Gå til hovedinnhold
Tilgjengelighet
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Enkelt søk
Om avansert søk
598 treff

Nynorskordboka 598 oppslagsord

kvarandre

pronomen

Opphav

fleirtal av kvarannan

Tyding og bruk

om eit gjensidig tilhøve mellom to eller fleire: einannan
Døme
  • elevane snakka i munnen på kvarandre;
  • bli glade i kvarandre;
  • fargane gjekk over i kvarandre – grensa mellom fargane var uskarp;
  • bøkene står om kvarandre – står uordna;
  • ta motoren frå kvarandre – ta sund i dei einskilde delane
Artikkelside

trøytt

adjektiv

Opphav

norrønt þreyttr; jamfør trøyte (3

Tyding og bruk

  1. tom for krefter;
    Døme
    • bli trøytt og sliten av arbeidet;
    • trøytt i føtene
  2. som kjenner trong til å sove;
    Døme
    • bli trøytt etter middagen;
    • di meir ein søv, di trøyttare blir ein
  3. som har gått lei noko;
    Døme
    • vere trøytt av livet;
    • han er trøytt av skulen
  4. som gjer ein trøytt (2);
    Døme
    • trøytt stemning;
    • ein trøytt type

Faste uttrykk

  • gå trøytt
    bli lei;
    miste interessa
    • dei gjekk trøytte av kvarandre
Artikkelside

tokammersystem

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

system med folkerepresentasjon i to kammer (3) som er sette saman ulikt eller valde kvar for seg og har avrøystingar uavhengig av kvarandre
Artikkelside

i tottane på kvarandre

Tyding og bruk

i slåstkamp;
i krangel;
Sjå: tott
Døme
  • sjåførane rauk i tottane på kvarandre;
  • ungane har vore i tottane på kvarandre i heile dag
Artikkelside

tott 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt þáttr

Tyding og bruk

  2. utvekst som liknar ein tråd

Faste uttrykk

  • i tottane på kvarandre
    i slåstkamp;
    i krangel
    • sjåførane rauk i tottane på kvarandre;
    • ungane har vore i tottane på kvarandre i heile dag
Artikkelside

toppvinkel

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

i matematikk: kvar av to motståande, like store vinklar med felles toppunkt, laga ved at to rette linjer skjer kvarandre
Artikkelside

snakke same språket

Tyding og bruk

leggje det same i orda og omgrepa, forstå kvarandre;
Sjå: språk
Døme
  • politikarane snakkar ikkje same språket som veljarane
Artikkelside

språk

substantiv inkjekjønn

Opphav

av lågtysk sprake

Tyding og bruk

  1. system nytta av menneske for å uttrykkje seg og kommunisere;
    menneskeleg tale
    Døme
    • språket skil mennesket frå dyra
  2. variant av språk (1) brukt av ei folkegruppe eller i eit geografisk område;
    Døme
    • klassiske språk;
    • snakke fleire framande språk;
    • norsk er eit språk med mange dialekter
  3. Døme
    • juridisk språk;
    • granske språket til Garborg;
    • opposisjonen brukte eit kraftig språk
  4. uttrykksmiddel som minner om språk (1)
    Døme
    • fuglane har sitt eige språk;
    • språket i musikken
  5. brukt som etterledd i samansetningar: system for kommunikasjon
  6. brukt som etterledd i samansetningar: enkelt setning

Faste uttrykk

  • snakke same språket
    leggje det same i orda og omgrepa, forstå kvarandre
    • politikarane snakkar ikkje same språket som veljarane
  • tale sitt tydelege/eige språk
    vise noko tydeleg
    • desse tala taler sitt tydelege språk;
    • bileta talte sitt eige språk
  • ut med språket
    sei det du veit
Artikkelside

spreie

spreia

verb

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

  1. strø utover;
    jamfør spreidd
    Døme
    • spreie gjødsel
  2. Døme
    • lampa spreier lyset godt;
    • spreie kreftene sine
  3. gjere kjent;
    breie ut
    Døme
    • spreie rykte
  4. framkalle, skape
    Døme
    • spreie glede rundt seg
  5. skilje frå kvarandre;
    kløyve
    Døme
    • politiet spreidde demonstrantane;
    • vinden spreier skodda

Faste uttrykk

  • spreie for alle vindar
    sende i alle retningar;
    oppløyse
    • formuen vart spreidd for alle vindar
  • spreie seg
    • drive med mange ting samstundes
      • ho spreier seg på mange felt og jobbar hardt
    • vekse i omfang eller utbreiing;
      auke;
      breie seg
      • smitten spreier seg lett
Artikkelside

klyngje 1, klynge 1

substantiv hokjønn

Opphav

jamfør klyngje (2

Tyding og bruk

  1. gruppe med personar eller anna som oppheld seg nær kvarandre
    Døme
    • folk stod i små klyngjer;
    • samle seg i klyngjer
  2. gruppe med liknande verksemder som samarbeider
    Døme
    • ei klyngje for kreftforsking
  3. gruppe med sjukdomstilfelle frå same smittekjelde
    Døme
    • utbrotet består av fleire klyngjer
Artikkelside