Avansert søk

Vanleg søk

Nynorskordboka 85 oppslagsord

religion

substantiv hankjønn

Opphav

frå latin

Tyding og bruk

samanhengande trussystem kjenneteikna av tru på eitt eller fleire guddomlege vesen, overnaturlege krefter eller liknande, ofte med tilhøyrande mytar, forteljingar og symbol
Døme
- den kristne religionen;
- den buddhistiske religionen;
- panteistiske religionar;
- ulikskapane mellom religionane
- - mysteriereligion
  - naturreligion
  - openberringsreligion
  - statsreligion
tru på ei eller fleire guddomlege makter;
religiøs overtyding;
gudstru
Døme
- dei vende seg til religionen
fag som skal gje innsyn i ulike religionar
Døme
- undervise i religion
i overført tyding: overtyding, prinsipp eller interesse som blir dyrka med stor glød
Døme
- fotballen er ein religion for dei

Artikkelside

utøving

substantiv hokjønn

Tyding og bruk

det å drive med eller praktisere noko

Døme

utøving av religion

Artikkelside

sekularisme

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

ideologi som legg vekt på eit skilje mellom stat og religion

Artikkelside

åndeleg

adjektiv

Opphav

jamfør norrønt andaligr, andligr

Tyding og bruk

som gjeld kjenslelivet;
sjeleleg;
til skilnad frå lekamleg (1), sanseleg (1)
Døme
- han er eit dugande menneske både åndeleg og kroppsleg
som har med religion å gjere;
religiøs (1);
motsett verdsleg (2)
Døme
- åndelege songar;
- samtale om åndelege ting
som gjeld bruk av intellekt og skaparevne
Døme
- kunstnarisk eller anna åndeleg verksemd

Faste uttrykk

åndeleg føde
noko som tener til inspirasjon

Artikkelside

urein

adjektiv

Tyding og bruk

som ikkje er rein (3, 1);
skiten (1), tilsulka
Døme
- ureine hender;
- ureine koppar;
- eg liker ikkje å symje i ureint vatn
ujamn, uklar, grumsete;
oppblanda;
iblanda feil
Døme
- ureine fargar;
- urein sikt;
- ureint vêr;
- urein uttale;
- ein urein tone
- brukt som adverb:
  syngje ureint
ikkje rett;
ureglementert, ulovleg;
sjofel
Døme
- bruke ureine metodar
usømeleg, syndig
Døme
- ha ureine tankar;
- leve eit ureint liv
i religion: rekna som syndig, uverdig eller smitta og derfor farleg eller noko ein må halde seg heilt borte frå
Døme
- urein mat;
- ureine dyr;
- ureine ånder;
- dei kastelause vart rekna for å vere ureine

Faste uttrykk

ureint farvatn
- sjøveg (1) med mange skjer
- uoversiktleg og vanskeleg stode
  økonomien var på veg inn i ureint farvatn
ureint trav
- brot på regelen om at hesten skal gå i trav (1) i travløp
  bli diskvalifisert for ureint trav
- ureieleg verksemd;
  ureglementert eller skite spel
  ha mistanke om ureint trav i saka

Artikkelside

trudom

substantiv hankjønn

Opphav

av tru ( og tru (

Tyding og bruk

tru (1, 3), gudstru, religion (2)
Døme
- halde fast ved trudomen;
- framande trudomar
vedteken sanning om noko ein ikkje har objektiv kunnskap om

Faste uttrykk

i trudom
som ikkje er tenkt å gjerast vidare kjend;
i trumål
seie noko i trudom

Artikkelside

personleg

adjektiv

Opphav

av person

Tyding og bruk

som gjeld, høyrer til eller er retta mot éin person
Døme
- få personleg kritikk;
- ha god personleg hygiene;
- eg skreiv eit personleg brev til henne;
- har du ei personleg meining om dette?
- ho har ein personleg sekretær
privat (2, 2), intim (1)
Døme
- religion er ei personleg sak;
- han stilte meg eit svært personleg spørsmål;
- ho fortalde ei personleg historie
som byggjer på eigne røynsler
Døme
- eg har personleg kjennskap til å leve i eit ufritt land
som ein sjølv gjer
Døme
- eg skal personleg ta meg av saka;
- ho var personleg vitne til hendinga
som ein tenkjer seg at eksisterer som personlegdom
Døme
- tru på ein personleg gud
i grammatikk: som har med person (4) å gjere

Faste uttrykk

personleg datamaskin
liten datamaskin meint for éin brukar;
pc
personleg pronomen
pronomen brukt for å vise til ein grammatisk person (4)
‘han’ og ‘deg’ er døme på personlege pronomen

Artikkelside

minoritet

substantiv hankjønn

Opphav

gjennom tysk, frå mellomalderlatin minoritas; av latin minor ‘mindre’

Tyding og bruk

mindretal;
motsett majoritet
Døme
- vere i minoritet
gruppe som utgjer eit mindretal av folket i eit land
Døme
- etniske minoritetar;
- den kurdiske minoriteten i Tyrkia

Faste uttrykk

nasjonal minoritet
folkegruppe med lang historisk tilknyting til eit land som staten har forplikta seg til å stø i arbeidet med å ta vare på tradisjon, religion, kultur og språk
nasjonale minoritetar i Noreg er jødar, romanifolk/taterar, romar, kvener og skogfinnar

Artikkelside

livsens

adjektiv

Opphav

opphavleg genitiv av liv

Tyding og bruk

som høyrer livet til

Døme

livsens veg;
seie eit livsens ord

Faste uttrykk

livsens tre
i mytologi og religion: tre med frukter som gjev livskraft

Artikkelside

kyrillisk

adjektiv

Uttale

kyrilˊisk

Opphav

etter namnet Kyrillos, 826–869, apostel for slavarane

Faste uttrykk

kyrillisk alfabet
skriftsystem med bokstavar som i hovudsaka byggjer på det greske alfabetet, brukt i slaviske land med ortodoks religion;
russisk alfabet

Artikkelside

Side 1 av 9

Resultat per side: