Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 15 oppslagsord

utrette

utretta

verb

Opphav

frå lågtysk

Tyding og bruk

utføre (, gjere, greie (

Døme

utrette ærendet sitt;
ikkje få utretta stort

Artikkelside

utretta, utrett

adjektiv

Opphav

perfektum partisipp av rette ( og ut

Tyding og bruk

Døme

stå med utretta arm;
ein utretta spikar

Artikkelside

tru kan flytte berg

Tyding og bruk

tru kan utrette store ting;

Sjå: berg

Artikkelside

berg

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt berg, bjarg

Tyding og bruk

heil eller samanhengande steinmasse;
fjellgrunn
Døme
- byggje på berg;
- nakne berget stikk fram
fjellslag, bergart
Døme
- hardt berg
stor høgd av berg (1);
(lite) fjell
Døme
- mellom bakkar og berg utmed havet;
- stø som berg
stor haug, dunge
Døme
- eit berg av mjølsekker
- - kjøtberg
  - smørberg

Faste uttrykk

her på berget
(frå Holbergs ‘Erasmus Montanus’) her heime
stå som i berg
stå heilt fast
maskinen stod som i berg
tru kan flytte berg
tru kan utrette store ting

Artikkelside

skrive

skriva

verb

Opphav

norrønt skrifa; latin scribere

Tyding og bruk

lage skrift på papir eller skjerm ved hjelp av blyant, penn, tastatur eller liknande
Døme
- skrive brev;
- skrive namnet sitt;
- skrive utydeleg;
- skrive med blyant;
- skrive på maskin
uttrykkje at det er eit visst år, ein viss dato eller eit visst klokkeslett
Døme
- i dag skriv vi 3. desember
komponere
Døme
- skrive musikk for fele

Faste uttrykk

leve av å skrive
leve av å vere forfattar eller skribent
skrive av
kopiere
skrive falsk
forfalske namnetrekk
skrive fram
i statistikk: det å rekne ut korleis ei framtidig utvikling blir, ut frå gjevne føresetnader om faktorane som kan påverke utviklinga;
framskrive
skrive frå seg
seie frå seg noko skriftleg
skrive historie
utrette noko som set merke i utviklinga;
skape historie
skrive inn
føre inn
skrive ned
- setje på papiret
- setje ned verdien av noko;
  devaluere
skrive om
endre og forbetre ei skriftleg framstilling;
omskrive (1)
skrive opp
- ta opp skriftleg;
  skrive ned
- gi att tidlegare verdi;
  revaluere
- vere viss på
  det kan du skrive opp!
skrive på for
kausjonere for nokon
skrive på
- setje namnet sitt på eit dokument
- føre noko opp som gjeldspost for nokon
skrive seg bak øyret
merke seg noko
skrive seg frå
kome av, stamme frå; datere seg frå
skrive seg inn
la seg føre inn som medlem i eit lag eller liknande
skrive seg/skrive seg for
bruke eit anna namn enn sitt eige (i underskrift)
ho heitte Nilsen, men skriv seg no Nes;
han skreiv seg for Nordbø
skrive til
sende brev til nokon
skrive under på
- godta med underskrifta si
- i overført tyding: (munnleg) forsikring om noko
skrive ut
- gjere vedtak om;
  avgjere, fastsetje
  skrive ut skatt;
  skrive ut nyval
- trykke digitalt dokument på papir med hjelp av skrivar
- kalle ut (soldatar);
  innrullere (1)
- gje ei skriftleg fråsegn om at ein kan forlate sjukehuset
  han blei skriven ut av sjukehuset
som skrive står
som alle veit

Artikkelside

historie

substantiv hokjønn

Opphav

av gresk historia ‘etterrøking, gransking’

Tyding og bruk

utviklingsgang i tid utan nærmare avgrensing
Døme
- historia til jorda;
- historia til fiskane
(vitskap om) kulturutviklinga for menneska, manneætta eller ein avgrensa del av denne utviklinga;
soge (3)
Døme
- studere historie;
- professor i historie;
- Kina er eit land med ei gammal og ærerik historie;
- Noregs eldste historie;
- den første kvinnelege statsministeren i historia
- - bibelhistorie
  - byhistorie
  - litteraturhistorie
  - lokalhistorie
  - mellomalderhistorie
  - språkhistorie
  - verdshistorie
livsløp, lagnad
Døme
- ein får sjå historia hennar på teaterscena
verk, lærebok i historie (2)
skulefag, studium med historie (2) som emne;
soge (3)
Døme
- ha historie i andre timen
mindre forteljing;
soge (1); jamfør eventyr (1) og skrøne (1
Døme
- fortelje ei god historie;
- grove historier;
- dikte opp ei fæl historie
(pinleg, lei, ubehageleg) situasjon, hending, oppleving, skandale
Døme
- stelle i stand ei farleg historie;
- det vart ei dyr historie
- - hjartehistorie
  - magehistorie

Faste uttrykk

gå over i historia
- bli hugsa (for noko)
- ta slutt, vere til ende
historias dom
måten noko blir vurdert av ettertida
historias skraphaug
stad for feilslått ideologi eller politikk frå tidlegare tider
apartheid hamna på historias skraphaug
skape historie
utrette noko som set merke i utviklinga;
skrive historie
skrive historie
utrette noko som set merke i utviklinga;
skape historie
vere historie
ikkje finnast meir;
vere forbi, forelda eller gammaldags
dette er no allereie historie

Artikkelside

skape historie

Tyding og bruk

utrette noko som set merke i utviklinga;

skrive historie;

Sjå: historie

Artikkelside

skrive historie

Tyding og bruk

utrette noko som set merke i utviklinga;

skape historie;

Sjå: historie, skrive

Artikkelside

kniv

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt knífr

Tyding og bruk

reiskap (samansett av skaft og blad (2)) med egg til å skjere med
Døme
- ete med kniv og gaffel
- - barberkniv
  - kjøkenkniv
  - lommekniv
  - tapetkniv
  - tollekniv
skjerande arbeidsdel i maskin
Døme
- kniven i ein slåmaskin

Faste uttrykk

ikkje den skarpaste kniven i skuffa
ikkje blant dei klokaste;
mindre intelligent
kamp på kniven
hard kamp
det er ein kamp på kniven for å halde på lokalsjukehusa
kniven på strupen
trugsel eller krav om å utrette eller bestemme seg for noko
han har kniven på strupen;
ho får kniven på strupen;
dei set kniven på strupen til styret;
dette er eit lag med kniven på strupen;
for mange er det kniven på strupen
kome under kniven
bli operert
krig på kniven
skarp motsetnad;
kamp utan skånsel

Artikkelside

kniven på strupen

Tyding og bruk

trugsel eller krav om å utrette eller bestemme seg for noko;

Sjå: kniv

Døme

han har kniven på strupen;
ho får kniven på strupen;
dei set kniven på strupen til styret;
dette er eit lag med kniven på strupen;
for mange er det kniven på strupen

Artikkelside

Side 1 av 2

Resultat per side: