Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 12 oppslagsord

tår 1

substantiv hokjønn

Opphav

norrønt tár n

Tyding og bruk

særleg poetisk: tåre (1)
Døme
  • med tår(er) på kinn;
  • gråte så mang ei tår
Artikkelside

tåre

substantiv hokjønn

Opphav

eigenleg fleirtal av tår (1

Tyding og bruk

  1. drope av væske som blir utskild frå tårekjertelen, og som kan renne frå auga ved sinnsrørsle, smerte eller pårøyning
    Døme
    • gråte, le så tårene renn;
    • ta i, slå seg så tårene sprett;
    • få tårer i auga (av sorg e l)
    • auga fyllest med tårer;
    • tørke tårer (frå kinnet)

Faste uttrykk

  • felle tårer over
    gråte, syrgje av di (noko er hendt)
  • spare tårene sine
    ikkje gråte i utrengsmål; ikkje hykle at ein er lei seg e l
  • ta til tårene
    byrje å gråte
Artikkelside

kalle

kalla

verb

Opphav

norrønt kalla

Tyding og bruk

  1. rope (på);
    Døme
    • kalle på hunden;
    • pliktene kallar;
    • kalle inn til møte;
    • bli kalla av Gud;
    • bli kalla opp over radioen;
    • er det nokon som kjenner seg kalla til å ta på seg oppgåva?
    • filmen kalla fram tårene;
    • produsenten måtte kalle attende vara
  2. Døme
    • ho vart kalla til biskop
  3. gje namn;
    tiltale som;
    karakterisere som
    Døme
    • dei kalla dottera Saima;
    • vi kallar henne sjefen;
    • kalle seg fagmann;
    • kalle seg rik;
    • føremiddagsmaten eller dugurden, dei kallar;
    • kallar du det å rydde?
  4. rope utnamn til;
    skjelle ut
    Døme
    • dei kallar meg!
    • stå og kalle kvarandre

Faste uttrykk

  • kalle opp
    • gje namn etter noko eller nokon
      • dei vil kalle opp oldefaren dersom dei får ein gut;
      • plassen er kalla opp etter den tidlegare statsministeren
    • (prøve å) kontakte til dømes gjennom eit radiosamband
      • flygeleiaren kalla opp flyet
Artikkelside

piple

pipla

verb

Opphav

jamfør dansk pible ‘drople’

Tyding og bruk

  1. tyte fram;
    sive ut
    Døme
    • sveitten piplar på panna;
    • tårene pipla fram;
    • blodet pipla ut
  2. vekse eller bryte fram
    Døme
    • stjernene pipla fram på kveldshimmelen;
    • angeren pipla opp i henne
Artikkelside

falle

falla

verb

Opphav

norrønt falla

Tyding og bruk

  1. kome eller vere i rørsle nedetter
    Døme
    • lauvet fell;
    • tårene fall;
    • la ankeret falle;
    • håret fell av
  2. dette over ende;
    Døme
    • falle over ende;
    • falle på kne;
    • falle og slå seg;
    • falle i knas
  3. bli oppheva;
    bli oppgjeven
    Døme
    • ordninga fell bort;
    • la gamle prinsipp falle bort
  4. bli erobra, overvunnen, styrta eller vraka;
    li nederlag
    Døme
    • byen fall;
    • regjeringa fall;
    • framlegget fall mot fire stemmer
  5. Døme
    • falle i krigen
  6. gå ned;
    Døme
    • temperaturen fell;
    • prisane har falle det siste året;
    • fallande kurve
  7. treffe;
    kome
    Døme
    • vinden fell sørleg;
    • saka fell inn under § 5;
    • 17. mai fell på ein måndag;
    • ansvaret fell på meg;
    • falle i klørne på nokon;
    • falle i unåde;
    • falle i tankar;
    • falle i auga;
    • natta fell på;
    • det fall ro over han;
    • det fall mange lovord om jubilanten;
    • dommen fell neste veke
  8. forme seg;
    Døme
    • skaftet fell godt i handa;
    • kjolen fell fint;
    • falle i smak
  9. verke, vere eller bli
    Døme
    • arbeidet fell lett for henne;
    • det fell naturleg å ta opp saka no;
    • tida fall lang

Faste uttrykk

  • fallande måne
    måne i ne
  • falle av
    bli liggjande etter;
    dabbe av, til dømes i eit løp
  • falle for
    bli svært interessert i;
    forelske seg i
  • falle frå
    • døy
    • forlate, svikte;
      slutte
  • falle gjennom
    ikkje kunne hevde seg;
    mislykkast
  • falle i fisk
    mislykkast
  • falle i god jord
    bli godt motteken, verke godt
  • falle i synd
    gjere noko umoralsk;
    synde
  • falle mellom to stolar
    passe til verken det eine eller det andre
  • falle nokon i ryggen
    gå til åtak på nokon bakfrå;
    svike
  • falle nokon inn
    kome nokon i tankane
  • falle på steingrunn
    vere utan verknad;
    ikkje finne grobotn
    • bodskapen fall på steingrunn
  • falle til jorda
    bli utan verknad;
    mislykkast
  • falle ut
    forsvinne
    • eit ord har falle ut av teksten;
    • tanna fall ut
  • som det fell seg
    etter som det høver eller treffer seg
  • stå og falle med
    vere heilt avhengig av
Artikkelside

langflat

adjektiv

Tyding og bruk

utstrekt med nesten vassrett kropp
Døme
  • liggje langflat på magen og sole seg;
  • dei sprang så fort at dei låg langflate i målområdet;
  • publikum låg langflate og lo så tårene trilla

Faste uttrykk

  • leggje seg langflat
    ta på seg skulda for noko
    • leiaren la seg langflat og sa seg lei for rotet
Artikkelside

hagle 2

hagla

verb

Tyding og bruk

  1. kome, falle hagl (1)
    Døme
    • det haglar
  2. falle tett;
    førekome i store mengder
    Døme
    • det hagla med stein;
    • gråte så tårene haglar;
    • spørsmåla hagla
Artikkelside

strøyme

strøyma

verb

Opphav

norrønt streyma; av straum

Tyding og bruk

  1. (om væske) gå i straum (1), flyte (i stor mengd), fløyme
    Døme
    • tårene strøymer;
    • regnet strøymer ned
  2. kome i stor mengd, dra tett i tett
    Døme
    • gåvene strøymer inn;
    • gamle minne strøymer på;
    • folk strøymde ut frå konsertsalen
  3. (om lyd el anna sanseinntrykk) lyde (2, velle (1
    Døme
    • det strøymde musikk ut gjennom vindauget
  4. overføre og spele av lyd eller film løpande utan å ha lagra på førehand

Faste uttrykk

  • strøyme over
    òg i overført tyding: renne over
    • det strøymde over i badekaret;
    • strøyme over av ihuge for saka
Artikkelside

tåredrypande

adjektiv

Tyding og bruk

som kallar fram tårene;
Døme
  • tåredrypande skildringar
Artikkelside

trille 3

trilla

verb

Opphav

Tyding og bruk

  1. flytte, røre seg bortetter eit underlag med ei svivande rørsle;
    Døme
    • ballen trillar over golvet;
    • steinen trilla nedetter skråninga
    • falle
      • eplet trilla or den fulle kassa
    • strøyme
      • tårene trilla nedetter kinna
  2. la rulle, skyve rundt;
    skyve på hjul
    Døme
    • trille ball;
    • trille ei tønne;
    • trille ei vogn
  3. frakte, føre på trillebår
    Døme
    • trille stein, torv
Artikkelside
Side 1 av 2