Gå til hovudinnhald
Tilgjenge
ordbøkene.no, Bokmålsordboka og Nynorskordboka

Avansert søk

Vanleg søk
Søkjehjelp
Eitt treff

Nynorskordboka 119 oppslagsord

O 1, o

substantiv hankjønn

Tyding og bruk

Døme
  • stor O;
  • liten o
Artikkelside

gir 3

substantiv hankjønn

Opphav

frå lågtysk eller nederlandsk; av gire (3

Tyding og bruk

  1. det å gire (3, vike av, skjere ut
    Døme
    • vere laus på giren el. vere på ein gir – om båt, slede o a: ha lett for å skjere ut til sides
  2. strøyming i vatn
Artikkelside

og anna

Tyding og bruk

(òg i fleirtal) og noko eller nokon frå ei større gruppe;
forkorta o.a.;
Sjå: annan
Artikkelside

og liknande

Tyding og bruk

og anna av same slag;
forkorta o.l.;
Sjå: liknande
Døme
  • den kommunale gjelda er knytt til veg, vatn, kloakk og liknande
Artikkelside

med omsyn til

Tyding og bruk

når det gjeld;
forkorta m.o.t.;
Sjå: omsyn
Døme
  • store skilnader med omsyn til alder og røynsle
Artikkelside

frå og med

Tyding og bruk

særleg om tid: irekna;
forkorta f.o.m.;
Sjå: frå
Døme
  • prisane gjeld frå og med i dag;
  • frå og med fredag gjeld det nye reglar
Artikkelside

med andre ord

Tyding og bruk

sagt på ein annan måte;
det vil seie;
forkorta m.a.o.;
Sjå: med, ord
Artikkelside

gå med

Tyding og bruk

Sjå: gå
  1. bli brukt av forsyningar, råvarer o.l.
    Døme
    • det gjekk med 50 brød
  2. (om person) stryke med;
    døy
Artikkelside

katt

substantiv hankjønn

Opphav

norrønt kǫttr; i tydinga ‘pisk’ av engelsk cat (o’ nine tails)

Tyding og bruk

  1. lite husdyr og kjæledyr av kattefamilien;
    Døme
    • katten freste mot hunden;
    • kattar og hundar er dei vanlegaste kjæledyra våre;
    • ho klappa katten på den mjuke pelsen;
    • katten vår liker seg best under omnen
  3. noko som liknar eller minner om ein katt (1)
  4. pisk (1, 1) med (som oftast) ni lange tynne lêrreimer, brukt som straffereiskap
    Døme
    • katt var ein vanleg straffereiskap brukt til kakstryking
  5. stor talje (2 til å heise opp ankeret med;

Faste uttrykk

  • få katten
    få avskil;
    få sparken
  • gje katten i
    ikkje bry seg om noko eller nokon;
    gje blaffen i
  • hengje bjølla på katten
    utsetje seg for ubehag ved å vere talsmann for ei sak andsyndes ein motpart
  • i mørkeret er alle kattar grå
    i mørkeret er alle skilnader viska ut
  • ikkje gjere ein katt fortred
    ikkje gjere nokon noko vondt;
    vere heilt ufarleg
  • kattens leik med musa
    oppgjer eller kamp der den eine parten er særs overlegen i styrke
    • fotballkampen vart kattens leik med musa, og laget vann stort
  • kjøpe katten i sekken
    ikkje vite kva ein får;
    bli lurt
  • leike katt og mus
    ikkje la seg fange
    • tjuvane leikte katt og mus med politiet
  • nihala katt
    pisk med ni lange tynne lêrreimer, brukt som straffereiskap
  • når katten er borte, dansar musene på bordet
    når leiaren ikkje held oppsyn, gjer dei underordna det dei vil
  • sleppe katten ut av sekken
    • røpe ei hemmelegheit
    • kome med ei sensasjonell opplysing
  • som hund og katt
    i stadig fiendskap
    • dei levde som hund og katt
  • som katten rundt den varme grauten
    som ikkje vågar å gje seg i kast med noko som ein er svært oppteken av;
    som ikkje vågar å kome inn på noko
Artikkelside

origo

substantiv hankjønn

Uttale

oˊrigo; oriˊgo

Opphav

frå latin , opphavleg ‘opphav, utgangspunkt’

Tyding og bruk

skjeringspunktet mellom aksane i eit koordinatsystem
Artikkelside
Side 1 av 12