Avansert søk

Nynorskordboka 5 oppslagsord

sindig

adjektiv

Opphav

gjennom bokmål, frå dansk; av sinn (

Tyding og bruk

roleg og kontrollert;
stø, traust
Døme
- han var ein sindig kar;
- ho gjekk med sindige steg
nøye gjennomtenkt;
klok, vettig
Døme
- ei sindig avgjerd
brukt som etterledd i samansetningar: med slikt sinn (1, 2) som førsteleddet seier
- - djupsindig
  - lettsindig
  - skarpsindig

sindigheit

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å vere roleg og sindig (1);

Døme

folket viste stor ro og sindigheit

nøktern

adjektiv

Opphav

frå tysk, opphavleg ‘som hender tidleg om morgonen’, truleg frå latin nocturnus ‘nattleg’

Tyding og bruk

roleg (4), sindig (1)
Døme
- ein nøktern person
objektiv (2, sakleg
Døme
- ei nøktern framstilling av ei sak;
- ei nøktern vurdering
fornuftig, realistisk
Døme
- eit nøkternt budsjett
- brukt som adverb:
  leve nøkternt
enkel (2)
Døme
- huset hadde ei nøktern innreiing
edru, edrueleg (1)

logn 2

adjektiv

Opphav

av logn (; same opphav som lun

Tyding og bruk

still, roleg
Døme
- lognt vêr;
- pusten går jamn og logn
lun (1), varm
Døme
- ein logn stad;
- dyrke jord i logne viker
stillfarande;
sindig, stø
Døme
- han var logn av lynne;
- logn humor

roleg

adjektiv

Opphav

norrønt róligr; av ro (

Tyding og bruk

urørleg, still (2
Døme
- sitje roleg;
- sjøen var roleg
fredeleg
Døme
- ein roleg stad;
- ha ei roleg tid
sorglaus
Døme
- du kan vere heilt roleg
nøktern, tenksam, avslappa, måtehalden, sindig
Døme
- ta meldinga heilt roleg;
- tale roleg og høfleg;
- ein roleg og stø kar
jamn, regelbunden
Døme
- leve eit roleg liv;
- rolege linjer i landskapet;
- rolege fargar;
- elva rann roleg forbi