Avansert søk

Nynorskordboka 8 oppslagsord

kapitulere

kapitulera

verb

Opphav

gjennom fransk; frå mellomalderlatin capitulare, opphavleg ‘setje opp i hovudpunkt’

Tyding og bruk

gje seg over til fienden (på visse vilkår)
Døme
- regjeringshæren kapitulerte
i overført tyding: gje tapt
Døme
- partiet vil ikkje kapitulere på dette punktet

våpen

substantiv inkjekjønn

Opphav

norrønt vápn

Tyding og bruk

reiskap eller innretning brukt i kamp, krig eller til jakt
Døme
- børsa er eit vanleg våpen;
- ein kniv kan vere eit farleg våpen;
- løyve til å bere våpen;
- ha mange soldatar under våpen – væpna, stridsbudde soldatar
- - atomvåpen
  - handvåpen
  - jaktvåpen
  - mordvåpen
  - stikkvåpen
- i overført tyding:
  ordet var det sterkaste våpenet hans
(del av ei) forsvarsgrein, våpenslag
Døme
- kavaleri og samband er våpen i Forsvaret
- - flyvåpen
  - ingeniørvåpen
emblem, skjold (2
Døme
- Flå kommune har eit bjørnehovud i våpenet sitt
- - byvåpen
  - kommunevåpen
  - riksvåpen

Faste uttrykk

leggje ned våpena
slutte å krige
strekkje våpen
kapitulere
laget måtte strekkje våpen mot den regjerande verdsmeistaren

strekkje 2, strekke 3

strekkja, strekka

verb

Opphav

truleg av lågtysk strecken

Tyding og bruk

skade med tøying
Døme
- eg strekte ein lårmuskel på treninga
rette ut, stramme
Døme
- strekkje føtene;
- strekkje laken;
- han geispa og strekte seg;
- ho strekkjer opp handa
spenne ut;
leggje i linje
Døme
- strekkje ei snor til å grave etter;
- dei strekte kablar
særleg i militæret: irettesetje

Faste uttrykk

strekkje seg
- gjere seg lang
  ho strekte seg for å nå opp
- gjere eller bli lengre;
  tøye seg
  tauet har strekt seg under påkjenninga
- breie seg
  eigedomen strekkjer seg frå dalbotnen og opp mot snaufjellet
- vare (4
  ein møteserie som strekte seg over fleire veker
strekkje ut
- tøye ut, til dømes etter trening
- om tid: vare lenge;
  trekkje ut
  arbeidet har strekt ut i tid
strekkje våpen
kapitulere
laget måtte strekkje våpen mot den regjerande verdsmeistaren

pass 1

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; av passe (

Faste uttrykk

melde pass
- i kortspel: seie frå om at ein ikkje har noka melding
- gje opp;
  kapitulere (2)
  ho måtte melde pass for sine langt meir rutinerte konkurrentar

strekkje våpen

Tyding og bruk

kapitulere;

Sjå: strekkje, våpen

Døme

laget måtte strekkje våpen mot den regjerande verdsmeistaren

melde pass

Tyding og bruk

Sjå: pass

i kortspel: seie frå om at ein ikkje har noka melding
gje opp;
kapitulere (2)
Døme
- ho måtte melde pass for sine langt meir rutinerte konkurrentar

kapitulasjon

substantiv hankjønn

Opphav

frå fransk; jamfør kapitulere

Tyding og bruk

det å kapitulere (1);

Døme

militær kapitulasjon

overgi, overgje, overgjeve

overgjeva

verb

Opphav

norrønt yfirgefa

Tyding og bruk

gje i fiendehand;
gje opp, over;
overlate
- dei overgav festninga
refleksivt: gje opp kampen, kapitulere
- dei overgav seg utan motstand