Avansert søk

27 treff

Nynorskordboka 27 oppslagsord

funn

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt fundr m; samanheng med finne (5

Tyding og bruk

  1. det å finne noko
    Døme
    • gjere store funn av gass;
    • funn av daude fuglar bekymrar forskarane;
    • det har vorte gjort arkeologiske funn i området
  2. noko som er eller blir funne
    Døme
    • presentere funna frå undersøkinga
  3. verdfull ting eller person;
    viktig oppdaging
    Døme
    • boka er eit funn for fotografar;
    • ho er eit funn for bedrifta

føregransking

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å gjere gransking føreåt
Døme
  • det vart gjort funn under dei arkeologiske føregranskingane

Faste uttrykk

  • rettsleg føregransking
    gransking som blir leidd av tingretten (og ikkje av politiet) for å avgjere om det skal reisast tiltale mot ein mistenkt

frå 1, ifrå

preposisjon

Opphav

norrønt frá, ífrá; same opphav som fram

Tyding og bruk

  1. brukt for å gje utgangspunkt ved stad eller rom;
    med utgangspunkt i
    Døme
    • reise frå Bodø;
    • trafikken frå fjellet;
    • kome frå jobb;
    • samle seg frå alle kantar;
    • frå kontoret ser eg heile byen
    • brukt som adverb
      • sparke frå;
      • båten driv frå
  2. ved (måling av) utgangspunktet for strekning, område, storleik, intervall
    Døme
    • frå Lindesnes til Nordkapp;
    • frå ende til annan;
    • frå topp til tå;
    • frå hand til munn;
    • 20 m frå huset;
    • prisar frå 10 kr og oppover;
    • frå dei eldste til dei yngste
  3. ved utgangspunktet for tid
    Døme
    • frå 1. mai til 1. juli;
    • frå gammalt av;
    • frå da av tok eg heller bussen enn å gå;
    • frå først til sist;
    • frå først av var det slik;
    • frå æve til æve
  4. ved utvikling, endring
    Døme
    • vekse frå gut til mann;
    • frå det kjende til det ukjende
  5. med opphav, årsak, grunnlag eller kjelde i
    Døme
    • vere frå landet;
    • stamme frå apane;
    • funn frå Egypt;
    • boka hennar frå 1959;
    • snøen frå i fjor;
    • helse frå nokon;
    • ordre frå høgaste hald;
    • arve frå ein onkel;
    • få hjelp frå vener;
    • høyre sladder frå nokon;
    • blø frå såret;
    • snakke frå levra;
    • fritt omsett frå tysk
    • brukt som adverb
      • ein kan lure kvar dette kjem frå
  6. med fjerning, åtskiljing, skilje eller avstand i høve til
    Døme
    • reise frå gard og grunn;
    • han reiste seg frå stolen;
    • rømme frå fengselet;
    • vere borte frå arbeidet;
    • setje frå seg nøklane;
    • bordet står noko frå veggen;
    • halde nokon frå å gjere noko;
    • ta ei klokke frå kvarandre;
    • vere skild frå nokon;
    • seie frå seg retten;
    • kople av frå maset;
    • sovne frå lyset
    • brukt som adverb
      • dei skadelidne må melde frå;
      • denne summen skal du trekkje frå

Faste uttrykk

  • falle frå
    • døy
    • forlate, svikte;
      slutte
  • frå eller til
    utan stor skilnad i den eine eller andre retninga
    • vi kan ikkje gjere stort frå eller til
  • frå seg
    ukontrollert, styrlaus, galen; i uvit
    • dei vart frå seg av sinne
  • frå tid til anna
    somtid, av og til
    • slike ting skjer frå tid til anna
  • frå vitet
    utan evne til å tenkje eller handle rasjonelt
    • støyen kunne få kven som helst til å gå frå vitet
  • frå … til …
    brukt til å syne spenn i tid, omfang eller anna
    • utstillinga er open frå laurdag til måndag;
    • isen er frå ti til tjue cm tjukk
  • gå ut frå
    byggje på, rekne med (noko)
    • gå ut frå at alt er rett
  • til og frå
    fram og tilbake
  • til skilnad frå
    ulikt, i motsetnad til
    • til skilnad frå foreldra bryr ikkje dei unge seg om å kjøpe hus
  • til å kome frå
    brukt for å uttrykkje at ein ikkje kan unngå noko
    • det er ikkje til å kome frå at språk kan vere vanskeleg
  • vekse frå
    bli for stor for
    • slikt hadde dei vakse frå

votivfunn

substantiv inkjekjønn

Opphav

av votiv-

Tyding og bruk

i arkeologi: funn av (nedgraven) votivgåve

varp

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt varp; same opphav som verpe (2

Tyding og bruk

  1. kast (3) med garn eller not
  2. i overført tyding: heldig handling;
    Døme
    • gjere eit verkeleg varp på salet;
    • litt av eit varp for tollarane
  3. trosse til å flytte eit fartøy med

tilslag 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

jamfør slag (1

Tyding og bruk

  1. det å slå, rykkje eller sparke til
    Døme
    • få skikkeleg tilslag på ballen;
    • gje hardt tilslag med fiskestonga
  2. i overført tyding: tiltak, livsmot
    Døme
    • det er tilslag i han
  3. det å få tilbodet sitt godteke, i ein auksjon eller ei tevling om oppdrag
    Døme
    • få tilslaget på eit tilbod;
    • gje nokon tilslaget
  4. funn (1), treff (1), til dømes ved nettsøk eller ransaking
    Døme
    • få over hundre tilslag ved eit søk på nettet

skattefunn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

funn av ein (nedgraven) skatt (2) (frå eldre tid)

gigantfunn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

om naturressurs: svært stort funn (2)
Døme
  • gigantfunn i Nordsjøen

malmfunn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

funn av malm (1, 1)

oppdaging

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. det å oppdage eller bli oppdaga
    Døme
    • oppdaginga av Amerika
  2. noko som ein oppdagar;
    Døme
    • gjere ei viktig oppdaging