Avansert søk

Nynorskordboka 46 oppslagsord

ta i kragen

Tyding og bruk

ta (nokon) i nakken, irettesetje;

Sjå: krage

knekkje, knekke 2

knekkja, knekka

verb

Opphav

jamfør norrønt knekkja ‘øydeleggje’; same opphav som knekke (

Tyding og bruk

få til å knekke (1, 1);
breste, rivne
Døme
- knekkje av ein kvist
- brukt som adjektiv:
  ein knekt skistav
få hol på
Døme
- knekkje ei nøtt
vinne over;
knuse
Døme
- knekkje motstandaren;
- vere knekt både fysisk og psykisk

Faste uttrykk

knekkje ei flaske
opne ei flaske
knekkje ei flaske vin
knekkje koden
- finne fram til koden
  knekkje koden til safen;
  programmet hadde knekt koden til nettverket
- forstå eit tilsynelatande uforståeleg system
  dei har knekt koden for å skape lønsame hotell i utkantstrøka
knekkje nakken
ta på seg noko ein ikkje greier
ha eit mål som ein lett kan knekkje nakken på

knute, knut

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt knútr

Tyding og bruk

samanknytt del av tråd, tau, band eller liknande
Døme
- knyte ein knute;
- løyse knuten;
- ei lêrreim med ein hard knute i enden
hår som er samla i ein tull (1, 3);
hårtull
Døme
- håret er sett opp i ein stram knute i nakken
i overført tyding: vanske, floke (1, 2)
Døme
- vedtaket løyste knuten
svollen del i bork, hus, bein eller liknande;
utvekst
Døme
- knute i veden
- - frostknute
  - fruktknute
  - åreknute

Faste uttrykk

knute på tråden
usemje mellom vener, kjærastar, partnarar eller liknande;
mellombels uvenskap
det er knute på tråden mellom familiane;
diplomatiske knutar på tråden

kast

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt kast; jamfør kaste (

Tyding og bruk

det å kaste (2, 1)
Døme
- kast med stor ball;
- eit langt kast
- - spydkast
  - terningkast
lengd ein kan kaste
Døme
- bu berre eit kast frå kvarandre;
- ho vann med eit kast på 78 meter
- - steinkast
det å setje not eller kaste snøre i vatn eller sjø;
steng (1)
Døme
- eit godt kast;
- dei fekk makrell på kvart kast
brå rørsle;
rykk;
støyt (4)
Døme
- eit kast med nakken
- - vindkast
det å leggje eller kaste tau, tråd eller liknande rundt noko;
omgang (1, 1);
tørn (2, 2)
Døme
- eit kast på nåla;
- eit kast rundt ein påle
hopp med vending, særleg i dans
- - hallingkast
  - rundkast
plagg eller tørkle til å slengje på seg;
sjal (1)
basketak (1);
dyst, samanstøyt
Døme
- kome i kast med bjørnen;
- han hadde vore i kast med naboen
dyngje eller haug som er kasta i hop;
verp
stad til å leggje ting på, særleg om ei hylle på sida av skorsteinen

Faste uttrykk

gje seg i kast med
gå i gang med
kast i kast
rundt og rundt
ho trilla kast i kast ned trappa

kneise

kneisa

verb

Opphav

jamfør norrønt kneikja ‘bøye bakover’ og kneik

Tyding og bruk

om person: vere rank
om byggverk, fjell og liknande: nå høgt opp;
ruve
Døme
- fjella kneisar bak oss
- brukt som adjektiv:
  den kneisande katedralen

Faste uttrykk

kneise med nakken
vere overlegen

knekkje nakken

Tyding og bruk

ta på seg noko ein ikkje greier;

Sjå: knekkje, nakke

Døme

ha eit mål som ein lett kan knekkje nakken på

kimse

kimsa

verb

Opphav

truleg av kime (

Tyding og bruk

slengje med hovudet, kaste med nakken

Faste uttrykk

kimse av
syne at ein ikkje bryr seg om;
vanvørde
ein skal ikkje kimse av sunn fornuft;
kjensler skal ein aldri kimse av

ta føtene på nakken

Tyding og bruk

byrje å springe;

ta beina på nakken;

Sjå: fot

hanekam

substantiv hankjønn

Opphav

Tyding og bruk

kam (3) på hovudet til ein hane
frisyre med ei smal stripe hår som står rett opp frå panna til nakken
fleirårig, viltveksande plante i nellikfamilien med lyseraude, flika kronblad;
Lychnis flos-cuculi

feittvalk

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

valk (2) av feitt

Døme

ha feittvalkar i nakken

Side 3 av 5

Resultat per side: