Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 79 oppslagsord

lekam

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt lík(h)amr, líkami; av lik (1 og ham

Tyding og bruk

  1. menneske- eller dyrekropp;
    Døme
    • det skrøpelege lekamet
  2. avgrensa stoffmengd i fast form
    Døme
    • faste lekamar utvidar seg ved oppvarming

Faste uttrykk

  • ei sunn sjel i ein sunn lekam
    god psykisk helse i ein frisk og sterk kropp
Artikkelside

kule 1

substantiv hokjønn

Opphav

av tysk Kugel

Tyding og bruk

  1. geometrisk lekam der kvart punkt på overflata har same avstanden frå midtpunktet i lekamen
  2. stor eller liten, hol eller massiv lekam som liknar ei kule (1, 1)
  3. Døme
    • kulene peip rundt øyra;
    • bli råka av ei kule
  4. Døme
    • bli norsk meister i kule

Faste uttrykk

  • gå/kome som ei kule
    røre seg i stor fart
    • ho kom som ei kule på oppløpet;
    • den nye bilen går som ei kule
  • sitje som ei kule
    fungere perfekt
    • sluttpoenget sat som ei kule
Artikkelside

sentripetalkraft

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

kraft som verkar innover mot sentrum når ein lekam går i ei krum bane;
Artikkelside

sentrifugalkraft

substantiv hokjønn

Opphav

av sentrifugal

Tyding og bruk

kraft som verkar utover frå sentrum når ein lekam går i ei krum bane;
Artikkelside

radiogram

substantiv inkjekjønn

Opphav

av radio- og -gram

Tyding og bruk

fotografisk skuggebilete som ein får når røntgen- og gammastrålar går gjennom ein ugjennomsynleg lekam og fram til ei fotografisk plate;
Artikkelside

pyramide

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk

Tyding og bruk

  1. i geometri: lekam med fleirkanta grunnflate og trekanta sider som øvst går saman i ein spiss
  2. byggverk med form som ein pyramide (1), mellom anna i Egypt og Mellom-Amerika
  3. brukt som etterledd i samansetningar: struktur som minner om ein pyramide (2)
Artikkelside

prisme

substantiv inkjekjønn

Opphav

av gresk prizein ‘sage’

Tyding og bruk

  1. tre- eller fleirsida lekam av glas eller liknande som kan bryte lys
  2. i matematikk: lekam med parallelle og kongruente grunnflater og med tre eller fleire sideflater som er parallellogram
Artikkelside

overflate

substantiv hokjønn

Opphav

etter tysk Oberfläche

Tyding og bruk

  1. flate som avgrensar ein lekam eller masse utetter;
    Døme
    • overflata på ei kule;
    • liggje og flyte i overflata
  2. det utvendige, iaugefallande ved noko
    Døme
    • berre røre ved overflata av eit problem;
    • på overflata var alt roleg
Artikkelside

pentaeder

substantiv inkjekjønn

Opphav

av penta- og -eder

Tyding og bruk

geometrisk lekam avgrensa av fem flater
Artikkelside

pendel

substantiv hankjønn

Opphav

av latin pendulus ‘hengande’

Tyding og bruk

  1. hengande lekam som kan svinge regelvisst att og fram over ei kvilestilling
    Døme
    • pendelen som driv det mekaniske urverket
  2. i overført tyding: tendens, haldning
    Døme
    • pendelen har svinga i meir liberal retning
  3. elektrisk lampe som heng i ei leidning ned frå taket
Artikkelside
Side 1 av 8