Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 46 oppslagsord

tragedie

substantiv hankjønn

Opphav

frå gresk truleg av tragos ‘geitebukk’ og ode ‘song’

Tyding og bruk

  1. drama der personar går til grunne på grunn av uløyselege karakterkonfliktar, lagnadsbundne liv eller liknande;
    klassisk, litterært (dramatisk) verk med trist innhald og sørgjeleg slutt;
    motsett komedie (1)
    Døme
    • gresk tragedie;
    • ein tragedie av Racine;
    • helten, heltinna i ein tragedie
  2. i antikken: gresk festspel som handla om gudane og vart framført av kor
  3. Døme
    • tragedien skjedde på den såpeglatte vegen
    • uheldig utvikling, ulykkeleg periode
      • opphaldet hans i utlandet vart ein einaste tragedie
Artikkelside

sump

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk; tysk

Tyding og bruk

vått, myrete område;
Døme
  • liggje og rotne i sumpen – òg: gå til grunne moralsk
Artikkelside

stusse 3

stussa

verb

Opphav

frå tysk eigenleg ‘(få til å) støyte mot’

Tyding og bruk

  1. stoppe opp og tenkje seg om;
    bli undren;
    grunne, lure på
    Døme
    • eg stussa da eg høyrde det;
    • stusse over noko
  2. sprette lett
    Døme
    • ballen stussa
    • sende vidare med eit lett spark og liknande
      • spelaren stussa ballen vidare
Artikkelside

skipbrot, skipbrott

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt skipbrot

Tyding og bruk

Faste uttrykk

  • lide skipbrot
    òg: gå til grunne
Artikkelside

skalle 1

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt skalli; samanheng med skål (1

Tyding og bruk

  1. (fram)hovud;
    Døme
    • ha rukker i skallen;
    • flytte brillene opp i skallen;
    • ha lite vit i skallen
  2. puff, støyt med panna;
    jamfør springskalle
    Døme
    • gje nokon ein skalle
  3. tørr, steinete jordrygg
  4. banke (1, 1), grunne i sjøen
Artikkelside

fortaping

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

  1. i religiøst mål: det å bli skild frå Gud for alltid;
    det å leve utan Gud;
    Døme
    • evig fortaping
  2. det å gå fortapt, gå til grunne;
    Døme
    • forelskinga fører til fortaping
Artikkelside

forlise

forlisa

verb

Opphav

frå lågtysk, av nederlandsk opphavleg ‘tape’; etterleddet samanheng med laus

Tyding og bruk

  1. Døme
    • forlise alt ein eig
  2. lide skipbrot;
    Døme
    • skipet forliste
    • brukt som adjektiv
      • forliste sjømenn
  3. gå til grunne;
    gå i oppløysing
    Døme
    • familien forliste
    • brukt som adjektiv
      • eit forlist ekteskap
Artikkelside

forgå

verb

Opphav

frå lågtysk; av for (2

Tyding og bruk

  1. gå til grunne;
    bli til inkjes;
    ta slutt, kverve, døy
    Døme
    • himmel og jord skal forgå;
    • eg forgår av latter
  2. få makta over;
    plage hardt
    Døme
    • sorga forgjekk han

Faste uttrykk

  • forgå seg
    gjere noko som er moralsk eller juridisk gale;
    misfare seg;
    synde
    • forgå seg mot regelverket;
    • ho blir fengsla for å hindra at ho forgår seg på ny
Artikkelside

forfarast

verb

Opphav

av forfare

Tyding og bruk

forfalle (1), ta skade, gå til grunne
Døme
  • la husa forfarast
Artikkelside

forblø, forbløde

forbløda

verb

Opphav

frå lågtysk ‘blø for mykje’; av for- (2

Tyding og bruk

  1. blø i hel
  2. i overført tyding: tappast for krefter og ressursar;
    gå til grunne
    Døme
    • landet forblør
Artikkelside
Side 4 av 5