Avansert søk

Bokmålsordboka 0 oppslagsord

Nynorskordboka 84 oppslagsord

sage

saga

verb

kløyvd infinitiv: -a

Opphav

av sag

Tyding og bruk

skjere eller kappe med sag (1)
Døme
- sage ved;
- sage av ei grein;
- dei saga tømmer
lage ein lyd som minner om ei sag når ho skjer
Døme
- han sat og saga på ei fele;
- tiuren saga og klunka

Faste uttrykk

sage av den greina ein sit på
sjølv valde at det går gale med ein
sage opp
dele opp med sag

skott 1, skut 2

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt skutr

Tyding og bruk

fremste eller attarste ende eller rom i ein båt

Døme

han sat bak i skotten

- akterskott
- bakskott
- framskott

sitje som eit skot

Tyding og bruk

passe perfekt;

vere ein fulltreffar;

Sjå: sitje, skot

Døme

dressen sit som eit skot;
musikken sat som eit skot

skot, skott 3

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt skot

Tyding og bruk

det å skyte;
avfyring av eit prosjektil
Døme
- skyte skot på skot;
- dei høyrde eit skot
- - børseskot
  - pistolskot
  - varselskot
prosjektil frå eit skytevåpen;
kule (1, 3)
Døme
- ha to skot att;
- skyte med skarpe skot;
- løyse eit skot
stode som gjer det mogleg å skyte
Døme
- få skot på haren
kast, slag eller spark av ein ball mot mål
Døme
- skotet gjekk i mål;
- ho hadde fleire gode skot på mål
det å brått ta eit bilete med kamera
Døme
- fyre av eit skot med kamera
injeksjon med narkotisk stoff
Døme
- setje eit skot med heroin
det at noko skyt fram
Døme
- det er skot i treet
plantedel som skyt fram frå ein knopp;
renning (3
Døme
- om våren skyt plantene nye skot
tilbygg til eit hus;
sval (1;
(enkelt) frittståande uthus
brukt som etterledd i samansetningar: noko som er lagt til
- - garnskot
  - innskot
  - samanskot
  - tilskot

Faste uttrykk

i skotet
sterkt etterspurd;
populær
tida da visesong var i skotet
siste skot på stamma
siste nykomar eller tilvekst innanfor eit visst felt eller ei viss gruppe
sitje som eit skot
passe perfekt;
vere ein fulltreffar
dressen sit som eit skot;
musikken sat som eit skot
skot i blinde
lite gjennomtenkt forsøk;
planlaust tiltak
som eit skot
svært fort (og brått);
lynraskt
ho fauk som eit skot ned trappa

skam

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt skǫmm

Tyding og bruk

sterkt negativt omdøme;
vanære (1
Døme
- føre skam over nokon;
- leve i skamma;
- dei sat der med skamma;
- fy for skam!
handling, eigenskap, tilstand eller liknande som er årsak til skam (1)
Døme
- det er stor skam at dei fekk lov til å ture fram slik
person, ting eller tilhøve som er årsak til vanære for ei gruppe eller eit samfunn
Døme
- han er ei skam for heile bygda;
- boka er ei skam for forlaget
kjensle for kva som sømer seg;
det å skamme seg;
skamkjensle
Døme
- han vart heit av skam;
- ho raudna av skam;
- dei åtte ikkje skam i livet
skade (1, 4), ulykke (2)
Døme
- det er både synd og skam;
- det er både skam og skade;
- skam få den som seier slikt
brukt som førsteledd i samansetningar: med kraftig og skadeleg verknad;
i ord som skambite, skamfryse, skamklippe og skamrose
brukt som etterledd i samansetningar: skamkjensle over det som førsteleddet er knytt til;
i ord som flyskam

Faste uttrykk

bite hovudet av skamma
undertrykkje skamkjensla
for skams skuld
for å unngå skam;
for ikkje å ta seg dårleg ut
gjere skam på
- skjemme ut, vanære
  dei gjorde ikkje skam på klubben
- motprove tydeleg;
  gjere til skamme
  dei gjorde skam på spådomane
gjere til skamme
vise at noko ikkje er rett;
motprove, avsanne
alle argumenta er gjorde til skamme
skam å seie
dessverre

skakk

adjektiv

Opphav

norrønt skakkr

Tyding og bruk

som hallar til eine sida;
ikkje rett;
skeiv (1)
Døme
- skakke stolpar
- brukt som adverb:
  hatten sat skakt på hovudet;
  løfte seg skakk
brukt som adverb: så ein kjem heilt ut av balanse
Døme
- le seg skakk;
- eg ergra meg skakk

reiseradio

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

liten, batteridriven radio (3)

Døme

vi sat på plenen og høyrde på reiseradioen

sal 2

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt sǫðull

Tyding og bruk

sete for ryttar på ryggen av eit ridedyr
Døme
- leggje sal på hesten;
- svinge seg i salen
- - ridesal
underlag til å bere og fordele trykket av last på ryggen av lastedyr
- - kløvsal
særleg på storfe: avvikande fargeparti tvers over ryggen
ryggstykke på slakt
- - lammesal
på strengeinstrument: liten tverrpinne som strengene kviler mot øvst på gripebrettet

Faste uttrykk

sitje fast/trygt i salen
ha ei trygg maktstode
statsministeren har sete fast i salen i fleire år;
ho trudde ho sat trygt i salen

sitje fast/trygt i salen

Tyding og bruk

ha ei trygg maktstode;

Sjå: sal

Døme

statsministeren har sete fast i salen i fleire år;
ho trudde ho sat trygt i salen

sitje bak/under lås og lukke

Tyding og bruk

sitje i fengsel;

sitje bak lås og slå;

Sjå: lukke

Døme

ho måtte sitje bak lås og lukke i fem år;
han sat under lås og lukke i lang tid

Side 1 av 9

Resultat per side: