Avansert søk

Nynorskordboka 11 oppslagsord

substantiv inkjekjønn

norrønt tigl; frå latin tegula ‘takstein’

(byggjemateriale av) brend leire;

substantiv hankjønn

norrønt steinn

fast og hardt mineralsk materiale som finst i store og små stykke i jordskorpa;
berg (1), fjell (3);
til skilnad frå jord (3), sand (1) og grus (1
Døme
- bryte stein;
- i Noreg er det mykje stein
- - gråstein
  - kalkstein
  - kleberstein
blokk eller klump av stein (1, 1)
Døme
- kaste stein;
- få stein i skoen;
- hoppe frå stein til stein over elva;
- steinane rasa ned fjellsida
- - kampestein
  - småstein
stykke som er tilhogge av stein (1, 1) eller laga av betong, tegl eller liknande og nytta til eit særskilt føremål
Døme
- reise ein stein på grava;
- leggje ny stein på taket
- - bautastein
  - gravstein
  - murstein
  - slipestein
  - stabbestein
  - teglstein
edelt (fargerikt) mineral (1) brukt i smykke;
smykkestein
Døme
- edle steinar
- - edelstein
  - smykkestein
frø av steinfrukt med hardt skal rundt
Døme
- spytte ut steinen
- - plommestein
  - sviskestein
hardt frø i bær
Døme
- druer utan stein
i medisin: liten fast lekam som blir skild ut, særleg i kjertlar
- - gallstein
  - nyrestein
testikkel

byggje/leggje stein på stein
arbeide tolmodig for å nå eit mål
bedrifta bygde stein på stein i etableringsfasen;
vi må leggje stein på stein for å få framgang
ein skal ikkje kaste stein når ein sit i glashus
ein bør ikkje kritisere andre for noko ein sjølv kan kritiserast for
erte på seg stein
terge til den aller rolegaste blir oppøst
falle ein stein frå nokons hjarte
bli fri frå ei tung bør (1, 2)
det fall ein stein frå hjartet hans da han fekk vite sanninga
få ein stein til å gråte
få den mest kjenslelause til å ynkast over nokon
ha eit hjarte av stein
vere hard og kjenslelaus
hard som stein
svært hard
hoggen/skriven i stein
umogleg å endre
framtida er ikkje hoggen i stein;
planane er ikkje skrivne i stein
ikkje liggje att stein på stein
vere eller bli heilt øydelagd
kaste den første steinen
vere den første til å døme eller kritisere
kaste stein i glashus
kritisere nokon for noko ein sjølv har gjort feil
opposisjonspartiet kastar stein i glashus
leggje stein til børa/byrda
auke vanskane for andre
denne lova legg stein til byrda for dei som er komne i ein vanskeleg situasjon;
den låge lønsveksten la stein til børa
snu kvar stein
undersøkje nøye;
saumfare
sove som ein stein
sove tungt
steinar for brød
noko verdilaust i staden for noko nyttig