Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 18 oppslagsord

kapsel

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk; frå latin capsula, diminutiv av capsa ‘kasse’

Tyding og bruk

  1. hylster av metall eller plast;
    Døme
    • kapselen rundt reaktoren
  2. lokk til å tette opning med, til dømes på flaske
  3. (liten) behaldar
    Døme
    • kapselen skal gravast opp igjen i år 3000
  4. Døme
    • kapselen landa trygt på jorda
  5. tørr frukt som opnar seg når frøa er mogne
    Døme
    • heile kapselen må knipast av
  6. hylster av gelatin kring legemiddel
    Døme
    • ein kapsel skal takast kvar dag
  7. hinneforma hylster kring ledd og visse organ
    Døme
    • kapselen i kneet
Artikkelside

libelle

substantiv hankjønn

Uttale

libelˋle

Opphav

av latin libella, diminutiv av libra ‘vektskål’

Tyding og bruk

  1. kapsel med væske i til å finne horisontalplanet eller loddretninga i eit punkt med;
  2. insekt av ein underorden av augestikkarane som held vengene vassrett når det flyg;
    jamfør libelle (1);
    Anisoptera
Artikkelside

kaffikapsel

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

kapsel som inneheld kaffi (1), brukt til å lage kaffi (2) i ein kaffimaskin
Artikkelside

frukt

substantiv hokjønn

Opphav

seint norrønt fruktr, gjennom lågtysk; frå latin fructus av frui ‘nyte’

Tyding og bruk

  1. etande, saftig og kjætrik del av plante, til dømes eple, appelsin og mango
    Døme
    • dyrke frukt og grønsaker;
    • lage ein søt dessert med frukt
  2. fruktemne (1) (hos dekkfrøingar) omlaga etter frøinga;
    i botanikk: del av plante som ber eitt eller fleire frø, og som omfattar bær (1, 1), steinfrukt, nøtt (1) og kapsel (5)
    Døme
    • setje frukt
  3. i overført tyding: utbyte, godt resultat, vinning;
    Døme
    • hauste fruktene av arbeidet;
    • tilstanden er ei frukt av dårleg planlegging;
    • samarbeidet bar frukter

Faste uttrykk

  • falsk frukt
    fruktliknande plantedel (til dømes jordbær)
  • forboden frukt
    det ein ikkje har lov til, men som er mest lokkande
    • forboden frukt smaker best
Artikkelside

kork 1

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk og spansk; frå latin cortex ‘bork’

Tyding og bruk

  1. ytre del av bork på tre
  2. glatt, mjuk bork hos visse søreuropeiske eikeslag
  3. gjenstand av kork (1, 2)
    Døme
    • flyte som ein kork
  4. kapsel eller propp til å tette (flaske)opningar med
    Døme
    • setje i korken på flaska

Faste uttrykk

  • lukte på korken
    smake alkohol
Artikkelside

kopp 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt koppr

Tyding og bruk

  1. lite, djupt drikkekar (med hank)
    Døme
    • kopp og skål;
    • kopp og tefat
  2. lite kar eller liten bolle
  3. innhald i kopp (1, 1)
    Døme
    • ha tre koppar mjøl i røra;
    • drikke ein kopp kaffi
  4. kapsel eller hylse som liknar på ein kopp (1, 1)
  5. om eldre forhold: sugereiskap til å tappe små blodmengder av pasientar med;
    jamfør årelating
    Døme
    • setje koppar
Artikkelside

medaljong

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk; frå italiensk , opphavleg ‘stor medalje’

Tyding og bruk

  1. rund eller oval kapsel med eit miniatyrportrett eller anna minne i ei halskjede
  2. relieff eller liknande i rund eller oval ramme på møbel, vegg eller liknande
  3. lite, rundt, steikt kjøtstykke
    Døme
    • ein medaljong av kalv
Artikkelside

leddkapsel, ledkapsel

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

lag av bindevev kring rørlege ledd;
jamfør kapsel (7)
Artikkelside

kapsle

kapsla

verb

Tyding og bruk

ha på kapsel (2)
Døme
  • kapsle flasker

Faste uttrykk

  • kapsle inn
    omgje eller dekkje med noko;
    jamfør innkapsla
    • avfallsdammen måtte kapslast inn;
    • bakteriane har kapsla seg inn
Artikkelside

kapselfrukt

substantiv hokjønn

Opphav

av kapsel

Tyding og bruk

tørr frukt som opnar seg når frøa (1 er mogne
Døme
  • paranøtta er ei kapselfrukt
Artikkelside
Side 1 av 2