Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
20 treff

Bokmålsordboka 12 oppslagsord

månedlig

adjektiv

Betydning og bruk

som skjer én gang i måneden;
som gjelder for en måned
Eksempel
  • månedlige avdrag
Artikkelside

lønningspose

substantiv hankjønn

Betydning og bruk

fast (månedlig eller ukentlig) lønn, opprinnelig med pengene lagt i en pose
Eksempel
  • få mer i lønningsposen
Artikkelside

menstruasjon

substantiv hankjønn

Opphav

av latin menstruus ‘månedlig’, av mensis ‘måned’

Betydning og bruk

månedlig blødning fra livmoren hos kvinner i fruktbar alder
Artikkelside

pensjon

substantiv hankjønn

Uttale

pensjoˊn eller  pangsjoˊn

Opphav

gjennom fransk; fra latin ‘betaling’

Betydning og bruk

  1. månedlig utbetaling en person får etter at hen har nådd en viss alder, hvis hen har fått varig nedsatt arbeidsevne, eller når forsørgeren dør;
    jamfør trygd (1)
    Eksempel
    • gå av med pensjon
  2. kost (og losji);
    Eksempel
    • hotellferie med full pensjon
Artikkelside

mandig

adjektiv

Opphav

fra dansk , av mann

Betydning og bruk

som har de egenskapene som en tradisjonelt venter hos en mann;
Eksempel
  • mandig oppførsel;
  • mandige ansiktstrekk
Artikkelside

med hår på brystet

Betydning og bruk

mandig;
sterk og barsk;
Se: hår
Eksempel
  • laget trenger en spiller med hår på brystet
Artikkelside

hår

substantiv intetkjønn

Opphav

norrønt hár

Betydning og bruk

  1. trådformet utvekst eller hudvedheng hos flercellede dyregrupper;
    særlig brukt om tynt strå av forhornede overhudsceller hos mennesker og andre pattedyr
    Eksempel
    • miste hår
  2. samlet hårvekst, særlig om hodehår
    Eksempel
    • ha langt hår;
    • få grått hår;
    • flette håret;
    • ha nyvasket hår;
    • klippe og farge håret hos frisøren
  3. i botanikk: trådlignende utvekster fra cellene i overhuden på planter

Faste uttrykk

  • et hår i suppa
    noe som er ubehagelig eller ubeleilig
  • gi noen grå hår
    påføre noen sorg eller irritasjon
  • henge i et hår
    så vidt kunne reddes;
    henge i en tynn tråd
  • ikke et hår bedre
    ikke det spor bedre
  • ikke krumme et hår på hodet til noen
    overhodet ikke skade noen fysisk
  • ikke skue hunden på hårene
    ikke dømme noen etter det ytre
  • løfte seg selv etter håret
    sette seg selv i en bedre situasjon ved hjelp av egne krefter
  • med hud og hår
    fullstendig;
    helt og holdent
    • ulven slukte dem med hud og hår;
    • hun kastet seg inn i jobben med hud og hår
  • med hår på brystet
    mandig;
    sterk og barsk
    • laget trenger en spiller med hår på brystet
  • på hengende håret
    bare så vidt;
    med nød og neppe
  • på håret
    så vidt
    • det var på håret at vi rakk flyet
  • slå ut håret
    (etter engelsk let one’s hair down) slå seg løs og more seg
  • stryke med hårene
    føye eller smigre
    • det er best å stryke ham med hårene
Artikkelside

viril

adjektiv

Opphav

av latin vir ‘mann’

Betydning og bruk

som har eller vitner om egenskaper som er eller har vært regnet som typiske for menn;
Eksempel
  • viril kraft;
  • han var sunn og frisk og viril
Artikkelside

umandig

adjektiv

Betydning og bruk

ikke eller lite mandig, stakkarslig, ynkelig
Eksempel
  • oppføre seg feigt og umandig
Artikkelside

maskulin

adjektiv

Uttale

masˊkulin eller  maskuliˊn

Opphav

gjennom fransk; fra latin , av mas ‘hankjønnsvesen’

Betydning og bruk

  1. særmerkt for en mann;
    Eksempel
    • ha en maskulin utstråling;
    • han er en utpreget maskulin type
  2. som er av grammatisk hankjønn
    Eksempel
    • maskuline substantiv
Artikkelside

Nynorskordboka 8 oppslagsord

mandig

adjektiv

Opphav

frå dansk , av mann

Tyding og bruk

som har dei eigenskapane ein tradisjonelt ventar hos ein mann;
Døme
  • mandig åtferd;
  • mandige andletsdrag
Artikkelside

hår

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt hár

Tyding og bruk

  1. trådforma utvokster eller hudvedheng hos fleircella dyregrupper;
    særleg brukt om tynt strå av forhorna overhudsceller hos menneske og andre pattedyr
    Døme
    • han hadde ikkje mange håra att på hovudet
  2. samla hårvekst, særleg på hovudet
    Døme
    • ha raudt, tjukt hår;
    • få grått hår;
    • vaske og føne håret;
    • setje opp håret i ein topp
  3. i botanikk: trådliknande utvokster frå cellene i overhuda på planter

Faste uttrykk

  • eit hår i suppa
    noko som er ubehageleg eller passar dårleg
  • gje nokon grå hår
    vere årsak til at nokon opplever sorg eller irritasjon
  • henge i eit hår
    så vidt kunne bergast;
    henge i ein tynn tråd
  • ikkje eit hår betre
    ikkje det spor betre
  • ikkje krumme eit hår på hovudet til nokon
    ikkje skade nokon fysisk i det heile
  • ikkje skode hunden på håra
    ikkje døme nokon etter det ytre
  • lyfte seg sjølv etter håret
    setje seg sjølv i ein betre situasjon ved hjelp av eigne krefter
  • med hud og hår
    fullstendig
    • ulven slukte byttet med hud og hår;
    • han slukte historia med hud og hår
  • med hår på brystet
    mandig;
    sterk og barsk
    • laget treng ein spelar med hår på brystet
  • på hengande håret
    berre så vidt;
    med naud og neppe
  • på håret
    så vidt
    • det var på håret at vi rakk ferja
  • slå ut håret
    (etter engelsk let one’s hair down) slå seg laus og more seg
  • stryke med håra
    føye eller smiske med
    • det er best å stryke han med håra
Artikkelside

viril

adjektiv

Opphav

av latin vir ‘mann’

Tyding og bruk

som har eller vitnar om eigenskapar som er eller har vore rekna som særmerkte for menn;
Døme
  • viril kraft;
  • vere ung og viril
Artikkelside

med hår på brystet

Tyding og bruk

mandig;
sterk og barsk;
Sjå: hår
Døme
  • laget treng ein spelar med hår på brystet
Artikkelside

manndom

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

  1. det å vere vaksen mann;
    tid, alder da ein er vaksen mann
    Døme
    • nå manndom;
    • vere i sin manndoms fulle kraft
  2. det å vere mandig;
    Døme
    • setje manndomen på prøve
  3. mannleg kjønnsorgan
Artikkelside

mannsleg

adjektiv

Opphav

norrønt mannsligr ‘menneskeleg’

Tyding og bruk

  1. Døme
    • ein stor og mannsleg kar
  2. Døme
    • det er lite mannsleg å halde på slik
Artikkelside

maskulin

adjektiv

Uttale

masˊkulin eller  maskuliˊn

Opphav

gjennom fransk; frå latin , av mas ‘hankjønnsvesen’

Tyding og bruk

  1. særmerkt for ein mann;
    Døme
    • ha eit maskulint ideal;
    • han er ein utprega maskulin type
  2. som er av grammatisk hankjønn
    Døme
    • maskuline substantiv
Artikkelside

manneleg

adjektiv

Opphav

same opphav som mannleg

Tyding og bruk

  • brukt som adverb:
    • slåst manneleg
Artikkelside
Side 1 av 2