stram;
losne (3)
Døme
- slappe taket

Faste uttrykk

slappe av
- kvile;
  kople av
  slappe av med ei bok
- bli mindre ivrig;
  roe ned
  interessa har slappa av;
  slapp av! Det gjer ikkje vondt

sleppe 2

sleppa

verb

Opphav

norrønt sleppa

Tyding og bruk

bli laus eller fri;
få høve til;
kome (2
Døme
- sleppe av bussen;
- sleppe forbi, framom ei hindring;
- sleppe fram for presten;
- sleppe fri, laus;
- sleppe gjennom eksamen, kontrollen;
- sleppe inn;
- sleppe til;
- sleppe unna;
- sleppe ut
bli friteken, spart for;
bli fri, kvitt, unngå
Døme
- sleppe å gå på butikken;
- sleppe å betale full pris;
- sleppe militærtenesta

Faste uttrykk

sleppe av
bli fri; kome frå det, døy
sleppe opp for
gå tom for noko;
bli lens for noko
vi har sloppe opp for mjølk

slåpen

adjektiv

Tyding og bruk

slapp (1), slunken (2)

Døme

han var lang og slåpen

lapen

adjektiv

Tyding og bruk

slapp, likesæl
doven i smaken
Døme
- ei lapen suppe

håken

adjektiv

Tyding og bruk

hol, slapp i andletet som etter sjukdom
lang og mager

mjå

adjektiv

Opphav

norrønt mjár, mjór

Tyding og bruk

tynn (1), smal (2, 1), slank
Døme
- jenta er mjå om livet
trøytt (1), sliten (1);
slapp (2)
Døme
- bli mjå i knea
mjuk, smidig, lealaus

smørje 2

smørja

verb

kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt smyrja; av smør

Tyding og bruk

gni eller stryke utover
Døme
- smørje smør på brødskiva;
- ho smør matpakke til ungane;
- smørje salve på såret
setje inn med smurning
Døme
- smørje ski;
- smørje seg inn med solkrem
ha smørjemiddel på
Døme
- smørje ein lås
dengje, jule, slå
Døme
- smørje nokon opp;
- smørje til nokon
bestikke
Døme
- vi måtte smørje dørvakta før vi slapp inn
lage noko i ein fart
Døme
- smørje opp eit gjerde i ein fei;
- smørje saman eit målarstykke

Faste uttrykk

gå som smurt
skje lett og raskt
smørje seg bort
ha på feil skismurning
smørje seg med tolmod
vere tolmodig
du må smørje deg med tolmod så lenge
smørje tjukt på
overdrive
smørje tynt utover
fordele til så mange mottakarar at det blir lite på kvar
midla blir smurde tynt utover på mange mottakarar

fisk 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt fiskr

Tyding og bruk

virveldyr som lever i vatn og pustar med gjeller
Døme
- få mykje fisk;
- haiane høyrer til fiskane
matvare av fisk (1, 1)
Døme
- kokt fisk;
- ha fisk til middag
kjøt (1) av fisk (1, 1)
Døme
- auren er raud i fisken
i astrologi: person som er fødd i stjerneteiknet Fiskane (mellom den 19. februar og 20. mars)
Døme
- ho er fisk

Faste uttrykk

falle i fisk
mislykkast
fast i fisken
- spenstig, stø
  bilen er stramt sett opp og fast i fisken
- som ikkje gjev etter for press
  han må vere tydeleg på kva han vil, vere fast i fisken
frisk som ein fisk
heilt frisk
kald fisk
hard og omsynslaus person
korkje fugl eller fisk
korkje det eine eller det andre
laus i fisken
veik, slapp
ta for god fisk
godta som godt nok
trivast som fisken i vatnet
vere i sitt rette element;
ha det bra

så vidt 2, so vidt 2

adverb

Opphav

Tyding og bruk

med liten slingringsmon;

med naud og neppe;

akkurat, nett

Døme

ho greidde det så vidt;
vi slapp så vidt unna

Resultater per side: