Avansert søk

Enkelt søk

Nynorskordboka 275 oppslagsord

situasjon

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom fransk, frå mellomalderlatin; jamfør situert

Tyding og bruk

tilstand som på eit tidspunkt er rådande;

stilling, stode, tilstand;

høve

Døme

vere inne i situasjonen;
ein komisk situasjon;
ein vanskeleg politisk situasjon;
meistre situasjonen;
redde situasjonen;
utnytte situasjonen

Faste uttrykk

på høgd med situasjonen
i stand til å ha kontroll
ho kjende seg på høgd med situasjonen;
han er ikkje på høgd med situasjonen

Artikkelside

på stram line

Tyding og bruk

med avgrensa spelerom;

situasjon der ein må ta ulike omsyn;

Sjå: stram

Døme

den finske presidenten balanserte på stram line mellom aust og vest

Artikkelside

stram

adjektiv

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

som er tøygd eller stramma ut;
fast, strak, utspend
Døme
- stram line
som sit tett og fast kring noko
Døme
- beltet var for stramt;
- buksa sat stramt kring hoftene og låra
rak, spenstig;
fast, korrekt, skikkeleg
Døme
- ein stram fyr;
- gjere stram honnør
som tar seg godt ut;
flott, elegant
Døme
- han er verkeleg stram i den nye dressen
spent, stiv;
streng
Døme
- eit stramt drag om munnen;
- bli stram i maska
om mat: som smaker eller luktar skarpt og ramt;
sterk
Døme
- ei stram lukt
som det finst lite av eller er sterkt avgrensa;
hard, knapp, streng
Døme
- eit stramt budsjett;
- det er ein stram arbeidsmarknad;
- stramme tidsrammer

Faste uttrykk

på stram line
med avgrensa spelerom;
situasjon der ein må ta ulike omsyn
den finske presidenten balanserte på stram line mellom aust og vest

Artikkelside

situasjonsbunden

adjektiv

Tyding og bruk

bunden av eller knytt til ein viss situasjon

Døme

situasjonsbunden militærnekting

Artikkelside

situasjonsbilete, situasjonsbilde

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

bilete eller framstilling av ein situasjon

Døme

eit situasjonsbilete prega av slitne tilsette

Artikkelside

utplassere

utplassera

verb

Tyding og bruk

plassere nokon i ny og mellombels (yrkes)situasjon

Døme

utplassere elevar i yrkeslivet

Artikkelside

utgangsposisjon

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

stode eller situasjon som grunnlag for aksjon, verksemd, vidare utvikling eller liknande;

utgangsstilling (2)

Døme

ha ein god utgangsposisjon

Artikkelside

is

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt íss

Tyding og bruk

frose vatn, frosen væske
Døme
- vatnet fraus til is;
- mesteparten av Grønland er dekt med is;
- hendene hennar var kalde som is
isbit
Døme
- whisky med is
islag på sjø, innsjø eller elv
Døme
- isen på fjorden måtte brytast opp med isbrytar;
- gå gjennom isen
iskrem, ispinne
Døme
- ha is til dessert;
- is er godt når det er varmt
- - krokanis
  - sjokoladeis

Faste uttrykk

bryte isen
vinne over motsetning, misstemning eller liknande
leggje noko på is
leggje til sides, utsetje handsaminga, dryge med å ta avgjerd
på tynn is
på usikker grunn;
i ein situasjon ein ikkje har kontroll på
eg trur det, men her er eg på tynn is
skyte is
om frosne ting, til dømes matvarer: få iskappe rundt seg når dei kjem i varmare luft eller vatn

Artikkelside

utforbakke

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

bakke (3, 1) som går (bratt) nedover;
unnabakke (1), medbakke
Døme
- ein bratt utforbakke;
- ho tryna på sykkelen i utforbakken
i overført tyding: utvikling eller situasjon som (brått) blir mykje dårlegare;
nedover (3);
jamfør gå nedoverbakke med
Døme
- nyheita sende aksjekursen i utforbakke;
- etter skilsmissa gjekk det rakt utforbakke med henne

Artikkelside

utenkt

adjektiv

Tyding og bruk

som ikkje er tenkt
Døme
- utenkte tankar
som ein ikkje kunne tenkt seg på førehand
Døme
- ein utenkt situasjon;
- det hender så mangt utenkt
ikkje gjennomtenkt;
gjord i tankeløyse
Døme
- det var utenkt sagt

Artikkelside

Resultater per side: