Avansert søk

Nynorskordboka 13 oppslagsord

flykte

flykta

verb

Opphav

frå lågtysk; av flukt

Tyding og bruk

fly (11, rømme (særleg frå fare)
Døme
- flykte frå fienden
kome seg unna;
unngå
Døme
- flykte frå problema

nakke

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt hnakki

Tyding og bruk

baksida av halsen
Døme
- vere stiv i nakke og rygg;
- kjærteikne nakken
- - oksenakke
øvste del av ryggen
Døme
- dei gjekk med bøygd nakke og sa ingenting;
- ta skia på nakken
bakre del av noko som minner om ein nakke (1), til dømes bakre del på kniv- eller økseblad
bergknatt

Faste uttrykk

få nokon på nakken
få nokon etter seg;
få med nokon å gjere
ein råkøyrar kan få politiet på nakken
ha auge i nakken
vere på vakt, vere påpasseleg
kaste med nakken
vere overlegen
knekkje nakken
ta på seg noko ein ikkje greier
ha eit mål som ein lett kan knekkje nakken på
ta beina på nakken
skunde seg;
flykte av stad
ta seg sjølv i nakken
ta seg saman

flukt

substantiv hokjønn

Opphav

frå lågtysk, jamfør norrønt flótti; samanheng med fly ( og flykte

Tyding og bruk

det å flykte (1);
rømming (1
Døme
- jage nokon på flukt;
- vere på flukt frå fienden;
- ta flukta;
- flukta frå landsbygda;
- dyret slår over til galopp ved flukt
flog (1) i lufta;
jamfør glideflukt
Døme
- skyte fuglen i flukta
fråfall frå tidlegare meiningar, idear;
jamfør faneflukt (2)
det å unngå noko;
eskapisme
Døme
- flukt frå kvardagen
flyging, renning (omkring)
flog (4), rensel (2)
Døme
- flukt i kroppen
flog (5)
Døme
- poetisk flukt
vengefang
Døme
- flukta på ei ørn

Faste uttrykk

i flukt
- i samsvar
  eit framlegg i flukt med tradisjonen
- i same lei eller høgd
  plattingen går i flukt med terrenget

bein 1

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt bein

Tyding og bruk

del av eit skjelett (1) hos menneske eller dyr;
knokkel
Døme
- brusk og bein;
- det er mykje bein i sild
- - bekkenbein
  - halebein
  - hoftebein
  - kragebein
  - ribbein
kjøtbein;
knoke (2)
Døme
- kaste eit bein til hunden
emne av bein (1, 1)
Døme
- eit knivskaft av bein
lem til å gå med;
ganglem frå hofte til fotblad hos menneske
Døme
- insekt med tre par bein;
- ha lange bein;
- brekke beinet;
- stå på eitt bein
noko som (i form og funksjon) liknar eit bein (1, 4)
- - bordbein
  - buksebein
  - stolbein

Faste uttrykk

armar og bein
- svært mykje bruk av armar og bein
  det er mykje armar og bein på bana når 6-åringane spelar handball
- travel, oppjaga verksemd
  det er litt armar og bein for tida med tilsette som skal lære mykje nytt
bein i nasen
sterk vilje og evne til å tole motstand
berre skinn og bein
radmager
han var berre skinn og bein og kunne knapt stå på føtene
fleire bein å stå på
meir enn éin måte å skaffe seg utkome på
verksemda treng fleire bein å stå på
få bein å gå på
om pengar eller andre gode: bli fort borte
dei varme skillingsbollane fekk bein å gå på
få eit bein innanfor
få innpass
gjennom merg og bein
inn til det inste (så det gjer vondt)
skriket gjekk gjennom merg og bein
ha beina på jorda
vere realistisk, jordnær
ikkje beinet
ikkje nokon ting
ikkje setje sine bein …
med stadadverbial: ikkje dra til eller vere (på ein viss stad)
han hadde ikkje sett sine bein på garden på fleire år
kome ned på beina
kome seg ut av ei knipe på ein god måte
mange om beinet
mange som kappast om eit gode
med begge beina
utan atterhald;
fullt og heilt
hoppe i det med begge beina
med eitt bein i kvar leir
med forståing for eller tilhøyrsel til begge partar
med halen mellom beina
som vik unna;
skamfull, engsteleg
stikke av med halen mellom beina
på beina
- oppe og i aktivitet;
  ute av senga
  ho var på beina og påkledd klokka sju
- frisk etter sjukdom
  ho er på beina igjen etter eit lengre sjukdomstilfelle
- i gang etter stillstand;
  i verksemd
  korpset er på beina att
skjere til beinet
ta bort eller redusere så mykje som råd
budsjettet er skore til beinet
slå beina vekk under
fjerne grunnlaget for
tollen på matimport vil slå beina vekk under mange bønder
stå med eitt bein i grava
vere døden nær
stå opp med det galne beinet først
vere morgongretten;
vere i dårleg humør
stå på eigne bein
klare seg sjølv;
vere (økonomisk) uavhengig
ta beina fatt
- byrje å gå
  bilvegen er stengd, så folk må ta beina fatt
- leggje på sprang
  tjuvane tok beina fatt og sprang til skogs
ta beina på nakken
skunde seg;
flykte av stad
ta til beins
springe sin veg
til beins
med adjektiv: som går på den måten som adjektivet fortel
vere dårleg til beins;
kjapp til beins;
svak til beins;
han er ikkje så god til beins lenger

røyndomsflukt

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å flykte (2) frå røyndomen

Døme

fantasiens røyndomsflukt

tilflukt

substantiv hokjønn

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

(det å flykte for å finne ein) stad som gjev vern
Døme
- ta tilflukt i det norske konsulatet
stad, person eller fenomen ein søkjer tryggleik, trøyst eller hjelp frå
Døme
- Gud er vår tilflukt;
- ho tok tilflukt i estetikken

panisk

adjektiv

Tyding og bruk

som gjer ein veldig redd;

Døme

flykte i panisk redsle

ta beina på nakken

Tyding og bruk

skunde seg;

flykte av stad;

Sjå: bein, nakke

kuleregn

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

regn (2) av prosjektil

Døme

dei måtte flykte i eit kuleregn

flaumherja

adjektiv

Tyding og bruk

herja av flaum (1)

Døme

flykte frå dei flaumherja områda

Side 1 av 2

Resultat per side: