Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
353 treff

Nynorskordboka 353 oppslagsord

skip 1, skipp

substantiv hankjønn

Opphav

av engelsk skip, kortform av skipper ‘skipper’

Tyding og bruk

lagkaptein i curling
Artikkelside

skip 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt skip, truleg opphavleg ‘uthola trestamme’

Tyding og bruk

  1. større fartøy til sjøs
    Døme
    • alle skipa på hamna;
    • vere om bord i eit skip;
    • han arbeidde på eit skip i langfart
  2. brukt som etterledd i samansetningar som nemner del av eit større fartøy
  3. brukt som etterledd i samansetningar som nemner framkomstmiddel, særleg i lufta eller verdsrommet
  4. del av ei kyrkje der kyrkjelyden sit
    Døme
    • det er tønnetak over skipet

Faste uttrykk

Artikkelside

skipe 1

skipa

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

av skip (2

Tyding og bruk

frakte (1) eller sende med fartøy;
transportere med skip
Døme
  • herfrå skipar dei varene nordover

Faste uttrykk

  • skipe inn
    • bringe om bord eller laste inn i eit fartøy
      • dei skipar inn skreien
  • skipe ut
    føre ut med skip;
    eksportere
Artikkelside

skipe 2

skipa

verb
kløyvd infinitiv: -a

Opphav

norrønt skipa; samanheng med skifte (2

Tyding og bruk

  1. setje i gang;
    etablere, grunnlegge
    Døme
    • dei skipa eit nytt idrettslag
  2. få i gang, organisere;
    lage til, ordne
    Døme
    • skipe til eit skirenn;
    • dei skipar konferanse i juni

Faste uttrykk

  • skipe om
    endre
    • skipe om bedrifta til eit aksjeselskap
Artikkelside

segl 2

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt segl

Tyding og bruk

  1. stor duk (1), ofte trekanta eller firkanta, som er festa i ei mast (1) eller liknande på ein båt, eit skip eller anna fartøy, og som fangar vinden og driv fartøyet framover
    Døme
    • vinden fylte segla
  2. utspent duk eller presenning som skal fange opp noko, eller som skal verne mot noko

Faste uttrykk

  • berge/stryke/reve segl
    • ta inn segla eller minske storleiken på segla på eit fartøy
      • mannskapet reva segla;
      • vi må berge segla i dette vêret;
      • dei strauk segla for å få kontroll over skipet
    • setje ned tempoet, bremse
  • for fulle segl
    • med alle segla heiste og dermed i høg fart
      • skonnerten kom mot oss for fulle segl
    • med stor fart, kraft og energi
      • julesalet går for fulle segl
  • setje alle segl til
    • ha alle segla heiste og dermed segle i stor fart
    • setje alle krefter inn;
      setje alle klutar til
      • dei har sett alle segl til for å stoppe fråflytjinga
  • setje segl
    • heise segla på eit fartøy opp sånn at det kan segle
    • setje i gang, starte
  • ta rev i segla
    • trekkje felt i eit segl ned mot bommen for å få mindre seglflate
    • gå meir varsamt fram;
      moderere seg
  • under segl
    på reise;
    undervegs
    • fullriggaren var under segl mot fjerne strender
  • vind i segla
    medgang;
    suksess
    • firmaet har vind i segla for tida
Artikkelside

roroskip

substantiv inkjekjønn

Opphav

førsteleddet forkorting for engelsk roll-on-roll-off ‘rulle-om-bord-rulle-i-land’

Tyding og bruk

skip der lasta kan køyrast direkte om bord eller på land
Artikkelside

turbinskip

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

skip som blir drive med turbinar;
forkorting TS
Artikkelside

slaveskip

substantiv inkjekjønn

Tyding og bruk

om eldre forhold: skip som førte slavar (1
Artikkelside

torpedo

substantiv hankjønn

Opphav

frå engelsk, av latin torpere ‘vere stiv, lam’; etter namnet på ei slekt av elektriske skater (1

Tyding og bruk

  1. sjølvdrive, sylinderforma prosjektil som ein skyt ut under vatn mot skip og ubåtar
    Døme
    • skipet er råka av ein torpedo
  2. pengeinnkrevjar som trugar med eller nyttar vald for å få inn pengane sine
Artikkelside

torpedere

torpedera

verb

Opphav

av torpedo

Tyding og bruk

  1. angripe eller treffe (skip) med torpedo, så det vert skada eller søkk
    Døme
    • torpedere ubåtane
  2. i overført tyding: øydeleggje eller hindre ein plan, eit forslag, ei verksemd eller liknande;
    Døme
    • torpedere fredsavtala;
    • læraren torpederte planen vår
Artikkelside