Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 55 oppslagsord

flotell

substantiv inkjekjønn

Opphav

av engelsk float ‘flyte’ og hotel ‘hotell’

Tyding og bruk

Artikkelside

flotasjon

substantiv hankjønn

Opphav

frå engelsk; av fransk flotter ‘flyte’

Tyding og bruk

metode for å skilje ut verdifulle mineral i malm ved at nokre finmalne partiklar festar seg til luftbobler i vatn og flyt til overflata, medan andre blir liggjande igjen på botnen
Artikkelside

strøyme

strøyma

verb

Opphav

norrønt streyma; av straum

Tyding og bruk

  1. (om væske) gå i straum (1), flyte (i stor mengd), fløyme
    Døme
    • tårene strøymer;
    • regnet strøymer ned
  2. kome i stor mengd, dra tett i tett
    Døme
    • gåvene strøymer inn;
    • gamle minne strøymer på;
    • folk strøymde ut frå konsertsalen
  3. (om lyd el anna sanseinntrykk) lyde (2, velle (1
    Døme
    • det strøymde musikk ut gjennom vindauget
  4. overføre og spele av lyd eller film løpande utan å ha lagra på førehand

Faste uttrykk

  • strøyme over
    òg i overført tyding: renne over
    • det strøymde over i badekaret;
    • strøyme over av ihuge for saka
Artikkelside

amenore, amenoré

substantiv hankjønn

Uttale

amenoreˊ

Opphav

av gresk a-, men ‘månad’ og rhein ‘flyte’

Tyding og bruk

bortfall av menstruasjon; jamfør dysmenore
Artikkelside

vass-skorpe, vasskorpe

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

    • flyte i vasskorpa
  2. særleg i overført tyding:

Faste uttrykk

  • lure i vasskorpa
    snart kome til å gjere seg gjeldande
Artikkelside

vake 3

vaka

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

same opphav som vake (2

Tyding og bruk

  1. kome opp i, sprette i vassflata
    Døme
    • fisken vakte etter fluga
  2. flyte, halde seg flytande
    Døme
    • båten vaker fint
Artikkelside

segle 2, sigle 3

segla, sigla

verb

Opphav

norrønt sigla

Tyding og bruk

  1. kome seg fram, flytte seg med hjelp av segl og vind
    Døme
    • skuta seglar godt;
    • skipet segla forbi
    • frakte, reise med seglbåt
      • segle langs heile kysten
    • navigere, styre (2
      • segle etter landemerke
    • gå i fart
      • han segla i fem år som stuert;
      • båten segla på Sør-Amerika;
      • segle i medvind – òg: ha medgang;
      • kan du segle meg over fjorden;
      • segle til sjøs
  2. drive, flyte (med vind og straum)
    Døme
    • stokken segla nedover elva
  3. fare glidande eller svivande gjennom lufta;
    flyte på vengene
    Døme
    • ørna segla høgt oppe på himmelen
  4. Døme
    • han ramla og segla heile bakken ned på bakenden
  5. skri vørdeleg
    Døme
    • frua kom seglande inn i sid kjole
  6. Døme
    • segle over ende

Faste uttrykk

  • segle frampå
    renne på grunn
  • segle inn
    tene på fraktinntekter
  • segle sin eigen sjø
    overlate til seg sjølv
Artikkelside

saman

adverb

Opphav

norrønt saman

Tyding og bruk

i hop, i lag, hos, med kvarandre
Døme
  • arbeide saman;
  • bu saman;
  • drikke eit glas saman;
  • eige noko saman;
  • gå saman om noko;
  • ha barn saman;
  • kalle saman til eit møte;
  • alltid bli nemnde saman – dvs i samband med kvarandre;
  • sitje tett saman – nær kvarandre;
  • slutte seg saman;
  • tromme saman mykje folk;
  • binde saman;
  • bite tennene saman – òg: kjempe mot vanskane;
  • blande saman;
  • brette, falde saman;
  • flyte saman – gå i eitt;
  • lime saman;
  • ruske saman papira;
  • sanke, spare saman;
  • slå saman ei bok;
  • spikre saman ei kasse;
  • bilane støytte saman – dvs kolliderte;
  • bryte, falle, klappe saman – òg overf: få samanbrot;
  • dikte, lyge saman noko;
  • leggje, rekne saman – summere;
  • – alle saman

Faste uttrykk

  • pakke saman
    òg: gje opp
  • skrumpe saman
    minke
  • stå saman
    òg: vere solidarisk
  • ta seg saman
    stramme seg opp
Artikkelside

ræse

ræsa

verb

Opphav

norrønt ræsa ‘få til å renne’; jamfør rås

Tyding og bruk

  2. skilje ut slim
  3. om dyr: flakke omkring, gå i rad
Artikkelside

renne 3

renna

verb

Opphav

norrønt renna

Tyding og bruk

  1. om væske: strøyme, flyte (1
    Døme
    • elva rann strid;
    • tårene renn;
    • rennande vatn;
    • Lågen renn ut i Mjøsa;
    • renne over
    • om kar (II):
      • renne full, tom
    • drype (1
      • stearinlyset renn
  2. Døme
    • sola, dagen rann
  3. Døme
    • blad som renn frå lauk og frø;
    • åkeren renn – det spirer, gror i åkeren
  4. gli, kome i fart (og nå fram til)
    Døme
    • sinnet rann av han;
    • det rann meg i hug – eg kom på;
    • renne i auga – falle i auga; gjere inntrykk

Faste uttrykk

  • la munnen renne
    snakke fort; skravle i veg
  • renne opp
    smelte, bråne
Artikkelside
Side 3 av 6